Streep door Franse herintroductie van verboden gewasbescherming

De Constitutionele Raad, het hoogste orgaan in Frankrijk dat wetten toetst aan de Grondwet en vergelijkbaar is met het Belgische Grondwettelijk Hof, heeft het meest omstreden onderdeel van de wet-Duplomb vernietigd. Het ging om een bepaling die de herintroductie mogelijk maakte van acetamiprid, een insecticide uit de familie van de neonicotinoïden. Volgens de Raad is deze bepaling in strijd met het Franse Handvest voor het Milieu (Charte de l’environnement), een tekst met grondwettelijke waarde die sinds 2005 deel uitmaakt van de Franse Grondwet.

De EU verbood in 2018 drie neonicotinoïden, maar niet acetamiprid. Frankrijk ging echter verder en legde ook dat middel aan banden vanwege de schadelijke effecten op bestuivers en de vermeende impact op de menselijke gezondheid. Onder meer Franse bieten- en hazelnoottelers trokken aan de alarmbel omdat er momenteel geen volwaardig alternatief beschikbaar is. In België is het middel nog altijd toegelaten.

De Raad benadrukte dat het gebruik van acetamiprid in uitzonderlijke situaties toegestaan kan worden, maar alleen voor een beperkte periode en voor duidelijk omschreven gewassen. Die voorwaarden werden in de wettekst niet gerespecteerd. In hun beslissing herinneren de rechters eraan dat neonicotinoïden “gevolgen hebben voor de biodiversiteit, in het bijzonder voor bestuivende insecten en vogels” en “risico’s inhouden voor de menselijke gezondheid”.

President Emmanuel Macron liet weten “kennis te hebben genomen” van de beslissing en de wet in aangepaste vorm “zo snel mogelijk” te zullen afkondigen.

Massaal protest en scherpe reacties

De wet-Duplomb, genoemd naar de conservatieve senator die ze indiende, was bedoeld als antwoord op de boerenprotesten van 2024. Ze werd begin juli met steun van de regering goedgekeurd, maar leidde tot felle tegenstand. Een petitie tegen de wet haalde ruim 2,1 miljoen handtekeningen.

Linkse oppositiepartijen juichen het oordeel van de Raad toe. De Franse landbouworganisatie FNSEA reageerde daarentegen scherp. “Deze beslissing betekent simpelweg de verwaarlozing van bepaalde sectoren van de Franse landbouw, terwijl onze afhankelijkheid van import groeit”, verklaarde voorzitter Arnaud Rousseau.

Ook landbouwminister Annie Genevard betreurt de uitspraak. Volgens haar worden Franse boeren benadeeld tegenover collega’s in andere EU-landen waar acetamiprid wel mag worden gebruikt. “Dit verschil houdt oneerlijke concurrentie in stand en bedreigt het economische voortbestaan van bepaalde landbouwsectoren”, schreef ze op sociale media.