"Ook in de landbouwsector uitbuiting van illegalen"

Economische uitbuiting van illegale werknemers is alomtegenwoordig in ons land en ook het aantal sectoren waar uitbuiting wordt vastgesteld, neemt alarmerend toe. Zo verspreidt het fenomeen zich van de prostitutie en de bouw naar andere sectoren waarbij ook de land- en tuinbouw wordt genoemd.  Dat blijkt uit het jaarverslag over mensenhandel van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding.

In zijn jaarverslag legt het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en Racismebestrijding (CGKR) de focus op mensenhandel met het oog op economische uitbuiting en vraagt hierbij bijzondere aandacht voor (il)legale constructies die voortspruiten uit het vrij verkeer van personen en diensten en aanleiding kunnen geven tot feiten en praktijken van mensenhandel.

Mensenhandelaars vermommen zich steeds vaker als bedrijfsleiders en verleiden grote bedrijven met spotgoedkope tarieven. Het zijn ondernemers geworden met verschillende firma's en 'businessunits' die uit de klauwen van het gerecht weten te blijven door hun uitgebuite werkkrachten in te schrijven als zelfstandigen of medevennoten.

Vorig jaar ontdekten de politie en de sociale inspectie ongeveer 2.750 gevallen van economische uitbuiting van werknemers. In 10 procent van de gevallen gaat het niet alleen om zwartwerk of slechte betaling, maar om regelrechte uitbuiting. “Men dreigt een illegaal aan te geven bij de politie, zodat hij het land uitgezet wordt”, verduidelijkt Bruno Deville van de federale sociale inspectie.

Behalve in de bekende risicosectoren, zoals de prostitutie, bouw, horeca en textiel, zijn over heel België ook wantoestanden opgedoken bij carwashes, nacht- en telefoonwinkels, transportbedrijven, schoonmaakfirma's, bakkers, beenhouwers, vleesverwerkende bedrijven en afvalverwerkers.

“Ook in de land- en tuinbouw zien we het probleem”, zegt CGKR-directeur Jozef De Witte. “De meeste dossiers omtrent mensenhandel hebben betrekking op de de fruitpluk met vooral Indiërs als slachtoffer. Maar er werden ook misbruiken vastgesteld bij paddenstoelkwekers die jonge Bulgaarse vrouwen zwaar onderbetaalden en slecht huisvestten. Een nieuw fenomeen zijn de mensenhandelpraktijken met Polen in pluimveeslachterijen en Bulgaren in pluimveebedrijven.

Uit het jaarverslag van het Centrum blijkt dat in de fruitpluk koppelbazen aan het werk zijn die bij verschillende fruitboeren opereren en er hun illegale werkkrachten plaatsen aan dumpingtarieven. Ze incasseren de lonen en betalen slechts een klein gedeelte uit aan de Indiase werkkrachten. Daarnaast organiseren de koppelbazen hun transport en huisvesting zodat de slachtoffers in een afhankelijkheidspositie terechtkomen.

“In alle sectoren zijn er schrijnende dossiers”, vertelt Jozef De Witte. “Sommige slachtoffers moesten zeven dagen per week werken, meer dan twaalf uur per dag, voor een weekloon van amper 50 à 60 euro. Een deel van hun loon wordt ingehouden om hun slaapplaats te betalen, waar ze het dan nog moeten stellen zonder sanitair, verwarming of water. Soms wordt hun beloofde hongerloon zelfs nooit uitbetaald.”