"Stuntacties met voeding geven een compleet verkeerd signaal"

Nadat eerst Lidl uitpakte met een aantal straffe promoties op voeding, zoals een braadkip voor maar 2,39 euro, deed Albert Heijn er nog een schep bovenop. De supermarkt met Nederlandse roots gaf in de loop van februari zelfs vijf gratis producten weg bij aan koop van één product, bijvoorbeeld vijf preistronken bij aankoop van één flesje bouillon of vijf gratis tomaten bij aankoop van een pizzabodem. Die promostunts werden zowel door Boerenbond als door de vereniging van zelfstandige supermarkten Buurtsuper.be zwaar veroordeeld.

Vlaams parlementslid Sofie Joosen (N-VA) was eveneens verontwaardigd over deze praktijken. Hoewel minister Crevits geen bevoegdheid heeft om de wettelijkheid van de actie te beoordelen, vond Joosen het toch belangrijk “om de prijzenoorlog die weer begonnen is in een aantal supermarktgroepen” aan te kaarten in de Commissie Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid en er de mening van de minister, die de bevoegdheden Landbouw en Economie combineert, over te vragen.

Boer als grootste verliezer

Crevits wees erop dat federaal minister Pierre-Yves Dermagne intussen aan de Economische Inspectie heeft gevraagd om de wettelijkheid van de promotieactie te onderzoeken. “Maar dat het niet mijn bevoegdheid is, betekent niet dat ik er geen mening over heb”, zo begon de minister. “De Belgische retailmarkt is zeer, zeer competitief met lage marges. Je hebt dus altijd het risico dat supermarktketens in hun onderlinge strijd om de gunst van de consument verwikkeld raken in een race to the bottom. De grootste verliezer in een dergelijk verhaal is de boer, maar eigenlijk is niemand gebaat bij zo’n economisch model.”

De minister pleit voor een evenwichtige verdeling van de lusten en de lasten tussen de verschillende schakels van de voedselvoorzieningsketen. “Dit betekent enerzijds inzetten op een lastenverdeling op het vlak van risico’s en kosten, maar er moet ook opgelet worden dat initiatieven rond duurzaamheid en circulaire economie niet teniet gedaan worden met zulke promoties. Bovendien zijn zulke promotieacties ook niet goed voor de publieke perceptie in het algemeen.”

Daarmee doelt Crevits op de banalisering van land- en tuinbouwproducten. “Zowel in kwaliteit, als in voedselveiligheid en duurzaamheid behoren onze Vlaamse producten tot de wereldtop. Zulke prijsacties doen deze producten dus een grote oneer aan. Ik ben daar niet gelukkig mee.”

Rol van het Ketenoverleg

Los van het feit of de bevoegde federale diensten overtredingen kunnen vaststellen of niet, vindt de minister het belangrijk dat dit probleem wordt aangekaart binnen het Ketenoverleg. “Ik ben een groot voorstander van een breed gedragen Ketenoverleg. Overleg is een manier om elkaars verzuchtingen en klachten te horen. Ik roep alle partijen binnen dit overleg dan ook op om dit op te nemen.”

Omdat Crevits al in het kader van de lage varkensprijzen had verwezen naar de belangrijke rol van het Ketenoverleg, liet ze de parlementsleden weten dat ze zal aandringen op een persoonlijk onderhoud met de actoren in het Ketenoverleg. “Ik zal daar mijn bezorgdheden uiten en het gesprek aangaan om de bewustwording ook groter te maken.”

Tot slot verwees ze ook naar het traject ‘Voedsel verbindt boer en burger’ dat op haar initiatief werd opgestart. “Daarbij hebben 23 federaties, waaronder ook de landbouworganisaties en de retail via Comeos, een engagement genomen rond de waardering en positionering van lokaal voedsel”, aldus Crevits. “Door deze actie wil ik de lokale productie meer naar waarde schatten en samen met de partners zoeken naar positieve initiatieven die dit versterken.”

Over de partijgrenzen heen

Over de partijgrenzen heen was er tevredenheid over de veroordeling van de minister van dergelijke prijsstunts met voeding. “Het is duidelijk dat alle partijen het erover eens zijn dat de prijsvorming echt fout zit en dat dit soort acties geen respect tonen voor onze land- en tuinbouwers”, stelt Chris Steenwegen van Groen. In dat kader wees hij ook op het belang van de omzetting van de Europese richtlijn die oneerlijke handelspraktijken in de landbouw zou moeten aanpakken. Tegen november 2021 zou die omzetting naar nationale regels een feit moeten zijn.

Sofie Joosen valt het op dat de retailsector de titel van duurzaamheid de laatste tijd steeds meer claimt. “Onze landbouwers leveren heel wat inspanningen op dat vlak. De retail beweert duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen, maar acties als deze duiden natuurlijk niet op een duurzame relatie met onze Vlaamse land- en tuinbouwers. Dit veroorzaakt echt een probleem in het partnerschap. Die supermarktstrategieën zijn aantrekkelijk voor de consument, maar nefast voor onze landbouwers, voor de perceptie en voor de inspanningen die er gebeuren op vlak van duurzaamheid”, stelt ze.

“Er bestaat niet zoiets als een ‘free lunch’”, reageert Emmily Talpe (Open Vld). “De sensibilisering van de consument is in dat verband belangrijk. De consument moet beseffen dat als hij gratis producten krijgt, dat daar dan iemand de prijs voor moet betalen. Er is dus nog werk aan de winkel. Ik kijk daarvoor in uw richting, want u kunt daar wel degelijk op inzetten”, richtte ze zich tot minister Crevits.

Vlaams Belang-parlementslid Stefaan Sintobin, die al een hele tijd zetelt in de Commissie Landbouw, wees erop dat het thema niet nieuw is. “Dergelijke prijsacties van de retail zijn hier al eerder ter sprake gekomen. Er wordt altijd verwezen naar het Ketenoverleg, maar daar komt meestal weinig concreets uit voort. In dat kader ben ik wel tevreden dat u persoonlijk naar het Ketenoverleg zal gaan. Ik vraag u om daar op tafel te kloppen om te vragen dat er een einde wordt gesteld aan dergelijke praktijken”, aldus Sintobin.