Stikstofdecreet vanaf vrijdag van kracht
Donderdag werd het veelbesproken stikstofdecreet gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Hierdoor zullen alle nieuwe stikstofmaatregelen vanaf vrijdag van toepassing zijn op zowel de nieuwe vergunningsaanvragen als alle lopende vergunningsaanvragen. Al bestaat de kans nog steeds dat alle maatregelen binnenkort toch nog opgeschort worden wanneer Boerenbond zijn aangekondigde juridische procedure start bij het Grondwettelijk Hof.
De programmatische aanpak stikstof (PAS) werd vorig jaar al goedgekeurd door de Vlaamse regering, en werd dit jaar in januari als voorstel van decreet aangenomen in het Vlaams parlement. Donderdag werd het ten slotte gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Hierdoor krijgt PAS een rechtsgrond en zijn de maatregelen vanaf vrijdag bindend, moeten de maatregelen uitgevoerd worden en zijn ze ook afdwingbaar. Dat maakt dat het stikstofdecreet vanaf vrijdag van toepassing is op alle aanvragen, zowel de aanvragen die na de inwerkingtreding van het decreet worden ingediend als de aanvragen waarover de bevoegde overheid nog geen beslissing heeft genomen en dus nog lopende zijn.
Vlaams Parlement keurt stikstofdecreet goed
24 januari 2024Inhoud
Het stikstofdecreet is een lijvig document geworden met negen hoofdstukken, maar kan opgedeeld worden in vijf onderdelen: de emissiereductiemaatregelen, kaders die de impact van stikstofdepositie van bedrijven die stikstofoxiden (NOx) of ammoniak (NH3) uitstoten beoordelen, een stikstofsaneringsplan met natuurherstelmaatregelen, een pakket aan flankerende maatregelen om de sectorinspanningen te ondersteunen, en ten slotte monitoring en borging waarmee de onderlinge samenhang in de uitvoering van alle maatregelen geborgen en gegarandeerd wordt.
De doelstellingen van de vastgelegde stikstofaanpak zijn dubbel. In eerste instantie moet PAS bijdragen aan de realisatie van de instandhoudingsdoelstellingen voor Europese beschermde natuur in Vlaanderen. Om deze natuur te vrijwaren, wordt via de vastgelegde aanpak de impact van stikstofdepositie op Speciale Beschermingszones (SBZ-H) teruggedrongen, alsook wordt ingezet op natuurherstel. De aanpak moet ervoor zorgen dat de ammoniakuitstoot in Vlaanderen tegen 2030 met zo'n 40 procent verminderd zal zijn ten opzichte van 2015, en de NOx-uitstoot met 45 procent. Hiervoor hanteert PAS de G8-reductiemaatregelen.
Ten tweede heeft de aanpak volgens het decreet ook tot doel om een toekomstgericht, werkbaar en rechtszeker kader te bieden voor vergunning- en toestemmingsverlening rekening houdend met economische, sociale en economische randvoorwaarden. De meerderheidspartijen menen met dit decreet dan ook een vergunningenstop te vermijden.
PAS-referentie
Nu de publicatie in het Staatsblad een feit is, kunnen er vanaf vrijdag in principe weer vergunningen toegekend worden. In het stikstofdecreet zitten beoordelingskaders voor vergunningen gedefinieerd waardoor landbouwers weten of een omgevingsvergunning voor onbepaalde duur mogelijk is voor hen of een tijdelijke vergunning tot 2030.
Cruciaal in de vergunningsverlening voor veehouderijen zal de impactscore van 0,025 procent en de "PAS-referentie 2030" worden. Deze PAS-referentie is een soort van eindsituatie die een bestaand bedrijf in 2030 moet behalen. Het is een vertaling van de generieke doelstellingen op vlak van stikstofreductie die per sector worden opgelegd tegen 2030 naar een concrete doelstelling op bedrijfsniveau aan de hand van de ammoniakemissies die de veehouder in referentiejaar 2021 had. De PAS-referentie is dus bedrijfsspecifiek en zal kunnen worden bepaald door een online tool, die er op heden nog niet is. Aan de hand van de impactscore en de PAS-referentie zullen landbouwers weten welke vergunning er mogelijk zal zijn en welke stappen ze daarvoor moeten ondernemen.
Hoe kijken juristen naar het advies van de Raad van State?
23 januari 2024Vergunningsstop of -overbrugging
Over hoe rechtszeker het stikstofdecreet nu werkelijk zal zijn, is al veel inkt gevloeid. Op basis van het advies van de Raad van State op het stikstofdecreet zouden volgens velen de uitgereikte vergunningen ‘gemakkelijk’ kunnen aangevochten worden via de Raad voor Vergunningsbetwistingen. Ook de rechtszekerheid van het volledige decreet zal nog de toets van het Grondwettelijk Hof moeten doorstaan wanneer verschillende landbouworganisaties zoals Boerenbond en het Algemeen Boerensyndicaat hun aangekondigde juridische procedure starten.
Waar de Vlaamse regering belooft om een vergunningsstop tegen te gaan met het stikstofdecreet, concludeert Boerenbond dat het stikstofdecreet net een vergunningsstop creëert. "We weten vandaag al dat er genoeg plaatsen zijn in Vlaanderen waar nooit de opgelegde stikstofdepostienorm zal gehaald worden, zelfs als je alle landbouwactiviteiten en industrie daar wegneemt. Als we hiermee verdergaan, organiseert Vlaanderen zijn eigen vergunningsstop”, aldus Ceyssens in het vrt-duidingsprogramma Terzake vorige maand.
De meerderheidspartijen lieten eerder al verstaan dat het decreet een tijdelijk decreet is dat Vlaanderen alvast naar 2030 moet loodsen. Dan zal het de opdracht zijn voor de volgende regering om de omslag te maken van een depositiebeleid naar een emissiebeleid. "In de tussenperiode willen we natuurlijk dat landbouwers en ondernemers die wensen te investeren, die vooruit willen, dat ook kunnen doen", liet Peter Van Rompuy (cd&v) zich uit tijdens de stemming van het decreet in het parlement.
“Helemaal opnieuw beginnen betekent natuurlijk opnieuw veel tijdverlies, maar het kan niet anders”, aldus Boerenbond. "De enige weg vooruit is en blijft terugkeren naar de tekentafel en werken op basis van een emissiereductiemodel met een concreet actieplan. Het goedgekeurde stikstofdecreet omvat ronduit onwettige en onrechtvaardige elementen en ontbreekt aan perspectief."
Zowel ABS als Boerenbond bekijken momenteel apart voor welke procedure bij het Grondwettelijk Hof er precies zal worden gekozen. Er zijn twee manieren om naar het Grondwettelijk Hof te gaan, zo kan er gekozen worden voor een schorsing van het decreet die binnen een termijn van drie maanden moet ingeroepen worden, ofwel kan er geopteerd worden voor een gedeeltelijke of volledige vernietiging van het decreet waarvoor er zes maanden de tijd is.
