Taskforce gaat zich buigen over ESBL-bacterie

Op vraag van het ministerie voor Volksgezondheid wordt er deze week nog een nationale taskforce opgericht die zich moet buigen over de problematiek van de ESBL-bacterie. Recent verschenen er verschillende alarmerende berichten in de media waarin stond dat de bacterie ruim verspreid is bij kippen en ze ook steeds meer bij mensen wordt aangetroffen. De taskforce moet het probleem in kaart brengen.

De heisa is ontstaan na een Europees congres over infectieziektes in Wenen. Daar waarschuwden experts ervoor dat de resistente bacterie steeds vaker wordt aangetroffen bij mens en dier. Reden voor de bezorgdheid is dat de aanpak van de ESBL-bacterie veel complexer blijkt te zijn die voor de bekendere ziekenhuisbacterie MRSA. Bovendien zijn er signalen dat een overmatig antibioticagebruik bij pluimvee één van de mogelijke oorzaken is.

De taskforce zal geleid worden door professor microbiologie Herman Goossens (UZA). Zijn eerste taak bestaat erin vast te stellen wat de precieze omvang van het probleem is. Het probleem zal ook zeer ruim benaderd worden. “We gaan globaal kijken naar het antibioticagebruik bij dieren en de mogelijke risico’s daarvan voor de volksgezondheid. Momenteel gaat het over ESBL-bacterie en kijken we naar het verband met antibioticaconsumptie van Ceftiofur bij kippen, maar mogelijk ontwikkelt zich weer een nieuwe resistente bacterie”.

Professor Goossens ziet twee manieren om de schade momenteel zoveel mogelijk te beperken. “Er moeten hygiënemaatregelen getroffen worden en overmatig en onjuist antibioticagebruik bij dieren moet beperkt worden”. Daarom zal aan ziekenhuizen worden aangeraden om patiënten met ESBL zoveel mogelijk te isoleren in het ziekenhuis. “Dat gebeurt nu al in Nederland, maar het moet ook meer ingang vinden in België”, aldus Goossens.

Daarnaast verwijst hij naar de risico’s voor het gebruik van vergelijkbare antibiotica’s bij mens en dier. “Die risico’s zijn bekend, want toen eind jaren negentig problemen opdoken met antimicrobiële groeibevorderaars die aan kippen werden gegeven, werd een grondig onderzoek uitgevoerd. Daaruit bleek dat de groeibevorderaars zorgden voor een toename van een bepaalde resistente bacterie bij de dieren. En er was overdracht naar de mens. Het gebruik van die groeibevorderaars werd daarop verboden”, herinnert Goossens zich.

Ook al is het probleem bij ons nog relatief zeldzaam, toch vindt de professor dat we niet bij de pakken mogen blijven zitten. “De aanwezigheid van de ESBL-bacterie bij kippen is de laatste jaren al verdrievoudigd, dat spreekt toch boekdelen? We mogen niet dezelfde fout maken als dertig jaar geleden en er niets aan doen, waardoor het alleen maar erger wordt. Toen de MRSA-bacterie zich in de Belgische ziekenhuizen verspreidde, stonden we erbij en keken we ernaar”.

Eerder deze week haalde Bart Staes al zwaar uit naar het antibioticagebruik in de veehouderij. “Dit toont duidelijk aan dat er grenzen zijn aan de groei, iets wat onze groene beweging al decennia zegt. Niet omdat we tegen groei zijn, maar wel omdat ongebreidelde groei op een gegeven moment op grenzen stuit. ESBL is zo’n grens. De winsten die farmaceutische bedrijven al decennia maken dankzij een onverantwoord intensief landbouwsysteem, worden afgewenteld op de gemeenschap via stijgende kosten voor gezondheidszorg”, stelt hij.

Het Europees parlementslid voor Groen! is ook niet opgezet met de reactie die Boerenbondvoorzitter Piet Vantemsche liet optekenen in de media. Volgens Vanthemsche viel hij “een beetje uit de lucht”. Hij verklaarde ook dat als een bepaald soort antibioticum grote problemen zou stellen, dat dan maatregelen moeten getroffen worden. “Dit is een schandalige vorm van negationisme. Men weet immers al jarenlang donders goed wat er scheelt”, fulmineert Staes.

Volgens hem zou er beter een voorbeeld genomen worden aan Denemarken. “Dat land heeft ook een grote veestapel, maar werkt al vele jaren met antibioticavrije stallen. De dierenartsen controleren de veebedrijven en de overheid controleert de dierenartsen. Onoordeelkundig gebruik van medicijnen wordt opgespoord en streng vervolgd. Dit Deense model moet Europees en wereldwijd navolging krijgen”, aldus Staes.