Vlaanderen versnelt eiwitshift met focus op jongeren en onderwijs
nieuwsDe Vlaming haalt nog maar 42,6 procent van zijn eiwitten uit plantaardige voeding, terwijl de Vlaamse doelstelling 60 procent is tegen 2030. Met de ‘Eiwitshift 2.0’ wil de Vlaamse overheid de overgang naar meer duurzame eiwitten versnellen. Naast consumenten en bedrijven worden nu ook onderwijsinstellingen en de jeugdsector expliciet betrokken.
De eiwitshift moet het Vlaamse voedingspatroon tegen 2030 grondig veranderen: minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten, met een streefverhouding van respectievelijk 40 en 60 procent. Vandaag is die verhouding nagenoeg omgekeerd. “Dat doel werd in 2021 vastgelegd en blijft onze ambitie”, zegt Kristof Rubens, beleidsadviseur bij het Departement Omgeving.
De voorbije jaren werd al een eerste Vlaamse Green Deal Eiwitshift uitgerold, onder meer zichtbaar via de campagne half-half, waarin Vlamingen worden aangespoord om de helft van de week voor een plantaardige maaltijd te kiezen. Ondanks deze inspanningen verloopt de eiwitshift traag: in 2024 bedroeg het aandeel plantaardige eiwitten in het dieet van de Vlaming slechts 42,6 procent, een verbetering van amper vier procentpunt in tien jaar. Om de doelstelling van 60 procent tegen 2030 te halen, is een versnelling dus noodzakelijk.
Nieuwe pistes: onderwijs en jeugd
Begin deze week werd daarom de nieuwe "Green Deal Eiwitshift op ons bord 2.0" in Brussel afgetrapt, in aanwezigheid van meer dan 65 partners, waaronder supermarkten, cateraars en voedselproducenten.
Een belangrijk verschil met de eerste Green Deal is de verbreding naar nieuwe doelgroepen. “We starten twee specifieke werkpaden”, legt Rubens uit. “Enerzijds onderwijs, van leerplicht tot hoger onderwijs en levenslang leren. Hierbij gaat het niet alleen om aanbod, maar ook om educatie. Anderzijds richt de nieuwe eiwitshift op de jeugdsector, die met jeugdbewegingen, jeugdverblijven en sportclubs jaarlijks bijna een miljoen jongeren bereikt. Het is een enorme doelgroep die we niet willen missen.”
Vlaams Instituut Gezond Leven organiseert Week van de Peulvrucht
6 februari 2025Samenwerking blijft sleutel
Net als bij de eerste Green Deal blijft samenwerking centraal staan. Het platform bundelt partners uit overheid, kennisinstellingen en middenveld, zoals het Agentschap Landbouw en Zeevisserij, Departement Zorg, het Vlaams Instituut Gezond Leven, UGent, KU Leuven en Next Food Chain. “Eiwitshift 2.0 lanceert zelf geen grote campagnes, maar biedt een kader en stimuleert en ondersteunt partners om samen acties te ondernemen, die elkaar versterken”, aldus Rubens.
Landbouwers: geen directe focus, wel belang
De Green Deal richt zich in eerste instantie op de consument, maar landbouw blijft niet buiten beeld. “Wanneer het voedingspatroon verandert, creëert dat kansen voor landbouwers en verwerkers zoals bijvoorbeeld via nieuwe teelten”, zegt Rubens. “Zo werken we onder meer samen met een kikkererwtenboer om de link met het veld niet te verliezen.” Binnen de bredere Vlaamse eiwitstrategie, die zes doelstellingen omvat, wordt landbouw wel rechtstreeks meegenomen.
De eiwitshift roept intussen ook politieke reacties op. Vlaams Belang hekelt de volgens hen “dubbelzinnige houding” van minister van Landbouw en Omgeving Jo Brouns (cd&v), die op de Dag van de Landbouw de vleesveesector nog prees, maar enkele dagen later de Green Deal Eiwitshift 2.0 lanceerde die Vlamingen juist aanspoort minder vlees te eten.
De uitdaging is om smakelijke, betaalbare alternatieven aan te bieden en een nieuwe voedselcultuur te creëren
Uitdaging: gewoonte doorbreken
De grootste horde blijft het eetgedrag van de Vlaming. “Aardappelen, vlees en groenten vormen nog steeds de heilige drievuldigheid op het bord”, zegt Rubens. “De uitdaging is om smakelijke, betaalbare alternatieven aan te bieden en een nieuwe voedselcultuur te creëren. Dat vraagt inspanningen van alle actoren en tijd. Maar de geschiedenis toont dat verandering mogelijk is: ook de aardappel was ooit nieuw en heeft uiteindelijk een vaste plaats in ons menu gekregen.”
Nieuwe eiwitbronnen zoals algen, zeewier, microbieel eiwit of insecten staan nog ver van de Vlaamse eetcultuur, erkent Rubens. “Maar dat biedt tegelijk veel kansen. Er zijn verschillende oplossingsrichtingen, wat mij optimistisch stemt.”
Doelstelling 2030 blijft richtinggevend
Of de eiwitshift tegen 2030 haalbaar is, blijft de vraag. “Het is belangrijk om die stip op de horizon te houden”, zegt Rubens. “Misschien duurt het langer, maar zonder ambitie geraak je nergens. En soms gaat verandering sneller dan verwacht. Dat kan bij duurzame eiwitten ook.”
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
