Landbouw voor 75% verantwoordelijk voor stijging in mensgerelateerde lachgasemissies
nieuwsDe uitstoot van lachgas is in de voorbije vier decennia met 40 procent toegenomen. Broeikasgassen als koolstofdioxide en methaan komen meer dan lachgas in de atmosfeer terecht, maar lachgas is wel honderden keren sterker dan CO2. Dat blijkt uit een onderzoek van het Global Carbon Project, onder leiding van het Amerikaanse Boston College. “Om de klimaatdoelstellingen te halen, moet ook de lachgasuitstoot worden verminderd”, luidt het.
Het bekendste broeikasgas is koolstofdioxide (CO2) wat bijna 80 procent van het volume van alle broeikasgasemissies in de EU in 2021 inneemt. Maar andere broeikasgassen zoals methaan (CH4), distikstofoxide of lachgas (N2O), en gefluoreerde broeikasgassen (HFKs, PFKs, SF6 en NF3) spelen ook een rol in de opwarming van de aarde. Aangezien broeikasgassen niet allemaal hetzelfde aardopwarmingsvermogen hebben, wordt hun effect gewoonlijk omgerekend in een CO2-equivalent om vergelijkingen zinvol te maken. Zo is het aardopwarmingsvermogen van lachgas over een tijdshorizon van 100 jaar, 298 keer zo hoog als dat van koolstofdioxide (CO2). Het is met andere woorden een erg krachtig broeikasgas.
De wereldwijde klimaatverandering kan enkel onder de twee graden gehouden worden als ook de uitstoot van lachgas verminderd wordt, stelt hoofdauteur van het rapport Hanqin Tian. Vermindering van die uitstoot zou de enige oplossing zijn, omdat er momenteel geen technologieën zijn om lachgas uit de atmosfeer te halen.
Ziekenhuizen gebruiken lachgas als verdovingsmiddel, maar vooral de landbouwsector is een grote uitstoter. Zo zou landbouw volgens het rapport verantwoordelijk zijn voor bijna driekwart van de mensgerelateerde lachgasemissies in de voorbije tien jaar tot 2020. Andere boosdoeners zijn fossiele brandstoffen, afval en afvalwater en de verbranding van biomassa. In de vier decennia tot 2020 zou volgens het rapport de uitstoot van lachgas in de landbouw met 67 procent gestegen zijn. “Terwijl er wereldwijd beleid is om andere broeikasgassen te beteugelen, stijgt de uitstoot van lachgas vrijwel ongecontroleerd”, aldus Pep Canadell, co-leider van het onderzoek.
Relatie tussen stikstof en lachgas
Lachgas en stikstof zijn nauw verweven met elkaar. Maar stikstof (N2) op zich is geen broeikasgas. Stikstof kan worden omgezet in verschillende vormen zoals ammoniak (NH3) of ammonium (NH₄⁺), dat vervolgens door microbiële processen zoals nitrificatie en denitrificatie kan worden omgezet in nitriet (NO₂⁻), nitraat (NO₃⁻), en uiteindelijk in lachgas (N₂O) en opnieuw stikstofgas (N2).
Lachgas is met andere woorden een bijproduct van de processen die stikstof in de bodem doorloopt. Het meeste lachgas komt vrij door de omzetting van stikstofoverschotten die niet worden opgenomen door gewassen. Daarnaast komt er ook lachgas vrij uit mestopslag. Maatregelen zoals het afdekken van mest en maatregelen die nitraatspoeling beperken, hebben ook een gunstige invloed op de uitstoot van lachgas. De reductie van emissies in de landbouw is niet altijd even gemakkelijk want vaak treedt ook probleemverschuiving op. Zo gaat de vermindering van emissies van één stof soms gepaard met een toename van emissies van een andere stof. Een voorbeeld hiervan is injectie van mest in de bodem, dat heeft een reducerend effect op de ammoniakuitstoot, maar verhoogt de lachgasuitstoot.
Het Intergovernmental Panel on Climate Change van de VN heeft geschat dat lachgas verantwoordelijk is voor 6,4 procent van de totale uitstoot van broeikasgassen. Dat cijfer zal de komende jaren naar verwachting stijgen. Maar om de opwarming van de aarde onder de 2°C te houden, moet de mensgerelateerde uitstoot van lachgas tegen 2050 met ongeveer 20 procent zijn afgenomen, zo blijkt uit het onderzoek.
Vooral in landen waar de bevolking met miljoenen is gegroeid, is in de vier geanalyseerde decennia de uitstoot van lachgas sterk gestegen. Dat geldt in het bijzonder voor China en India. In Europa is de uitstoot van lachgas verminderd, mede omdat er minder fossiele brandstoffen worden gebruikt en omdat de chemische industrie haar processen heeft veranderd.
Aan het onderzoek werkten 58 experts uit 15 landen mee. Volgens Tian is dit tot nu toe wereldwijd het meest uitgebreide onderzoek naar lachgas.
Broeikasgassen in de Vlaamse landbouwsector
De Vlaamse landbouw stootte in 2021 7,7 miljoen ton of megaton (Mton) CO2-equivalenten uit. Dat is 10 procent van de totale Vlaamse broeikasgasemissie. De broeikasgasuitstoot van de landbouw ligt in 2021 12 procent lager dan in 1990. Alle andere sectoren samen behalen in dezelfde periode een vermindering van 15 procent. De daling in landbouwbroeikasgasemissies gebeurde vooral tussen 1990 en 2008, om tussen 2009 en 2014 te stagneren. Ten opzichte van 2014 is er een toename met 14 procent in 2021.
De broeikasgasemissies van landbouw bestaan uit energetische emissies zoals CO2 en niet-energetische emissies, zoals lachgas en methaan. Methaan en lachgas vormen samen 69 procent van de landbouwbroeikasgasemissies in 2021. De veestapel is de drijvende factor achter de niet-energetische emissies uit de landbouw. Ze zijn afkomstig van verteringsprocessen (CH4) en mestopslag (CH4 en N2O).
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
