SALV vraagt systeemaanpak voor klimaatdoelstellingen

Het doel van de adviesvraag is om bottom-up maatregelen te formuleren om de doelstellingen van ‘fit for 55’, de nieuwe klimaatdoelstelling van de Europese Commissie, te halen. Natuurpunt en Bond Beter Leefmilieu namen niet deel aan de discussie binnen SALV en zij onthouden zich dan ook bij dit advies.

Systeemvisie

De focus op specifieke, technische maatregelen is voor de SALV alvast onvoldoende. Zonder een samenhangende visie op vlak van landbouweconomie, voeding, innovatie en handel is het moeilijk om in de juiste richting te evolueren. Meermaals verwijst SALV daarbij naar de afschaffing van het melkquotum in 2015: de liberalisering van de melkveehouderij heeft in heel de EU geleid tot meer uitstoot met een grotere melkveestapel en meer productieve koeien. Terwijl de vleesveestapel is gekrompen in Vlaanderen, is de enterische emissie van het melkvee met 42 procent gestegen. Ook de hernieuwbare energieproductie in de landbouw komt onvoldoende op het klimaatconto van de sector.

De landbouw is vandaag verantwoordelijk voor 10 procent van de Vlaamse totale emissies, uitgedrukt in absolute CO2-equivalenten gaat het om 7,3 megaton uitstoot.  De industrie is de grootste uitstoter, met een aandeel van 37 procent, daarna komt het transport met 21 procenten ten slotte stoten ook de sector energie en de sector gebouwen meer uit dan de landbouw. Anders dan in andere sectoren is de uitstoot van de landbouw sinds 2005 niet meer gedaald en dat is het referentiepunt voor de non-ETS-uitstoot. Sinds 1990 is er wel een daling met 18 procent en dat is bijna dubbel zoveel als de 10 procent die Vlaanderen in zijn geheel realiseerde.

Klimaatboekhouding

SALV vraagt ook een aantal klimaatboekhoudkundige aanpassingen: de meest recente inzichten over de opwarmingseffecten van methaan moeten worden meegenomen in de cijfers van het IPCC. Ook de boekhoudregels op vlak van landgebruik moeten het koolstofbergend vermogen van grasland en akkerland beter weergeven. Daarnaast dient het verdienmodel van koolfstofopslag in de bodems op punt te worden gesteld.

Om de marktomstandigheden voor “klimaatexcellentie” te creëren, moet vooral het handelsbeleid anders, meent SALV. In Vlaanderen geproduceerde en verwerkte voedingsproducten moeten competitief zijn tegenover gelijksoortige producten met lagere klimaatkwaliteiten uit andere gebieden. Dat vereist onder meer een strenge opvolging van de implementatie van multilateraal afgesproken klimaatdoelstellingen en bindende duurzaamheidsclausules in handelsverdragen. De klimaatboekhouding houdt bovendien enkel rekening met datgene wat in het land zelf wordt uitgestoten. “Maatregelen die een gunstige impact hebben in de keten, maar in een ander land, worden daardoor benadeeld. En omgekeerd worden maatregelen die een ongunstige impact hebben in de keten (maar in een ander land) daardoor onterecht bevoordeeld”, zegt SALV.

 Het voedselbeleid in eigen land moet ten slotte de vraag naar duurzame voeding stimuleren en er voor zorgen dat er doorheen de keten een correcte prijs betaald word, waarbij de margeverdeling door de keten een weerspiegeling is van de klimaatinspanningen.