Suikerbietplanters zwaar teleurgesteld in prijsonderhandeling met Iscal

Nieuwe marktomstandigheden

Sinds de afschaffing van de suikerquota onderhandelen fabrieken en bietplanters jaarlijks over de suikerbietprijs. De gemaakte afspraken worden vervolgens vastgelegd in een interprofessioneel akkoord (IPA). Belangrijk sluitstuk van zo’n IPA is de prijstabel waarin de prijs per ton suikerbieten wordt bepaald in verhouding tot de gerealiseerde suikerprijs. “Die prijstabel wordt normaal in jaarlijks overleg vastgesteld, rekening houdend met de te verwachten prijsontwikkelingen en de evolutie van diverse productiekosten, in het bijzonder de energiekosten”, legt Van Dijck uit.

Hij wijst erop dat we komen vanuit een periode met lage suikerprijzen. “De IPA’s van 2020 tot 2022 werden onderhandeld in een andere omgeving. In die periode was het vooral het doel minstens een kostendekkende teelt te kunnen verzekeren bij suikerprijzen tussen 410 en 470 euro per ton”, aldus Van Dijck die in herinnering brengt dat de gemiddelde suikerverkoopprijs voor de campagne 2021 430 euro bedroeg, voor die van 2018 tot 2020 was die prijs zelfs lager dan 400 euro. “Dus om iets hogere bietprijzen te krijgen bij lage suikerprijzen, deden we de toegeving om de bietprijs bij suikerprijzen boven de 500 euro in verhouding lager te houden.”

Geen billijke verdeling van meerwaarde

Vandaag is de situatie volledig anders. De suikerprijzen gaan vlot boven 800 tot 900 euro per ton. “We zien dat Iscal ervan uitgaat dat die situatie gaat aanhouden, want het bedrijf stelt dat de gemiddelde verkoopprijs boven de 700 euro zal liggen. Dat is uiteraard een goede zaak voor de fabriek én voor de planters, maar een billijke verdeling van de meerwaarde zou er het gevolg van moeten zijn”, meent Van Dijck.

Om aan te tonen hoeveel Iscal door de combinatie van de prijstabel van 2022 en de hoge suikerprijzen extra zal verdienen, vergelijkt hij de prijstabel van 2022 met die van 2019 aan de huidige suikerprijzen. Daaruit blijkt dat Iscal 7,56 euro per ton minder moet betalen bij suikerprijzen van 730 euro per ton. “Dat betekent dat de suikerfabriek ongeveer tien miljoen euro extra in eigen zak steekt”, becijferde Van Dijck.

De secretaris van de bietplanters meent dat de prijstabel die in 2022 werd onderhandeld, niet kan aanzien worden als een verworven recht. “Sinds de suikerhervorming in 2006 werden de interprofessionele akkoorden steeds onderhandeld op basis van een prijstabel waarbij de verdeling van de meerwaarde bij suikerprijzen boven de 500 euro per ton billijker was verdeeld tussen planters en fabriek”, luidt het.

De afgevaardigden van de bietplanters wilden dus een correctie aanbrengen aan de prijstabel van 2022, “rekening houdend met de gestegen productiekosten langs beide zijden”. Ze stellen dat een hogere suikerbietprijs nodig is omdat de genetica geen hogere opbrengsten per hectare meer kan realiseren. De teelt kampt ook met beperkingen op vlak van gewasbescherming en onkruidbestrijding waardoor het rendement extra onder druk staat. “De suikerbietteelt blijft een risicovolle teelt waar de prijsvorming zeker rekening mee moet houden”, argumenteren de planters.

Resultaten van overleg van tafel geveegd

Maar de CEO moest dit compromis nog aftoetsen bij zijn grootste aandeelhouder. “En deze besliste tot onze grote ontgoocheling om zo goed als geen rekening te houden met de resultaten van het overleg”, zucht Van Dijck. Volgens de aandeelhouder behoort het terugkomen op een akkoord niet tot de principes van Iscal. Hij gaf aan dat de suikerbietprijs in 2023 zeer matig kan stijgen bij een suikerprijs vanaf 700 euro. Wat de premiepot betreft, kon hij maar akkoord gaan met minder dan de helft van wat er in het vorige compromisvoorstel stond (0,6 miljoen euro in plaats van 1,3 miljoen euro).

Wel wou Iscal 0,3 miljoen euro uitgeven aan Soil Capital om planters te begeleiden bij het opslaan van koolstof in de bodem. “Wij begrijpen dat in de toekomst almaar belangrijker wordt”, reageert Van Dijck, “maar tijdens het overleg werd hier met geen woord over gerept. Je kan dit nauwelijks een toegift naar de planters noemen, het gaat hier in feite puur om het eigen imagobuilding.”

Terug aan tafel of actie?

En nu, vragen de bietplanters zich af. “Een billijk compromis werd zo goed als volledig van tafel geveegd. Dit toont aan dat er een gebrek aan voldoende respect is voor de grondstoffenleveranciers”, klinkt het. “Iscal zit in een zetel omdat het weet dat de planters vandaag niet zullen afhaken. Dankzij de huidige suikerprijs is de suikerbietteelt opnieuw rendabel. Waarom zou de suikerbiet dan meer moeten betaald worden, zo redeneert Iscal.” De telers willen nu eerst nagaan of verder overleg nog zin heeft. “Het vertrouwen heeft alleszins een deuk gekregen. Misschien is het eerder tijd voor harde actie? We zullen hier eerstdaags over beslissen”, besluiten te bietplanters.