Vlaanderen stelt 2 voorwaarden aan strengere EU-klimaatdoelstelling
De Vlaamse regering wil instemmen met de Europese Green Deal en de bijhorende hogere CO2-doelstelling, op voorwaarde dat de kostenefficiëntie en flexibiliteit aangepakt worden.
In september schroefde Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de klimaatambities op, zo stelde ze in het jaarlijkse State of the Union. In plaats van een CO2-reductie van 40 procent, moet de uitstoot met minstens 55 procent dalen ten opzichte van 1990. Eind deze week, op 10 en 11 december, buigen de Europese lidstaten zich over het voorstel.
Het standpunt van België wordt vertolkt door premier Alexander De Croo (Open Vld). Maar omdat klimaat hoofdzakelijk een regionale bevoegdheid is, weegt de houding van de regio’s zwaar door. Vlaanderen is alvast niet van zinnens om zomaar het licht op groen te zetten. Het vreest immers dat de landbouw, gezinnen en bedrijven de hoge rekening zullen gepresenteerd krijgen.
Daarom wil de Vlaamse regering twee voorwaarden verbinden aan de verstrenging van de klimaatdoelstelling. Een eerste is de kostenefficiëntie. Op dit moment wordt gekeken naar het bbp per inwoner om de uitstootvermindering per land te bepalen. Zo moet België 35 procent minder uitstoot realiseren. Maar landen zoals Polen, Bulgarije of Roemenië krijgen in dit systeem een lagere daling opgelegd, terwijl in die landen vaak makkelijke winst kan geboekt worden op vlak van uitstoot.
De tweede voorwaarde is de flexibiliteit, waarbij Vlaanderen de mogelijkheid moet krijgen om een noodoplossing te zoeken als de klimaatdoelstellingen tegen 2030 niet gehaald worden, door bijvoorbeeld groene rechten op te kopen van andere lidstaten. De regering-Jambon vindt het immers zinloos om elke regio of lidstaat dezelfde strikte doelstelling van -55 procent op te leggen. Het is bovendien vrijwel zeker dat Vlaanderen de nieuwe CO2-reductie niet zal halen, het Vlaamse klimaatplan klopt voorlopig af op 35 procent minder uitstoot.
Breekpunt voor Vlaanderen
Noch de kostenefficiëntie, noch de flexibiliteit zijn op dit moment opgenomen in het voorstel van conclusies van de Europese Raad. Het kabinet van minister van Omgeving en Energie Zuhal Demir (N-VA) maakt zich sterk dat Vlaanderen niet akkoord kan gaan zonder gewijzigde teksten.
Het is aan De Croo om de twee voorwaarden op de Europese tafel te leggen, maar op de uitkomst van de gesprekken heeft hij geen vat. De Vlaamse regering wijkt momenteel niet af van haar eigen doelstelling om de CO2-uitstoot met 35 procent te verminderen. Afhankelijk van welk akkoord er deze week gevonden wordt, zal de regering haar ambitie moeten bijstellen.
Belgische klimaatprestaties bij slechtste van West-Europa
België is opnieuw gedaald in de jaarlijkse rangschikking van een zestigtal landen op het vlak van de strijd tegen de klimaatverandering, opgesteld door milieu-ngo's. Ons land staat op de 40ste plaats (-5) in de 'Climate Change Performance Index 2021', nadat het vorig jaar al vier plaatsen gezakt was. België is daarmee een van de slechtste leerlingen van West-Europa.
De index wordt sinds 2005 jaarlijks gepubliceerd door de ngo's Germanwatch, NewClimate Institute en Climat Action Network. Er werken 400 energie- en klimaatexperten aan mee, van wie een groot deel leden van milieu-ngo's. De rangschikking, die als onafhankelijk wordt voorgesteld, analyseert het klimaatbeleid van 57 landen en de Europese Unie, die samen verantwoordelijk zijn voor meer dan 90 procent van de wereldwijde broeikasgassen. Dat gebeurt op basis van 14 criteria, onderverdeeld in vier categorieën: de uitstoot van broeikasgassen, het gebruik van hernieuwbare energie, de energie-efficiëntie en het klimaatbeleid.
België scoort niet alleen slechte punten wat betreft de uitstoot van broeikasgassen maar ook voor gebruik van hernieuwbare energie, energie-efficiëntie en klimaatbeleid. Dat leidt dan ook tot een lage totaalscore. België voldoet niet aan de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs, zo klinkt het, dat de opwarming onder 2 graden moet houden en indien mogelijk zelfs onder 1,5 graad.
"België werd vooral afgestraft in de rangschikking omdat een daling van broeikasgassen uitblijft", verklaart Laurien Spruyt, klimaatexpert bij Bond Beter Leefmilieu, "en de daling is ook het gevolg van een jarenlang gebrek aan goed klimaatbeleid." Ze pleit ervoor dat het relancebeleid post-COVID systematisch vervuilende activiteiten afbouwt en de transitie op gang brengt naar een koolstofarm, veerkrachtig en duurzaam model.
Zoals de voorgaande jaren werden de eerste drie plaatsen van het klassement niet ingevuld omdat geen enkel land volgens de auteurs van de index een voldoende ambitieus klimaatplan op tafel heeft gelegd.
De vierde plaats, voor het best presterende land in het klassement, gaat opnieuw naar Zweden, dat boven het Verenigd Koninkrijk staat.
Met de 40ste plaats is België een van de slechtste leerlingen van West-Europa. Duitsland staat 19de, Frankrijk 23ste en Nederland 29ste. De laatste plaatsen zijn opnieuw voor Saoedi-Arabië (60ste) en de Verenigde Staten (61ste).
Bron: De Standaard / De Morgen / Belga
