Telers vroege aardappelen maken zich zorgen over opbrengst en prijzen
nieuwsDe eerste aardappelen van het jaar zijn inmiddels geoogst en de fabrieken zijn gestart met de verwerking van de vroege aardappelen. Op het veld klinkt echter bezorgdheid: “Van topopbrengsten is geen sprake, vooral door de aanhoudende droogte.” Ook aan de afzetzijde heersen zorgen, nadat de vrije marktprijs eerder dit jaar fors daalde. “Ik vrees voor de afzet, zowel nu als de komende jaren. Het is allemaal te snel gegaan.”
Lage opbrengsten door droogte
Voor de telers van vroege aardappelen lijkt het geen boerenjaar te worden. “Waar we normaal streven naar 40 à 45 ton per hectare, blijven we nu steken op zo’n 25 ton. Vooral de droogtegevoelige percelen hebben het zwaar”, zegt Pieter Van Oost van Boerenbond. Volgens hem is het gebrek aan regenval in de voorbije maanden de belangrijkste oorzaak van de tegenvallende opbrengsten.
Van Oost verwijst naar een proefrooiing uitgevoerd door Viaverda, waarbij de opbrengsten varieerden van 17 tot 44 ton per hectare. “Het gemiddelde lag op 34 ton, een mix van percelen met en zonder beregening”, verduidelijkt hij. “Het verschil tussen beregende en niet-beregende velden bedraagt momenteel zo’n 13 ton per hectare, en dat verschil dreigt nog groter te worden.”
Ook op het veld worden deze cijfers bevestigd. “Op de niet-beregende percelen halen we zo’n 25 ton per hectare, op de beregende percelen ligt dat ongeveer 10 ton hoger. Maar van een topopbrengst is geen sprake”, vertelt Stefaan Van Elven, aardappelteler in Laakdal. Hij teelt slechts op een beperkt deel van zijn areaal vroege aardappelen. “Vorige week hebben we de percelen doorgespoten en volgende week beginnen we met de opbouw van de stock.” Van Elven verkoopt een groot deel van zijn aardappelen via de korte keten.
Jo Vanderbauwhede, akkerbouwer in Kruisem, ziet ook productieproblemen op één van zijn drie – meer droogtegevoelige – percelen. “Daar valt de opbrengst tegen, maar op de andere percelen ziet het er wel goed uit”, zegt hij.
Prijsdruk en contractonzekerheid
Hoewel de opbrengst dus wisselend is, maken veel telers zich vooral zorgen over de afzet. De prijs van bewaaraardappelen op de vrije markt is de afgelopen maanden fors gedaald. Bovendien hebben verschillende afnemers hun eerder afgesloten contracten in het voorjaar eenzijdig naar beneden bijgesteld. “De afzet vanuit de fabrieken slabakt”, zegt Vanderbauwhede, die vreest dat de hele sector een moeilijke periode tegemoet gaat. “Misschien is het de voorbije jaren te hard gegaan met de groei in de aardappelsector.”
Zijn vroege aardappelen voor de korte keten zijn inmiddels geoogst, maar voor het grotere volume wacht hij nog op vraag vanuit de markt. “De fabriek heeft aangegeven mogelijk tegen het eind van de week vrije aardappelen op te kopen.” Zijn contractlevering is pas gepland voor 20 juli. Vanderbauwhede levert aan Lutosa en Clarebout, die volgens hem inmiddels gestart zijn met de verwerking van vroege aardappelen.
Meer aardappelen geplant, maar geen zekerheid
Hoewel de gemiddelde opbrengst tegenvalt, is er dit jaar wel meer geplant dan vorig jaar. Een voorlopige analyse van de verzamelaanvragen toont een stijging van zeven procent in het totale areaal aardappelen. Volgens een recente enquête van Viaverda is het areaal vroege aardappelen met ongeveer vier procent toegenomen.
“Er zijn meer landbouwers die aardappelen telen, maar tegelijkertijd is de vrije marktprijs drastisch gekelderd”, stelt Van Oost. Toch vindt hij het nog te vroeg om harde conclusies te trekken over de afzet. “We hebben geen glazen bol, maar feit blijft dat de hoge teeltkosten per hectare gedekt moeten blijven.”
Hopen op lagere productie elders in Europa
Van Elven hoopt op een lagere productie in Vlaanderen en Europa om zo de markt in evenwicht te brengen. “Eigenlijk hebben we dertig dagen met temperaturen van dertig graden nodig”, zegt hij met een knipoog. Volgens hem zou aanhoudende droogte en hitte de productie drukken en de prijs ondersteunen.
Voorlopig lijken die gebeden echter niet gehoord. Zware regenval in andere delen van West-Europa heeft de teelt van late en halfvroege aardappelen juist gestimuleerd. “We volgen ook de situatie in andere EU-lidstaten op de voet. Tot nu toe horen we geen rampscenario’s, eerder normale berichten”, aldus Van Oost.
Gedragscode aardappelcontracten onder de loep
Intussen heeft de FOD Economie de ketenpartners samengebracht om de gedragscode voor goede aardappelcontracten verder te verfijnen. “Wij hebben daar expliciet om gevraagd, zeker na wat er dit voorjaar gebeurd is met contractaanpassingen”, vertelt Van Oost. Hij doelt daarmee op eenzijdige verlagingen van eerder afgesloten contracten. “We hopen nu echt stappen vooruit te kunnen zetten – hopelijk al richting het volgende plantseizoen.”
