Landbouw- en natuurorganisaties sparen kritiek op stikstofdemarche Demir niet

Volgens ABS blijft Vlaanderen voorlopig bivakkeren in een juridisch vacuüm. “Zowel de landbouwsector als de industrie zitten in hetzelfde schuitje,” aldus Mark Wulfrancke. “Komt er dan wel een effectieve vergunningenstop of wordt deze alsnog afgewend? Met deze demarche komt Vlaanderen nog verder van een echt landbouwbeleid te staan. Gebrek aan visie, valse daadkracht ingegeven door profileringsdrang en verkiezingskoorts en een verregaand wantrouwen jegens de sector zullen ervoor zorgen dat er straks geen Vlaamse boeren meer overblijven.”

“Hebben deze nieuwe maatregelen tot doel om een ware heksenjacht te ontketenen tegen iedereen die een vergunning aanvraagt en erger nog, zelfs tegen veehouders die in het verleden netjes hun vergunning aangevraagd en verkregen hebben?”, vraagt Wulfrancke zich af. “Inbreken op afgesloten contracten tussen veehouders en overheden onder de vorm van een omgevingsvergunning kan voor ABS niet en leidt enkel tot verregaande onzekerheid. In sé komen de maatregelen neer op een moderne vorm van inquisitie met de Vlaamse veehouder groot en klein als ketters en heksen.”

ABS voerde dinsdagmiddag een stil protest uit onvrede met de stikstofmaatregelen. Een tiental mensen dat naar eigen zeggen gesteund werd door de hele Vlaamse landbouwsector, verzamelde zich buiten het Vlaams parlement. Ze herhaalden hun eis naar een waar landbouwbeleid: “Dit kan enkel vanuit een integrale aanpak en met een visie die vertrekt vanuit respect voor onze huidige en toekomstige voedselproducenten.”

Een kruis over land-en tuinbouw in Vlaanderen

Groene Kring spreekt dan weer over een aanslag op de toekomst van de landbouw en verzet zich tegen zowel de manier van werken als de inhoud van de maatregelen. “Wil minister Demir eigenlijk wel perspectief voor jonge boeren?”, vraagt Bram Van Hecke, nationaal voorzitter van Groene Kring, zich af. “Blijkbaar telt de toekomst van de landbouw niet voor haar. Jonge boeren vragen al twee jaar perspectief en zekerheid. Het tegenovergestelde gebeurt. In plaats van een kader te bieden waarmee stikstof kan worden gereduceerd en de toekomst van de landbouw wordt verzekerd, zorgt minister Demir ervoor dat we een kruis kunnen trekken over de land- en tuinbouw in Vlaanderen.”

“Stikstof verminderen en daarbij perspectief aan jonge boeren geven, is wel degelijk mogelijk,” zegt Van Hecke. “Maar daarvoor is een goed en evenwichtig beleid nodig. In de plaats daarvan heeft minister Demir nu besloten om de land- en tuinbouwsector en daarmee de voedselzekerheid in Vlaanderen op te doeken. Groene Kring verzet zich tegen zowel de manier van werken als de inhoud van de maatregelen.”

“Wij zullen voor de toekomst van de landbouw blijven vechten, welke wereldvreemde maatregelen ministers ook nemen”, voegt Maarten Moermans, nationaal ondervoorzitter van Groene Kring toe aan het statement van de jonge land-en tuinbouwers.

Voor BioForum, de sectorvereniging voor de biologische landbouw- en voedingsketen, is het evident dat maatregelen nodig zijn om de stikstofdepositie in de Vlaamse natuurgebieden in te perken. Maar dit moet volgens de organisatie op een doeltreffende manier gebeuren. “Kleine en middelgrote bedrijven die nauwelijks impact hebben, mogen niet geslachtofferd worden in een generiek beleid.” Bioforum vraagt om snel werk te maken van een omvattend rechtszeker kader dat vastgelegd is in een decreet. “Een kader dat ook de meerwaarde van biolandbouw erkent om het stikstofprobleem ten gronde aan te pakken. En maak werk van een beleid met ruimte voor landbouwers om te boeren in harmonie met de natuur”, aldus BioForum

Ongerustheid is groot

De verontwaardiging is ook groot bij de nieuwe politieke partij Boer Burger Belangen (BBB). “Het doel van de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) was om uiteindelijk rechtszekerheid te bieden aan de landbouwers, nu doet men het omgekeerde”, aldus Tine Hermans van BBB. “Aan de vele reacties die wij van landbouwers ontvangen, alsook aan de reacties vanuit alle landbouworganisaties en groepen, blijkt dat de verontwaardiging en de ongerustheid enorm vergroot is. Wij horen rechtstreeks verhalen van landbouwers en hun familie die op instorten staan. Ook hulpverleners krijgen sinds maandag extra oproepen binnen.”

Voor de partij is het duidelijk: “Wij moeten de positie van onze landbouwers versterken in plaats van afzwakken. Wij weten dat, net als in Nederland, onze burgers de landbouwers appreciëren en steunen.”

Weinig verandering binnen industriesector

“De nieuwe maatregelen van minister Demir zal ammoniakemissies een pak strenger behandelen, wat gevolgen heeft voor de vergunningverlening”, reageert Voka. “In de praktijk zal er weinig veranderen voor NOx-emissies. Ondanks dat, stellen we wel vast dat de nieuwe ministeriële stikstofinstructie niet langer bepaalt dat beperkte industriële ammoniakemissies op gelijke wijze worden behandeld als de NOx-emissies.” Voka blijft aandringen dat de Vlaamse regering werk maakt van de verdere uitvoering van het stikstofakkoord van 10 maart 2023 en de goedkeuring van een stikstofdecreet om maximale rechtszekerheid te creëren voor bedrijven, landbouwers en burgers.

Grondige en toekomstbestendige aanpak nodig

De natuur- en milieuorganisaties Natuurpunt, West-Vlaamse Milieufederatie, BOS+, Vogelbescherming Vlaanderen en Bond Beter Leefmilieu zijn teleurgesteld dat een onderhandelde oplossing voor de stikstofcrisis, inclusief begeleiding voor landbouwers en cruciale maatregelen rond natuurherstel, met de nieuwe ministeriële instructies nu op de lange baan geschoven lijkt. De organisaties zijn van oordeel dat er een integrale oplossing nodig is om natuurherstel te verzekeren en de landbouwsector te verduurzamen.

“De stikstofproblematiek is van een dergelijk maatschappelijk belang dat een grondige en toekomstbestendige aanpak cruciaal is. Dit houdt niet alleen een drastische daling van de stikstofuitstoot in, maar ook perspectief voor de landbouwsector en kordate acties voor natuurherstel”, zegt Jos Ramaekers van Natuurpunt.

De natuur- en milieubewegingen wijzen er ook op dat de demarche slechts één van de gevolgen is van het gebrek aan visie over de weg die landbouw op moet in een dichtbevolkt Vlaanderen, waar volgens de organisaties ook natuur haar rechten heeft. “De problemen zitten dieper dan enkel het stikstofprobleem. Om rechtszekerheid te geven aan landbouwer en natuur, is een sterke visie voor de toekomst van cruciaal belang”, aldus de milieu- en natuurorganisaties.

“Met het uitlichten van maatregelen uit een groter geheel wordt echter geen duurzame oplossing geboden voor een landbouw met minder impact op de omgeving. Ook flankerend beleid voor de landbouwer blijft uit”, stelt Ineke Maes van Bond Beter Leefmilieu. De milieu- en natuursector herhaalt zijn eis aan de bevoegde ministers om grondig en in het algemeen belang samen te werken.