Tien boeren en tuinders verbazen door hun inventiviteit

Nieuwsgierigheid, verwondering en goesting zijn volgens journalist en reportagemaker Martin Heylen de ingrediënten voor innovatie. Tijdens de nationale KBC-Innovatieavond, het hoogtepunt van de negende Innovatiecampagne voor land- en tuinbouw, spatte vooral de goesting van het podium. Tien laureaten hebben namelijk veel zin in de verwezenlijking of verdere ontwikkeling van hun idee nu ze daarbij geholpen worden door een projectpremie van 2.500 euro en een adviescheque ter waarde van 500 euro. Uit een recordaantal inzendingen koos een jury tien tot de verbeelding sprekende innovaties die de sector kunnen inspireren: een stofwasser voor een kippenstal, een QR-code voor het plantgoed op een boomkwekerij, antibioticavrije varkens met dank aan het vernevelen van probiotica in de stal en het voederen van kruiden, algenteelt in een serre, enz.

Innovatie is de motor van een toekomstgerichte sector, zo ook in de land- en tuinbouw. Veel ideeën groeien op de bedrijven zelf. Om dit niet verloren te laten gaan, organiseert het Innovatiesteunpunt om de twee jaar een Innovatiecampagne, dit jaar voor de negende keer. Een recordaantal van 150 inzendingen bewijst dat boeren en tuinders ook in moeilijke tijden op zoek gaan naar vernieuwing. Van de 150 creatieve ideeën kwamen er 108 uit Oost- en West-Vlaanderen en de provincie Antwerpen.

De Innovatiecampagne biedt tien laureaten de mogelijkheid om hun idee uit te werken. Zij ontvangen namelijk een projectpremie van 2.500 euro en een adviescheque van 500 euro waarmee zij het advies van een innovatieconsulent kunnen inkopen. De laureaten kregen hun prijs uit handen van KBC en Boerenbondvoorzitter Piet Vanthemsche. Volgens Vanthemsche bewijst de Innovatiecampagne haar nut door veel nieuwigheden aan de oppervlakte te brengen, en is het nu de kunst voor het Innovatiesteunpunt om ervoor te zorgen dat die ideeën opgepikt worden in de sector.

Marc Bollaert, varkenshouder en akkerbouwer in Beervelde, wordt bekroond omdat hij een nieuwe type van mestscheider heeft ontwikkeld. Zijn prototype heeft een erg fijne maaswijdte zodat meer vaste deeltjes uit de vloeibare mest gehaald worden waardoor er meer fosfor en stikstof in de dikke fractie zal terechtkomen. Dankzij dit systeem zal de boer minder ruwe mest naar de mestverwerkingsinstallatie moeten vervoeren waardoor hij bespaart op transportkosten en minder verkeer veroorzaakt. Samen met een constructiefirma en dankzij de begeleiding van het Innovatiesteunpunt en de financiële steun van het IWT heeft Marc al een prototype van de mestscheider kunnen bouwen.

Tomatenteler Piet De Schepper kreeg het idee om algen te kweken in een serre. Hij zocht en vond in William Van der Vliet een deskundige partner. TomAlgae ging van start als een bedrijf dat zich specialiseert in de productie van algen voor gebruik als garnalenvoeder. Een proefopstelling heeft bewezen dat continuïteit en kwaliteit in de algenproductie mogelijk is en dat het algenconcentraat van TomAlgae het gebruik van levende algen als garnalenvoeder volledig kan vervangen. Voor de algen is er afzet in Thailand en China.

Pluimveehouder Paul Geens uit Wortel heeft een nieuw type van luchtwasser bedacht. Met zijn installatie zal er nagenoeg geen stof of ammoniak nog zijn stal verlaten. Hij heeft een stoffilter ontwikkeld die opgevat is als een droogtunnel waarin hij een filterdoek geïnstalleerd heeft. De filterdoek vangt het stof op en wordt twee keer per dag automatisch afgedraaid waarbij het stof dat zich op het doek verzameld heeft, verwijderd wordt. De zoektocht naar een geschikte doek die een capaciteit van 300.000 m³ lucht per uur aankan, is nog volop bezig.

Ook het idee van Frederik Roels uit Zaffelare voor een geautomatiseerd transportsysteem tussen kuil en voederrobot viel in de prijzen. Het systeem laat toe om een intensief werk, namelijk het vrijmaken van de maïssilo en het transport van de maïs richting rundveestal, te automatiseren. Als graduaat elektromechanica heeft Frederik reeds een 3D-tekening van zijn idee gemaakt, maar voor de uitvoering ervan is het zoeken naar een betrouwbare partner. De volgende stap is meteen een grote investering zodat Frederik het marktpotentieel van zijn idee in de rundveehouderij eerst wil aftoetsen.

Het Rooffoodproject van Sabien Windels is een dakmoestuin die gekoppeld wordt aan een vegetarische cateringzaak. De stadsmoestuin zal in het voorjaar van 2015 aangelegd worden en samen met de opbrengst van andere (biologische) stadsmoestuinprojecten in Gent de basis leveren voor de verwerkings- en cateringsactiviteiten. Het bedrijf zal onder de vorm van een coöperatieve functioneren. Sabien wil inspelen op een aantal nieuwe trends en zich in de kijker werken met gezonde en vegetarische voeding.

