Voorjaarswerk verloopt pak vlotter dan vorig jaar, maar droogte baart boeren zorgen
duidingIn tegenstelling tot vorig jaar, toen boeren het veld niet op konden door de overvloedige regen, zijn de Vlaamse akkers nu al grotendeels ingezaaid. “Het meeste voorjaarswerk heeft onder bijna ideale omstandigheden plaatsgevonden", klinkt het bij Boerenbond. De landbouworganisatie ziet wel een onregelmatige opkomst van gewassen door het uitblijven van regen. “Er is nog geen reden tot paniek, maar een paar goede regenbuien zouden welkom zijn.” De bietentelers maken zich bijkomend zorgen over twee nieuwe ziektes.
Aardappelen geplant, wachten op regen
Pieter Van Oost, adviseur plantaardige productie van Boerenbond, kreeg dit jaar diverse meldingen van aardappeltelers die op hun pootgoed moesten wachten. “Door het goede weer en de ideale veldomstandigheden wilden veel boeren op hetzelfde moment hun aardappelen planten. Dit leverde de nodige logistieke uitdagingen op bij de leveranciers van pootgoed”, klinkt het. “Dat er veel te laat duidelijkheid was over de aardappelcontracten voor 2025 heeft die problemen in de hand gewerkt.”
Belgapom bevestigt dat de voorjaarscampagne bij de boeren naar behoren verloopt en alles op tijd in de grond zit. “Dat is een enorm contrast met vorig jaar toen het acht weken regende en sommige landbouwers pas in juni konden uitplanten.” In sommige gevallen waren boeren vorig jaar nog later.
Zo had Guido Willemse uit Weelde bijvoorbeeld zijn laatste aardappelen pas in juli gepoot. Vandaag staat de Kempenaar, die onder meer ruim 200 hectare aardappelen teelt, een stuk verder in zijn voorjaarswerk. “We hebben nog maar een paar dagen te gaan”, laat hij weten. Wel wordt de boer geplaagd door de droogte. “Om aardappelen te kunnen planten, moet je ruggen maken en de grond is nu zo droog dat de ruggen uit elkaar vallen. We moeten daarom beregenen om te kunnen planten."
Extra groeidagen voor bieten
Ook de bieten gingen vorig jaar extreem laat de grond in. Dat zorgde voor groeiachterstand en een matige opbrengst. “Nu zit het bietenzaad al enkele weken in de grond”, vertelt Van Oost. "En dat is maar goed ook. Bieten hebben hun groeidagen nodig om vervolgens richting het einde van de teelt suiker te kunnen aanmaken. Vorig jaar was het aantal groeidagen te beperkt”, vervolgt hij.
Door de droogte worden er wel her en der problemen met de opkomst gemeld, weet de Boerenbondadviseur. Volgens hem wordt er al volop beregend in Vlaanderen in diverse teelten. “Zeker in de startfase, als de zaadjes ontkiemen, is dat belangrijk. Vooral op zwaardere grond zorgt de droogte voor een korst waar de wortels van het ontkiemde zaadje moeilijk door geraken. Door te beregenen wordt de korst zachter en vergemakkelijkt de beworteling. Vele planten met fijn zaad zijn zeer broos in het begin van hun groei.”
Uien ondergewerkt door slechte opkomst
Dat geldt bijvoorbeeld voor uien. Bij Ingro, de coöperatie van industriële groentetelers, horen we dat de opkomst van uien onregelmatig en in sommige gevallen erbarmelijk is. “In een aantal gevallen is het zaad daarom al weer ondergewerkt”, vertelt Hilde Dhuyvetter. Zij geeft aan dat de industriële groenten die gezaaid moeten worden (wortel, ui en spinazie) over het algemeen meer hinder ondervinden van de droogte dan de industriële groenten die geplant moeten worden, zoals bloemkool en spruitkool.
Alhoewel het zwaartepunt van de industriële groenteteelt later in het jaar valt, werden al veel groenten volgens planning gezaaid of geplant. Dhuyvetter: “De eerste vrucht bloemkool is allemaal geplant en momenteel worden de spruitkolen al in de grond gestoken. Daarbij zien we ook dat er in sommige gevallen al beregening wordt toegepast.”
