Milieucommissie EP verwerpt natuurherstelwet, plenaire nog aan zet

Deze uitslag betekent weliswaar niet het einde van de rit voor de natuurherstelwet. In de week van 10 juli moet ook de plenaire vergadering van het Europees Parlement nog over de wet stemmen, al zal het nu op basis van een formeel advies van de milieucommissie zijn om het voorstel naar de prullenmand te verwijzen, maakte commissievoorzitter Pascal Canfin duidelijk. Maar als er één analyse is die door alle politieke fracties gedeeld wordt, dan is het dat alles nog mogelijk is.

Het stemresultaat toont hoe dan ook aan hoe verdeeld het Parlement is over de natuurherstelwet. Op 15 juni raakte een voorstel van de Europese Volkspartij (EVP), de conservatieven (ECR) en een deel van de liberale Renew-fractie om de wet in zijn geheel te verwerpen al niet goedgekeurd. Ook bij de stemming van dat amendement was de uitslag 44-44.

Daarom moest de milieucommissie (ENVI) over de honderden amendementen apart stemmen, waardoor de stemming over twee dagen gespreid moest worden. Door de diepe politieke verdeeldheid haalden verschillende compromisvoorstellen van de sociaaldemocratische S&D-fractie, de groenen, uiterst links en de overige liberalen evenmin een meerderheid. Die onenigheid tussen voor- en tegenstanders bleef uiteindelijk behouden tot de stemming over de finale tekst, waar logischerwijze evenmin een meerderheid kon worden gevonden.

Van “hoopvol” tot “terug naar de tekentafel”

In het Parlement blijft Sara Matthieu (Groen), die dinsdag meestemde, alvast hoopvol. "Vandaag zetten de christendemocraten de toekomst van onze economie, klimaat en natuur op het spel om hun politieke achterban te plezieren. (...) Een overgrote meerderheid van de lidstaten ziet het belang van natuurherstel in, ook het Parlement moet onze Europese natuur beschermen." Ze trekt zich op aan de meer dan 3.000 wetenschappers die "op de barricades staan voor de natuurherstelwet" en de "landbouworganisaties en zelfs 50 grote bedrijven die niets willen weten van een pauzeknop".

Tom Vandenkendelaere (cd&v) ziet in het resultaat van de stemming dan weer het bewijs dat de bezorgdheden die over de natuurherstelwet worden geuit niet uit de lucht gegrepen zijn. "Voor Vlaanderen blijft dit parlementsvoorstel problematisch. Het houdt te weinig rekening met onze specifieke situatie als dichtbevolkte regio waarin natuur, landbouw, industrie en wonen met elkaar verweven zijn. De tekst laat te veel ruimte voor juridische interpretatie van bijvoorbeeld omgevingsvergunningsaanvragen."

Vandenkendelaere vindt dat de tekst op Raadsniveau "al een stuk pragmatischer" is geworden. "De kerngedachte van natuurherstel blijft behouden, maar de manier waarop het moet gebeuren, is flexibeler. Dat is volgens mij ook de richting waar we met de parlementstekst naartoe moeten. In de plenaire van juli stemmen we opnieuw over de verwerping van de tekst, maar in principe is alles nog mogelijk, inclusief nieuwe tekstvoorstellen of uitstel van de stemming. Voor ons blijft het van belang dat de bezorgdheden die er zijn, mee opgenomen worden."

Hilde Vautmans, die voor Open Vld (Renew) in het Parlement zetelt, noemt het voorstel “een lappendeken aan maatregelen en standpunten”. “Dit naar de plenaire zitting sturen voor een hoofdelijke stemming zou hallucinant zijn. Ik ben daarom blij dat de leden van de ENVI-commissie het rapport hebben verworpen. De consequenties zijn niet voldoende duidelijk en op deze manier wordt het een juridisch moeras. Ik ga geen bindende Europese regelgeving goedkeuren zonder zeker te zijn van de gevolgen.”

Voor Boerenbond is de verwerping een duidelijk signaal. De landbouworganisatie blijft aangeven dat zonder gedegen Europese impactanalyse het wetsvoorstel een doos van Pandora blijft. “Onze boeren leven nu al in grote onzekerheid, onder andere rond het bekomen van vergunningen voor investeringen of uitbreidingen. Als er een juridisch afdwingbare wet getekend wordt, die de huidige richtlijnen nog sterk uitbreiden, stevenen we af op een stikstofcrisis kwadraat”, zegt Boerenbond voorzitter Lode Ceyssens. 

Volgens Boerenbond moet het werk grondig opnieuw gebeuren. “Met bricoleren gaan we er niet komen. De plenaire kan met de drie negatieve adviezen nu niet anders dan de wet te verwerpen en terug te sturen naar de tekentafel.”  

De landbouworganisatie blijft ook benadrukken dat er meer met landbouwers zou samengewerkt moeten worden. “De boeren blijven immers één van de grootse ambassadeurs van de Green Deal, die weten hoe ze economie en ecologie kunnen combineren. We hopen dat wanneer de commissie haar voorstel intrekt, er overleg zal volgen met betrokken stakeholders om samen te werken aan verbetering van de natuur, maar dan in een degelijk uitgewerkt, robuust en juridisch zeker kader, dat rekening houdt met de plaats die landbouw en economie nodig hebben in onze maatschappij”, besluit Ceyssens.

Kruistocht

De Spaanse rapporteur van het dossier, César Luena, zegt te willen blijven onderhandelen en steekt de hand uit naar de EVP. De sociaaldemocraat hoopt "dat Manfred Weber bij zinnen komt en deze persoonlijke kruistocht tegen (Commissievoorzitter) Ursula von der Leyen stopzet. De eerste natuurwet in de EU kan toch niet afhangen van een intern dispuut binnen één partij (EVP, red.)."

Volgens Pascal Canfin zou het voor volgende woensdag verwachte Commissievoorstel inzake nieuwe genoomtechnieken een 'gamechanger' kunnen zijn, omdat die een evenwicht kan bieden tussen enerzijds natuurlijke oplossingen voor biodiversiteitsverlies, en anderzijds technologische oplossingen. "Die wet kan de landbouwgemeenschap en de EVP over de streep halen", zegt hij. Het is een analyse die eerder ook bij de EVP zelf kon worden gehoord.