Nieuw klimaatrapport van VN: tegen 2030 moet uitstoot gehalveerd worden

Om de doelstelling van 1,5°C in leven te houden, moet de uitstoot tegen 2050 netto-nul bedragen. Dat wil zeggen dat er niet meer broeikasgassen mogen vrijkomen dan dat er kunnen worden opgeslagen of uit de atmosfeer worden weggenomen. Om de netto-nul te behalen in 2050, stelt het rapport dat voor 2030 onze uitstoot van broeikasgassen met 43 procent omlaag moet en de CO2-uitstoot met 48 procent. Dit terwijl de wereldwijde uitstoot momenteel licht blijft stijgen of, in het beste geval, begint af te vlakken.

"Er is nog een kans om een levensvatbare en duurzame toekomst voor iedereen te garanderen, maar die slinkt zienderogen", waarschuwen de wetenschappers in hun samenvatting in het syntheserapport. Volgens de klimaatwetenschappers bedraagt de opwarming momenteel al 1,1°C en is die onmiskenbaar veroorzaakt door de mens. In de periode tussen nu en 2040, zou de kaap van 1,5°C reeds worden bereikt. Het IPCC voegt er nog aan toe dat elke toename van klimaatopwarming, gevaren zoals hittegolven, regenval en droogte zal intensiveren.

Oplossingen zijn voorhanden

“Verschillende oplossingen om de gevolgen van de klimaatopwarming te beperken, zijn al voorhanden,” stelt het IPCC, “maar het huidige beleid hinkt achterop. Bovendien zijn ook de geldstromen niet goed afgestemd. Zo vloeit er nog altijd meer geld naar fossiele brandstofprojecten dan naar de aanpak van de klimaatverandering.”

Secretaris-generaal van de Verenigde Naties, António Guterres heeft de rijke landen opgeroepen om binnen zeven jaar reeds CO2-neutraal te zijn. “Dat is nodig om de klimaatbom onschadelijk te maken", aldus Guterres. "De mensheid loopt op een dun laagje ijs en dat ijs smelt snel.” Net als de klimaatwetenschappers stelt Guterres de doelstelling om de opwarming onder de 1,5° Celsius in leven te houden, niet als onmogelijk. “Maar dan moeten alle landen en alle sectoren, een beslissende stap voorwaarts zetten in hun klimaatbeleid”, zegt hij.  Vandaag de dag hebben de meeste landen 2050 als doelstelling uitgesproken, ook België. Opkomende economieën, zoals China en India, zouden ook rond 2050 koolstofneutraal moeten worden. Dat terwijl beide landen respectievelijk 2060 en 2070 in het vooruitzicht hebben gesteld.

Kritiek op de computermodellen

De aanbevelingen voor beleidsmakers uit het klimaatrapport zijn mede gebaseerd op computermodellen. In de Nederlandse krant NRC noemt Detlef van Vuren de uitkomsten van de modelstudies als ‘mogelijke toekomsten.’ Van Vuuren is één van de toonaangevendste klimaatwetenschappers die op basis computermoddellen laat zien hoe de doelen uit het klimaatakkoord van Parijs gehaald kunnen worden. Hij was een hoofdauteurs die heeft meegewerkt aan het rapport van het IPCC. “Computermodellen zijn behulpzaam om te voorkomen dat je zomaar iets schetst”, aldus Van Vuuren. “Daarmee plaats je de uitkomst van dit soort modelberekeningen in een debat over mogelijke en gewenste toekomsten.” Maar de kritiek op zo’n computermodellen neemt toe. Ze zouden onvoldoende rekening houden met menselijk gedrag, politieke besluitvorming, onvoorspelbare ontwikkelingen zoals coronacrisis en te optimistisch zijn over technologische oplossingen.

Ajay Gambhir, klimaat- en milieuonderzoeker aan het Imperial College in Londen werkt zelf met computermodellen maar vindt dat het belang ervan zwaar wordt overschat. “Ze worden behandeld als robuust wetenschappelijk bewijs, maar zijn abstracties van de werkelijkheid”, zegt Gambhir in het artikel. “Ze gaan te veel uit van het neoliberale model van groei, groei, groei. Maar de uitkomsten verwijzen niet per se naar de echte wereld.” Volgens de Duitse klimaatwetenschapper Wolfgang Knorr wordt door de modellen bovendien de indruk gewekt dat alle doelstellingen nog haalbaar zijn. Zo stelt hij in het NRC Handelsblad: “Ze bieden een vals gevoel van controle en werken ze vertragend op het klimaatbeleid.”