Oplossing in de maak voor fruitteelt op Wijngaardberg

Het Nieuwsblad schrijft dat de redding nabij is voor de fruitteelt op de Wijngaardberg in Rotselaar. De krant verwijst naar een infovergadering die plaatsvond over het plan van aanpak voor de landbouwactiviteiten op de heuvel die in de jaren ’70 werd ingekleurd als natuurgebied. Fruittelers kijken zowel aan tegen gebruiksbeperkingen als de bebossing van ongeveer 17,5 hectare waar nu fruitplantages zijn. Samen met Natuurpunt hebben ze naar een manier gezocht om hun activiteiten te verzoenen met natuurbescherming, onder meer door het uitwisselen van percelen die binnen Natura 2000 vallen. Nu wordt een gebiedsvisie uitgewerkt, die de basis kan vormen voor een ruimtelijk uitvoeringsplan dat rechtszekerheid zal geven.

De fruittelers die actief zijn op de Wijngaardberg in Wezemaal en Gelrode wachten al lang op een oplossing voor het uitdoofscenario dat hun beroepsactiviteiten bedreigt. Op grondgebied Wezemaal werd het gebied in de jaren ‘70 ingekleurd als natuurgebied met weldra een verbod op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en een bemestingsverbod. In het kader van de Europese natuurdoelstellingen (Natura 2000) zijn de flanken van de Wijngaardberg aangeduid voor bosuitbreiding. Fruitplantages zouden daarvoor moeten wijken, maar mits het uitruilen van percelen binnen Natura-2000-gebied met landbouwpercelen daarbuiten zou dit de bedrijfsvoering van fruittelers niet mogen bruuskeren.

“Op de infovergadering is uitleg gegeven bij de opstart van de grondenbank”, legt Nick François uit, regioconsulent bij Boerenbond. De zoektocht naar geschikte landbouwpercelen om te ruilen met de fruitplantages die verdwijnen, belooft een hele klus te worden. Een perceel moet zich om te beginnen lenen voor fruitteelt. In tweede instantie moeten de eigenaar en gebruiker bereid zijn om het af te staan, wat evidenter is wanneer er pensioenboeren in de buurt actief zijn. En er dient rekening mee gehouden te worden dat een nieuwe appelplantage niet meteen productief is. “Ofwel kan de ruil pas plaatsvinden wanneer de plantage in productie is, ofwel dient er in de vergoeding rekening mee gehouden te worden”, oppert François.

Hij legt ook uit dat het te vroeg is om victorie te kraaien. “Rechtszekerheid voor de fruittelers is er pas bij de goedkeuring van een ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) dat de bestemmingen vastlegt. Ten vroegste komt dat er pas in 2019. Een studiebureau werkt nu aan een gebiedsvisie die de basis zal vormen voor de opmaak van dat RUP.” De afspraak tussen lokale fruittelers en Natuurpunt – die de steun van Boerenbond heeft – zal daarin vervat zitten, maar ook de pijnpunten die naar voor kwamen uit de studie van de natuurimpact. Wanneer fruitplantages en waardevolle natuur naast elkaar blijven bestaan, dient er wat gedaan te worden aan de uitspoeling van meststoffen en aan bodemerosie op de hellende percelen. De Wijngaardberg is zo’n populaire daguitstap dat ook recreatie druk legt op de aanwezige natuur.

In de wetenschap dat er al tien jaar om een oplossing voor de fruitplantages op de Wijngaardberg wordt gevraagd, overheerst bij fruittelers en Boerenbond de tevredenheid omdat het proces is opgestart. “Zowel de verdedigers van het natuurgebied als de landbouwers zien kansen om beide vormen te doen samengaan. Dat heeft alles te maken met de eigenheid van de fruitteelt die slechts beperkt gebruikmaakt van pesticiden”, zegt de Aarschotse schepen Christel Verlinden (Open Vld). Haar collega uit Rotselaar Christel Hendrix voegt daar in de krant aan toe: “De nieuw op te stellen visie moet ervoor zorgen dat de bestemmingswijziging wordt beperkt, waarbij een gezond samengaan van natuur en fruitteelt, maar ook erfgoed zoals de stenen muur, wijnbouw, recreatie en een reorganisatie van de weg- en de padeninfrastructuur meegenomen wordt.” Het was ook voor hen beiden een werk van lange adem want sedert 2013 proberen ze om het gebied op de agenda van de Vlaamse regering te brengen.