Veel potentieel voor hennepteelt voor de textielindustrie

Maar liefst 45 mensen hadden zich ingeschreven voor de informatiemiddag over de hennepteelt die door Inagro, HOGENT en Praktijkpunt Landbouw Vlaams-Brabant georganiseerd was. Momenteel lopen er drie onderzoeksprojecten bij de onderzoeksinstellingen naar de teelt van hennep. De projecten, die door Vlaanderen en Europa gefinancierd worden, spitsen allen toe op de teelt voor de textielindustrie. Van de lange en ook korte vezels worden na een aantal bewerkingen garen gesponnen die gebruikt worden voor kledij. “Naast de toepassingen voor de textielindustrie wordt er ook hennep geteeld voor bouwtoepassingen, met name isolatiemateriaal, en de zadenindustrie”, zegt Veronique Troch, landbouw-Onderzoeker van HOGENT

Onder de aanwezigen in Bottelare ook veel boeren, met name vlastelers. Voor hen is de teelt van hennep een interessant alternatief voor vlas. “Het gaat zeer slecht met de vlasteelt. De voorbije jaren viel de oogst tegen en ook nu staat het vlas maar 30 centimeter hoog terwijl de hennep meer dan anderhalve meter hoog staat”, vertelt een aanwezige West-Vlaamse vlasteler. Hij wijdt de teleurstellende teelt van vlas de voorbije jaren aan de veranderende weersomstandigheden waarbij lange periodes van droogte de planten geen goed doen. 

Risicospreiding

Dat wordt beaamd door Veronique Standaert, voorzitter van het Algemeen Belgisch Vlasverbond (ABV) dat de belangen van de vlastelers en verwerkers in ons land verdedigt. De oogst valt al jaren tegen en dit jaar kan beslissend zijn. “Als het ook dit jaar slecht gaat, zullen er meer vlassers naar de hennepteelt gaan kijken. Daarnaast verwachten we ook dat het areaal wintervlas (momenteel 500 op 15.500 hectare) de komende jaren opgang maakt. Daar worden behoorlijke resultaten geboekt.” Wintervlas is in de voorbije weken geoogst, maar het is wachten op vermeerdering voordat er voldoende zaaigoed aanwezig is om het areaal verder uit te breiden.

Standaert geeft aan dat hennep niet alleen voor risicospreiding bij de vlassers kan zorgen, maar ook als aanvullende teelt kan ingezet worden. “Vlas kan maar één keer per zes jaar mee in de teeltrotatie. Hennep zou in tussenliggende jaren geteeld kunnen worden.” Voor dat het zover is, zijn er volgens de voorzitter van ABV nog wat stappen te maken in teeltoptimalisatie. “De teelt is vrij jong en de resultaten zijn wisselvallig.”

Het is niet toevallig dat net vlastelers hun pijlen op de alternatieve hennep richten. De teelten zijn vergelijkbaar en ook de landbouw- en verwerkingsmachines zijn inwisselbaar. “We hebben in West-Vlaanderen een historisch ecosysteem rond de verwerking van vlas. Deze kennis en machines kunnen ook ingezet worden bij hennep”, vertelt Sophie Waegebaert die namens Inagro betrokken is bij het vierjarige Hemp4Textiles-project dat samen met HOGENT uitgevoerd wordt.

Dit project wil onderzoeken hoe de vezelopbrengst en -kwaliteit van hennep aangestuurd kan worden voor gebruik in hoogwaardige textieltoepassingen. De nadruk ligt op het optimaliseren van de teelttechniek, oogstmethodiek en het rotingsproces. “De toepassing waar hennep voor bedoeld is, bepaalt de teelttechniek”, verduidelijkt Waegebaert. Zo moet hennep voor textiel onvertakt en dun zijn waardoor er op een grote dichtheid gezaaid moet worden en er 300 planten per vierkante meter staan. Bij de teelt voor bouwtoepassingen of zaad maakt de dichtheid minder uit.

Oogstmachines ontwikkeld

Onderzoekers van HOGENT schatten het hennepareaal in België op 50 hectare, waarvan 30 hectare bedoeld is voor de textielsector. Vooral voor deze toepassing zien zij veel potentieel in Vlaanderen. Zij wijzen daarbij op de ontwikkeling in Frankrijk waar het areaal textielteelt steeg tot 800 hectare in 2022. Deze grote stijging houdt vooral verband met de ontwikkeling van oogstmachines die voorheen nog niet bestonden.

De planten moeten kort na start van de bloei geoogst worden en worden parallel en in stukken van 90 cm op het veld gelegd. Daarna ondergaat het gewas een periode van veldroting waarbij het enkele weken op het land blijft liggen alvorens het opgeraapt wordt en naar de verwerkers gaat. “De pectine lost op waardoor de vezels en de stengels van elkaar loskomen”, verklaart Waegebaert die zich ondanks het potentieel van hennep toch verbaasde over de grote opkomst voor de informatiemiddag.

Mogelijk heeft het ook te maken met de hoge prijzen voor de lange hennepvezels die momenteel zo’n zes euro per kilo opbrengen. In de veldproeven van Inagro en HOGENT werd een opbrengst van 1,2 ton lange vezels gerealiseerd. Deze hoge prijs is volgens Troch behoorlijk exceptioneel en zij wijst ter nuancering ook op het feit dat de teelt duurder is dan veel andere teelten. “Er zijn maar een beperkt aantal machines beschikbaar die vaak eigendom zijn van loonwerkers of de vlassers. Hoe verder een perceel gelegen is voor de loonwerker, hoe duurder het uitvalt.”

Toch is ook zij lovend over het potentieel van hennep. “In de verschillende projecten willen we proberen om het percentage lange vezels dat op een hectare gerealiseerd wordt te verhogen. Dat ligt momenteel op 15 procent, maar moet naar 25 procent opgetrokken kunnen worden.” De lange vezels brengen het meest op, gevolgd door de korte vezels (25 procent) die ook tot garen verwerkt kunnen worden. De houtachtige delen van de stengels (55 procent) worden gebroken tijdens het zwingelen en kunnen ingezet worden voor bouwtoepassingen. “Er blijft maar 5 procent van de plant over die vooralsnog niet gevaloriseerd kan worden, maar ook hier wordt aan gewerkt”, besluit de onderzoekster.