Rusland sluit grenzen voor Europese groenten

Rusland heeft de invoer van verse groenten uit alle landen van de Europese Unie verboden als gevolg van de dodelijke epidemie veroorzaakt door de EHEC-bacterie. Dat heeft het Russische agentschap voor de consumentenbescherming bekendgemaakt. De Europese Commissie noemt de maatregel “disproportioneel” en gaat “uitleg” vragen aan het land. Het verbod is een zware klap voor de Europese tuinbouw.

Het invoerverbod gaat donderdagochtend in, zo wordt Gennady Onishsjenko, de verantwoordelijke van het agentschap, geciteerd door het persbureau Interfax. De reeds ingevoerde groenten uit de EU zullen in heel Rusland in beslag genomen worden, voegde hij daar aan toe. Rusland verscherpt ook zijn grenscontroles. Het onderzoekt reizigers uit de Europese Unie en vooral uit Duitsland op mogelijke symptomen.

De Europese Commissie noemt de maatregel disproportioneel en heeft Rusland donderdag opgeroepen meteen het invoerverbod, dat op een waarde zou slaan van jaarlijks drie tot vier miljard euro, op te heffen. Het protest staat in een brief van Europees Gezondheidscommissaris John Dalli aan de Russische autoriteiten. Hij herinnerde eraan dat het zoeken naar de oorzaak beperkt is tot een zeer klein omschreven gebied in het noorden van Duitsland. Voorts zegt de Europese Commissie dat zij alle handelspartners - onder wie ook Rusland - steeds volledig en transparant over de nieuwste inzichten heeft geïnformeerd.

Rusland heeft donderdagavond een reeks voorwaarden gesteld voor een eventuele opheffing van het invoerverbod voor Europese verse groenten. Het Russische agentschap voor consumentenbescherming vraagt in een persbericht dat "de bevoegde structuren" in Duitsland of de Europese Unie "de redenen van de epidemie" bevestigen, alvorens het embargo kan verdwijnen. Volgens de Russen moet Europa voorts duidelijkheid scheppen over hoe en via welke voedingsmiddelen de epidemie zich verspreid. Ook de herkomst van de betrokken voeding moet achterhaald zijn.

Federaal minister van Landbouw Sabine Laruelle benadrukt in haar reactie op het importverbod dat er geen enkel reden is om argwaan te koesteren tegen alle Europese groenten. De minister wijst er op dat de Europese Commissie woensdag de waarschuwing voor Spaanse komkommers heeft opgeheven en dat de bron van de besmetting nog altijd niet gekend is. Ze zegt ook dat Duitsland zijn verantwoordelijkheid moet nemen om de herkomst van de besmetting op te sporen.

“Voor de Vlaamse tuinbouwbedrijven is het Russische invoerverbod een ramp”, zegt Piet Vanthemsche, voorzitter van Boerenbond aan de VRT. Die voeren jaarlijks voor ongeveer 30 miljoen euro aan verse groenten uit naar Rusland. Maar die 30 miljoen euro is een relatief klein bedrag vergeleken met andere landen, zoals bijvoorbeeld Nederland. “Onze vrees is dat dit een heel negatief effect zal hebben op de markt in Europa.”

De belangrijkste afzetmarkt voor de Vlaamse tuinbouwbedrijven zijn vooral onze buurlanden, zoals Duitsland. Maar omdat Rusland een groeiende afzetmarkt is, is dit invoerverbod schadelijk voor het imago. “Duitsland heeft te snel gecommuniceerd dat de Spaanse komkommers verantwoordelijk zijn voor de golf van besmettingen met de dodelijke EHEC-bacterie. Dat heeft het imago van de verse groenten en dus van de tuinbouwbedrijven geschaad”, vult woordvoerster Anne-Marie Vangeenberghe aan.

Volgens haar zal het moeilijk zijn om de markt terug te winnen en het vertrouwen te herstellen. “Er is nochtans niets aan de hand met de Vlaamse groenten. Het is heel belangrijk dat Duitsland snel de bron van infectie vindt”, klinkt het. Deze maatregel heeft gevolgen voor de prijsvorming van de groenten. Of het ook gevolgen heeft voor de tewerkstelling in de tuinbouwbedrijven, is nog niet bekend.

Kris Peeters roept de telers en telersverenigingen op om de schade, die ze lijden door het Russische invoerverbod van Europese groenten, goed te inventariseren. Hij benadrukt dat de telers geholpen zullen worden bij het indienen van een schadeclaim bij Europa. "Het gaat vooral om administratieve bijstand", verduidelijkt woordvoerder Luc De Seranno.

Peeters vraagt daarnaast dat Europa de bevoegdheid van Hamburg over de voedselveiligheid overneemt, "zodat er eenduidig kan gecommuniceerd worden". Volgens Peeters is Rusland immers gevallen over de warrige communicatie vanuit Duitsland en de Duitse deelstaat. De minister-president zal bovendien aan de Vlaamse economische vertegenwoordiger in Rusland de opdracht geven om het invoerverbod te bespreken met de Russische autoriteiten. Er heeft ondertussen al overleg plaatsgevonden met de landbouwattaché's van de verschillende Europese lidstaten in Rusland, klinkt het.