Mest van plantenetende dieren van cruciaal belang voor natuurlijke ecosystemen

Voor haar studie verzamelde Sun mestmonsters van vijf plantenetende zoogdieren tijdens een veldonderzoek in Nationaal Park Zuid-Kennemerland in Nederland begin 2020. Het gaat om mestmonsters van een Europese bizon, paard, damhert, konijn en een Schotse Hooglandkoe. De monsters werden vervolgens geanalyseerd in het laboratorium op nutriëntengehalte, zoals koolstof, stikstof en fosfor, net als op de microbiële samenstelling. Via serre- en tuinexperimenten werd nadien onderzocht hoe verschillende plantensoorten reageren op diverse mestsoorten.

"Eén van onze belangrijkste bevindingen is dat de kwaliteit van mest aanzienlijk verschilt tussen verschillende diersoorten", legt Dr. Sun uit. “Factoren zoals lichaamsgrootte, type spijsverteringssysteem en dieet dragen allemaal bij aan deze verschillen. Zo is konijnenmest bijzonder rijk aan stikstof en heeft het een unieke microbiële samenstelling in vergelijking met andere soorten. Konijnen hebben een uniek spijsverteringsproces waarbij ze aan coprofagie doen: ze eten hun mest opnieuw op om de opname van voedingsstoffen te maximaliseren. Het hoge stikstofgehalte in hun mest blijkt bijzonder gunstig te zijn voor grassoorten in plantgemeenschappen.”

De onderzoekster benadrukt echter dat geen enkel type mest universeel "het beste" kan worden genoemd voor alle planten: "De impact van mest op plantgemeenschappen hangt af van verschillende factoren, waaronder soortspecifieke symbiotische relaties tussen planten en microben en de specifieke voedingsbehoeften van verschillende planten. Zo profiteerden peulvruchten, bekend om hun stikstofbindend vermogen, meer van mest met een lagere stikstof-fosforverhouding, zoals die van Europese bizons of paarden.”

Het onderzoek van Sun naar de complexe ecologische interacties tussen uitwerpselen van plantenetende zoogdieren en plantgemeenschappen levert nieuwe inzichten op in de rol van voedingsstoffen en microbiële gemeenschappen in ecosystemen. Het laat zien dat mest van herbivoren niet alleen varieert in voedingsstoffensamenstelling maar ook in microbiële samenstelling en dat de microbiële activiteit plant-symbiotische associaties, groei en soortencompetitie beïnvloedt.  Bovendien kunnen verschillen in mestkwaliteit tussen soorten herbivoren net zo belangrijk zijn voor de samenstelling van de plantengemeenschap als de impact van herbivoren via de hoeveelheid mest of de begrazingsactiviteit. “De diversiteit van herbivoren in natuurlijke ecosystemen behouden of herstellen is dus van cruciaal belang voor het behoud van de plantendiversiteit en voor het functioneren van dat ecosysteem”, besluit Sun.