Vergrijzende landbouwsector vindt geen opvolging: “Als dit blijft duren, verliezen we een generatie”

Een rustige ouwe dag zit er voor vele landbouwers niet in. Van bijna een kwart van de 36.000 Belgische landbouwbedrijven stond in 2022 een 65-plusser aan het roer. Van nog eens een derde waren de bedrijfsleiders tussen de 55 en 64 jaar oud, wat erop neerkomt dat bijna 55 procent van de Belgische landbouwbedrijven geleid wordt door een 55-plusser. Omgekeerd is slechts iets meer dan 6 procent van de eigenaars jonger dan 35. 

Bij Groene Kring, de grootste overkoepelende jongerenorganisatie in de Vlaamse land- en tuinbouwsector, zijn deze cijfers geen verrassing.  Nationaal ondervoorzitter Maarten Moermans krijgt geregeld signalen van jonge boeren. 

Onzekerheid  

“Voor wat we hier zien, zijn er verschillende factoren”, zegt hij. “Het inkomen ligt al lange tijd zwaar onder druk. Ook de toegang tot grond is een belemmerende factor. Landbouwgebied wordt geregeld aangewend voor bos, woonuitbreiding en industrie. De grondprijzen liggen dan ook erg hoog. Het zou een goed begin zijn moest de overheid initiatieven nemen om de pacht van landbouwgrond voor langere periodes te stimuleren. Dat biedt meer zekerheid.” 

“Je ziet dus ook amper niet-familiale instromers”, zegt Moermans. “Het is heel kapitaalintensief om een bedrijf over te nemen.” 

Niet in het minst speelt de huidige vergunningsregelgeving onze landbouwers parten. “De bedrijfszekerheid staat zwaar onder druk”, zegt Moermans. “Denk bijvoorbeeld aan de stikstofdossiers. Veel jonge boeren wachten af wat de toekomst brengt. Maar ze blijven niet wachten. Binnen nu en 15 jaar gaan heel veel bedrijven verdwijnen.” 

Moermans hoopt dat de regering snel maatregelen neemt om jonge landbouwers meer zekerheid te bezorgen. Maar ook aan het maatschappijbeeld kan er gewerkt worden. “De waardering voor de sector is zeer belangrijk”, zegt hij. “Vandaag zitten we in een polariserende wereld, waar de landbouw in de hoek wordt gezet als het probleem van alles. Terwijl ik ervan overtuigd ben dat de sector veel oplossingen kan bieden. We hebben nog een weg te gaan wat betreft duurzame landbouw. Maar de landbouw is al eeuwen in evolutie, en zal blijven evolueren. Zolang we er de kansen en mogelijkheden voor krijgen.”