"Juridisch sluitend kader over meldingsplicht bacterievuur dringend nodig"

Bacterievuur, ook wel perenvuur genoemd, is een bacteriële ziekte die een groot risico inhoudt voor professionele fruittelers en boomkwekers omdat geïnfecteerde planten moeten vernietigd worden. De naam van de ziekte verwijst naar het ziektebeeld: bloesems, vruchten, bladeren en twijgen verkleuren zwart, wat doet denken aan het verschroeien door vuur. Ook de snelheid waarmee de infectie kan uitbreiden doet denken aan vuur.

Gewijzigde Europese regelgeving

Tot een paar jaar geleden gold er een algemene plicht om bacterievuur te melden en te bestrijden omdat het door Europa als een quarantaine-organisme werd beschouwd. “Omdat bacterievuur intussen zo wijdverspreid is, ziet Europa het sinds 2019 niet langer als een quarantaine-organisme”, vertelt Sven Clemens van het Limburgse meldpunt bacterievuur. “Daardoor is ook de federale verplichting om bacterievuur te melden en te bestrijden weggevallen. Ook preventief onderhoud aan meidoornhagen, een belangrijke waardplant in het landschap, is niet langer verplicht.”

Een uitzondering is voorzien in de aangeduide bufferzones. Daar wordt bacterievuur wel nog aanzien als een quarantaine-organisme en blijft de federale wetgeving rond quarantaine-organismen van kracht. Ook voor professionele land- en tuinbouwers is er nog steeds een bestrijdingsplicht. In Vlaanderen zit die vervat in de IPM-regels (Integrated Pest Management).

Omwille van de grote bedreiging voor de professionele fruittelers, heeft de provincie Limburg een eigen initiatief op poten gezet om bacterievuur aan te pakken. “Centraal in deze aanpak staat het provinciaal meldpunt bacterievuur”, legt Limburgs landbouwgedeputeerde Inge Moors (cd&v) uit. Burgers, fruittelers, maar ook lokale besturen kunnen er terecht voor meldingen van haarden en voor bijkomende informatie. “Als er effectief sprake is van een besmetting met bacterievuur dan wordt de haard geruimd. De kosten van deze ruiming neemt de provincie volledig op zich. En we voorzien ook in een subsidie van maximaal 250 euro voor de opmaak van een onderhoudsplan”, aldus Clemens.

Limburgse politici trekken aan alarmbel

De provincie Limburg is met deze aanpak een pionier in Vlaanderen, maar trekt nu toch aan de alarmbel. “Zonder verantwoordelijkheidszin van de burger en de verantwoordelijken van openbaar groen, blijft het voor de fruitsector en voor de provincie dweilen met de kraan open”, waarschuwt gedeputeerde Moors. Ze pleit daarom voor een duidelijk juridisch kader om de onduidelijkheid op het terrein aan te pakken. “Wanneer dat kader er is, kunnen gemeenten ook sanctionerend optreden. Die mogelijkheid is er nu niet”, vult Clemens aan.

De oproep van de provincie heeft ook zijn weg gevonden naar de Commissie Landbouw van het Vlaams parlement. Daar drong ook Vooruit-parlementslid Ludwig Vandenhove bij minister Brouns aan op het opnieuw invoeren van de meldingsplicht. De minister gaf aan beide Limburgse politici te kennen dat hij met zijn federale collega’s wil onderzoeken wat de mogelijkheden zijn. “We moeten ook bekijken wat er kan binnen de Europese regelgeving”, aldus de minister. “Binnen onze eigen bevoegdheden in Vlaanderen hebben we alle mogelijke maatregelen genomen. We blijven ook investeren in onderzoek naar bacterievuur. Daarnaast is er ook een traject opgezet met de lokale besturen.” Brouns roept intussen iedereen op om attent te zijn voor het probleem van bacterievuur.

Enorme schade mogelijk

Dit jaar werden nog geen nieuwe haarden van bacterievuur aangemeld bij het Limburgse meldpunt. “Maar dat kan heel snel wijzigen”, legt Sven Clemens uit. Hij wijst erop dat de bloesemperiode een periode is waarin bacterievuur zich zeer snel kan uitbreiden. “Door slecht onderhoud van waardplanten in het Haspengouws landschap, kunnen grote oppervlaktes fruitplantages aangetast worden”, verduidelijkt gedeputeerde Moors. “De schade is enorm. Het rooien en vervangen van 500 fruitbomen, inclusief oogstverlies, bedraagt al snel 55.000 euro. En dan brengen we het waardeverlies van de export voor de ganse regio nog niet in rekening. Vele exportmarkten weigeren immers fruit van regio’s waar bacterievuur voorkomt.”