De grondvochtigheid varieert sterk van regio per regio en dat vertaalt zich in de opkomst van gewassen. In bijvoorbeeld de bietenteelt is het in het zuiden en oosten van België behoorlijk gesteld met de opkomst, maar zijn er wel problemen in het westen van het land. “In Henegouwen en het westen van Vlaams-Brabant heeft het na de inzaai niet geregend en is er op heel wat percelen nauwelijks sprake van een voldoende opkomst”, vertelt Erwin Boonen, directeur grondstoffen bij Tiense Suiker. De droogte is voor de bietentelers nog geen reden tot paniek. “Maar een paar goede regenbuien zou zeer welkom zijn”, zeggen Boonen en Van Oost onafhankelijk van elkaar.
Zorgwekkende ziektes in bietenteelt
Behalve de droogte heeft de bietensector ook zorgen over twee nieuwe ziektes die vooral in Duitsland het voorbije jaar schade hebben aangericht. Het gaat om het 'syndroom van basses richesses' (SBR) en de Rubbery Taproot Disease (RTD), oftewel rubberen wortelziekte. Beide ziektes zijn bacteriële ziektes en worden overgedragen door de cicade. Cicaden zijn verwant aan de plantenluizen en zijn in staat enkele honderden meters per dag af te leggen, van veld naar veld.
Waar de bietensector al wat meer ervaring heeft met SBR en er ook tolerante bietenvariëteiten bestaan, staan de telers momenteel machteloos tegenover RTD. Beide ziektes hebben een verminderde opbrengst en suikergehalte van de bieten tot gevolg. “Als een bietenteler hierdoor getroffen wordt, heeft hij tot 25 procent minder opbrengst”, vertelt Boonen.
Volgens hem is er geen duidelijke verklaring waarom de ziekte de voorbije twee jaar geëxplodeerd is in Duitsland. “Is de cicadepopulatie explosief toegenomen door het verdwijnen van een aantal bestrijdingsmiddelen of heeft het te maken met warmere nachten en winters de voorbije jaren?”, geeft hij enkele mogelijke verklaringen. “Tot op heden is de ziekte nog niet in Vlaanderen aangetroffen, maar wij houden de situatie goed in het oog.”
Ook Boerenbond houdt de situatie over deze ziektes nauwlettend in de gaten. Want RTD kan bijvoorbeeld ook de aardappelen aantasten. “Wij gingen daarom de voorbije maanden bij beleidsmakers langs met een actieplan voor gewasbeschermingsmiddelen omdat we in de problemen komen met verschillend teelten", aldus de landbouworganisatie.
Laatste mais na eerste snede gras
In de veevoederteelten loopt het seizoen vooralsnog op rolletjes. De eerste boeren zijn medio april begonnen met de inzaai van mas en Gert Van de Ven, verbonden aan de Hooibeekhoeve en het Landbouwcentrum voor Voedergewassen, schat dat momenteel zo’n 70 procent van de percelen ingezaaid zijn. "Voor mais is de droogte vooralsnog geen probleem. De vochtige gronden volstonden om de mais te doen ontkiemen en de groei verloopt goed", stelt hij.
De percelen die nog ingezaaid moeten worden, zijn veelal de percelen waar rundveehouders een eerste snede gras maaien. “Vorige week is er al veel gemaaid”, aldus Van de Ven. Volgens hem wisselt de kwaliteit van het gras van perceel tot perceel, maar over het algemeen ziet hij "geen reden tot klagen”.
Het verhaal van Van de Ven wordt bevestigd door Thomas Truyen, agronoom en marketingverantwoordelijke bij Limagrain. “Als eerste vrucht is maïs volledig ingezaaid in Vlaanderen. Momenteel worden de percelen ingezaaid waar de voorbije dagen gras gemaaid is.” Het is op deze percelen dat Truyen wel wat moeilijkheden voorspelt in sommige regio’s. “Vooral in Oost- en West-Vlaanderen is het erg droog en zou de opkomst wel eens moeilijk kunnen verlopen als regen nog veel langer uitblijft.”
