Vijf veebedrijven nog steeds op slot door PFAS in Verdronken Land van Saeftinghe

De PFAS is afkomstig van het Scheldewater dat twee keer per dag in en uit het natuurgebied stroomt en een fijne laag zand en klei achterlaat op de vegetatie. “Op die manier worden op sluipende wijze grazende viervoeters in het gebied vergiftigd”, zo schrijft De Standaard. De krant klaagt aan dat de overheid talmt met een verbod omdat PFAS, een verzamelnaam voor 6.000 verbindingen, in zoveel toepassingen wordt gebruikt dat er gevreesd wordt voor de industriële groei. Deze “eeuwige chemicaliën” kunnen bovendien zeer moeilijk afgebroken worden, al werden recent nog goede resultaten behaald met hennep.

In en rond de 3M-site in Zwijndrecht, waar het chemiebedrijf voor een zware verontreiniging heeft gezorgd met PFAS, betaalt 3M al een paar jaar een schadevergoeding aan landbouwbedrijven die er direct de impact voelen van de PFAS-verontreiniging. In een straal van vijf kilometer rond het bedrijf kregen ongeveer 40 landbouwbedrijven begin 2024 samen zo’n 1,5 miljoen euro aan compensaties. Begin dit jaar vroegen 39 land- en tuinbouwbedrijven een schadevergoeding aan. Tegen mei zullen we weten om welk bedrag het gaat.

PFAS in de polders

Verderop, in de nabijgelegen natuurgebieden, zijn ook heel wat veebedrijven getroffen door de PFAS-verontreiniging. Door de natuurcompensaties voor de Antwerpse haven moesten verschillende polders in de regio onder water worden gezet. Omdat 3M jarenlang PFAS loosde in de Schelde, die uitmondt in de Westerschelde, kwam dat vervuild water in deze polders, zoals het Verdronken Land van Saeftinghe en de Prosperpolder, terecht. Sinds 2022 stroomt de Westerschelde ook over de Hedwigepolder. Toenmalig eigenaar van de Hedwigepolder Gery de Cloedt probeerde de PFAS-verontreiniging van de Westerschelde nog aan te grijpen om de ontpoldering tegen te houden, maar hij verloor daarover een rechtszaak bij de Nederlandse Raad van State. Een week later stroomde het verontreinigde water ook over dat voormalige landbouwgebied.

Intussen zijn al sinds het najaar vorig jaar vijf veebedrijven geblokkeerd die hun dieren lieten grazen in deze natuurgebieden. Uit bloedstalen bleek dat koeien, schapen en buffels in het gebied te hoge concentraties PFAS in het bloed hadden, tot wel vier keer de norm. Het Belgische Voedselagentschap en de Nederlandse Voedselwarenautoriteit blokkeerden de betrokken bedrijven. Zij mogen hun dieren wel naar het slachthuis brengen, maar ze mogen de karkassen van die dieren pas in de voedselketen brengen als blijkt dat, na de nodige tests, de PFAS-waarden “conform” zijn. "Langdurige en intensieve blootstelling aan PFAS kan een impact hebben op de gezondheid van mensen", zegt het FAVV.