In Lichtaart, op de boomkwekerij Hoebenschot van Marjan Denie en haar echtgenoot, worden meer dan 1.000 verschillende fruit- en sierbomen geteeld. Marjan wil elke boom van een QR-code voorzien. Hierdoor kan het bedrijf de teeltgeschiedenis opvolgen en kan de registratie veel correcter en vlugger gebeuren. Vandaag schrijft Marjan iedere handeling aan een boom op, om dat ’s avonds nog eens over te typen op de pc. Etiketten aan de boom zijn na een tijdje onleesbaar zodat de QR-code en registratie ervan via een app op de smartphone ook zijn nut zal bewijzen om de exacte positie van een boom te kennen. Het uiteindelijk doel is een volledige integratie van de kwekerijgegevens in de boekhouding en de facturatie. Via de QR-code kan er ook informatie aan de toekomstige koper meegegeven worden.

Door probiotica (goedaardige bacteriën die verhinderen dat slechte bacteriën de overhand halen, nvdr.) in de stal te vernevelen, is het varkensbedrijf van Kris Gios momenteel voor 98 procent antibioticavrij. Kris experimenteert ook met kruiden om de weerstand van de dieren op te krikken. Hij wordt winnaar met zijn plan om een label op te richten voor antibioticavrij varkensvlees. Daarmee zou hij een iets hogere prijs kunnen krijgen. Slachthuis en keurslager vinden het label een interessant idee maar laten de realisatie geheel aan Kris over. Ook wil hij andere varkenshouders motiveren om het antibioticagebruik te verlagen.

Kristof Veramme is op eigen initiatief gestart met sojateelt in het West-Vlaamse Mesen. Hij durfde zich pas inschrijven voor de Innovatiecampagne toen hij zag dat de soja – een exotisch gewas voor Vlaanderen – goed aan de groei was. De uitdagingen waren niet min want het zaad moet geënt worden met een bacterie die hier, anders dan in sojaland Brazilië, niet in de bodem aanwezig is. Bovendien kreeg Kristof te maken met vervelende belagers (duiven) en met onkruid dat hij chemisch niet kon bestrijden bij gebrek aan erkende herbiciden. Toch dorste hij 2,5 ton soja per hectare. Voor de afzet van zijn soja denkt Kristof in de richting van voeding (margarine) en veevoeder. Gelet op de huidige, grote afhankelijkheid van ingevoerde soja is het project bekroond als voorbeeld voor de haalbaarheid van inlandse sojaproductie.

Kevin Schietecatte werd laureaat met zijn Tompuur. Kevin, die op het ouderlijke trostomatenbedrijf in Sint-Katelijne-Waver werkt, bedacht een product om het overaanbod van tomaten in de zomer tegen een betere prijs te valoriseren door ze te verwerken tot een product met een lange houdbaarheidsdatum dat later in het jaar verkocht kan worden. Tompuur is een ambachtelijke tomatenpuree die gebruikt kan worden voor het bereiden van soep, sauzen en sap. Kevin heeft een kleine verwerkingsruimte gebouwd en verkoopt zijn bokalen al op 13 plaatsen (hoevewinkels, kruideniers) en op het eigen bedrijf. Hij probeert zich te onderscheiden van de grote producenten door een tomatenpuree te maken zonder conserveermiddelen en andere additieven. Met de geldprijs wil hij zijn investering afbetalen en promotie maken voor zijn product.

Yves de Bie heeft samen met een vriend een nieuw type van konijnenkooi ontwikkeld als alternatief voor de klassieke batterijkooien. Die zijn nu nog toegelaten, maar tegen 2016 wordt het gebruik van deze kooien afgebouwd en moeten konijnen meer ruimte krijgen. Voor vleeskonijnen is de omschakeling van kooien met een gaasbodem naar parken met een kunststof bodem relatief eenvoudig. Voor voedsters is het vinden van een geschikte huisvesting een ander paar mouwen. Het alternatief van Yves is het zogenaamde combipark geworden. De konijnen zitten op roosters van kunststof. De hokken zijn groter dan voorheen en niet meer in de hoogte afgesloten. Yves kan zijn geliefde kweekmethode (all-in, all-out) behouden. Met de innovatiecheque wil hij het ontwerp van de hokken nog verder verfijnen.

Tijdens de nationale KBC-Innovatieavond in Leuven kon het grote publiek een eerste maal kennismaken met de tien creatieve boeren en tuinders. Hierna volgen nog vier provinciale innovatieavonden (Oud-Turnhout op 25 november, Oudenaarde op 27 november, Genk op 2 december, Roeselare op 9 december) om de laureaten uit de betrokken provincie in de kijker te zetten. De aanwezigen krijgen telkens de kans om een publiekswinnaar te kiezen. Via de website van het Innovatiesteunpunt kan je stemmen op de laureaat van jouw keuze en maak je zelf kans op een weekendje logeren in Vlaanderen. De winnaar van de publieksprijs krijgt tijdens de laatste Innovatieavond in Roeselare een bijkomende opleidingscheque van 1.500 euro.

Het Innovatiesteunpunt is een initiatief van Boerenbond en Landelijke Gilden in partnerschap met Cera en KBC. De Innovatiecampagne wordt mee mogelijk gemaakt dankzij de steun van KBC, AVEVE, Cera, Acerta, Eandis, Argus en SBB.

Maak hier kennis met de winnaars van de Innovatiecampagne 2014.