"Tijdelijke en preventieve maatregelen" rond 3M-site in Zwijndrecht van kracht
nieuwsMensen die in een straal van 1,5 kilometer rond de site wonen krijgen onder meer de raad om geen eigen geteelde eieren of pluimvee meer te eten en om geen grondwater te gebruiken als drinkwater. Kinderen en zwangere vrouwen wordt ook afgeraden om zelfgeteelde groenten te consumeren. De regering nam deze preventieve maatregelen in het kader van de PFOS-vervuiling in Zwijndrecht na een gesprek met de Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij OVAM.
De Vlaamse regering heeft maandag een soort extra ministerraad georganiseerd over het dossier van de PFOS-vervuiling in de omgeving van Zwijndrecht. De laatste week groeide de politieke onenigheid over het thema. Maar los van die discussies, is iedereen het erover eens dat er omwille van de gezondheid van de omwonenden snel meer duidelijkheid en transparantie moet komen in het dossier.
Website bundelt alle info
Op www.vlaanderen.be/pfos-vervuiling-zwijndrecht vinden burgers achtergrondinformatie over PFOS en toelichting bij de no-regret-maatregelen die de regering maandag aankondigde.
Opdrachthouder Karl Vrancken nam intussen naar eigen zeggen al contact op met de verschillende betrokken overheden, onderzoeksinstellingen en bedrijven. Hij stelt nu een panel samen van toxicologen en experts industriële emissies.
"Als opdrachthouder heb ik een onafhankelijke positie in het debat, met de focus op het oplossen van de huidige situatie", zegt hij. "Samen met de verschillende partijen moeten we naar raakvlakken zoeken om een oplossing te zoeken voor een complexe uitdaging die per slot van rekening heel onze samenleving aanbelangt. Het analyseren van mogelijke fouten uit het verleden is niet mijn rol, dat hoort toe aan het Vlaams Parlement. Ook de beslissingen over te nemen maatregelen blijven de verantwoordelijkheid van de regering en administratie."
Om die duidelijkheid te krijgen, had de Vlaamse regering OVAM, die verantwoordelijk is voor afvalverwerking, gevraagd om maandag tekst en uitleg te komen geven over de onderzoeken uit het verleden en de manier waarop informatie al dan niet is doorgestroomd. Centrale vraag: wie wist wat wanneer en wat is er met die informatie gebeurd?
OVAM heeft een presentatie gegeven, maar wilde daarover nadien geen verdere commentaar kwijt. Volgens het kabinet-Jambon heeft het overleg alvast "een aantal onduidelijkheden weggenomen". "OVAM zal in de komende dagen op de nog openstaande vragen een antwoord formuleren", zo is te horen.
Ondertussen heeft de regering wel al beslist om een reeks voorzorgsmaatregelen te nemen in de onmiddellijke omgeving van de 3M-site in Zwijndrecht. Die gelden voor de omwonenden in een straal van anderhalve kilometer. Zij krijgen de raad om geen eigen geteelde eieren of pluimvee te consumeren. Kinderen en zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding willen geven of zwanger wensen te worden wordt ook afgeraden om zelfgeteelde groenten te consumeren.
Ook voor de iets ruimere omgeving van de site gelden er voorzorgsmaatregelen. Wie in een zone van 5 kilometer van de site woont, eet best geen eieren van de kippen uit de tuin. Wie 5 tot 10 kilometer van de site woont, krijgt de raad om maximaal 1 eigen geteeld ei per week te eten. "Deze voorzorgsmaatregelen moeten de inwoners beschermen en verdere bootstelling beperken", legt minister van Volksgezondheid Wouter Beke uit.
Daarnaast zal de Vlaamse regering ook een brief met aanbevelingen sturen naar gemeentebesturen "over hoe ze voorlopig best omgaan met eventuele oude productiesites van PFOS-stoffen en/of oefenterreinen van de brandweer." PFOS komt namelijk ook voor in blusschuim.
"Goed dat er nu duidelijkheid is"
De voorzorgsmaatregelen kwamen in de gemeente Zwijndrecht hard aan. "We zijn op het verkeerde been gezet en er was blijkbaar een milieuactivist nodig om de omvang van het probleem aan het licht te brengen", zegt schepen van Leefmilieu Steven Vervaet (Groen). "Maar het is goed dat er nu wat meer duidelijkheid is." Vervaet zat maandagavond nog samen met de milieuraad. “Zij zijn natuurlijk geschokt. Heel wat mensen zijn hier bezig met duurzaamheid en gezondheid en kweken hun eigen groenten en eieren."
Grondig onderzoek moet nog uitwijzen wat de gevolgen zullen zijn voor de professionele landbouw. Het federaal Voedselagentschap FAVV zal gerichte analyses uitvoeren in een gebied dat door OVAM wordt afgebakend.
Kamer wil meer transparantie in gebruik van PFAS
In de Kamercommissie Leefmilieu is dinsdagvoormiddag een resolutie goedgekeurd waarin de regering wordt gevraagd om meer transparantie te verzekeren rond het gebruik van PFAS. De tekst ligt al sinds vorig jaar voor in het federaal parlement, maar is gezien de onrust over de vervuiling in Zwijndrecht plots erg actueel.
PFAS - perfluorinated alkylated substances - zijn een verzameling van zeker 4.700 synthetische stoffen die zo goed als onmogelijk af te breken zijn. Daarom worden ze ook wel eens ‘forever chemicals’ genoemd. Omdat ze water-, vet- en vuilafstotend zijn worden ze veelvuldig gebruikt in allerhande consumptieproducten. Denk maar aan bakpapier, braadpannen, regenkledij en bouwmaterialen. PFOS, de stof die verantwoordelijk is voor de vervuiling in Zwijndrecht, behoort tot de PFAS-familie.
Hoe schadelijk de stof precies is voor mens en milieu is nog niet helemaal duidelijk, maar het is wel al vastgesteld dat de stof bij zowat iedereen terug te vinden is in het lichaam en dat er een link is met bepaalde gezondheidsrisico's zoals een verhoogde kans op kanker, hoge cholesterol of groeistoornissen.
PS-Kamerlid Daniel Senesael bond de kat in oktober vorig jaar de bel aan in de Kamer met een voorstel van resolutie dat moet leiden tot meer Europees onderzoek naar PFAS en meer transparantie voor consumenten. Daarover werden de afgelopen maanden al verschillende hoorzittingen georganiseerd. Nu de vervuiling op en rond de site van chemiereus 3M in Zwijndrecht het nieuws beheerst, is de tekst van Senesael plots erg actueel.
Concreet vraagt de resolutie de regering om producenten te verplichten om alle relevante informatie weer te geven op de etiketten van producten met PFAS. Daarnaast zouden bedrijven die PFAS vervaardigen "geavanceerde toxicologische tests" moeten uitvoeren en de chemische structuren van de gebruikte chemicaliën openbaar moeten maken. Tot slot vraagt de tekst de regering onder meer nog om de producentenaansprakelijkheid uit te breiden en om samen te werken met overheidsinstanties en bedrijven om openbare registers op te stellen met daarin alle PFAS-houdende producten.
Het voorstel van resolutie is dinsdagvoormiddag goedgekeurd in de Commissie Leefmilieu en verhuist nu naar de plenaire vergadering.
Bron: Belga / Eigen verslaggeving
