Insecten kruipen langzaamaan richting ons bord

Wereldwijd wordt de consumptie van eetbare insecten gepromoot als een van de maatregelen om de duurzaamheid en de zekerheid van de voedselproductie te garanderen. Maar niet alleen de kweek van insecten kent nog veel uitdagingen, ook de wetgeving rond menselijke consumptie van insecten en de verwerking van insecten als voeder voor pluimvee en varkens laat op zich wachten. Om het beleid, het onderzoek en de landbouwsector zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen, werd het Strategisch Platform Insecten opgericht. “Tot nu toe beweegt er vooral veel vanuit het onderzoek”, klinkt het daar.

Wat hebben landbouw en insecten nu eigenlijk met elkaar gemeen? Het antwoord vinden we in de Europese Verordening 1069/2009, artikel 6: ‘insecten zijn landbouwhuisdieren’. Ook onze federale wetgeving beschouwt insecten als landbouwhuisdieren of vee. Volgens het mestdecreet daarentegen, dus Vlaamse regelgeving, voldoen insecten dan weer niet aan de definitie van vee. Dit zorgt er bijvoorbeeld voor dat de uitwerpselen of ‘mest’ van insecten niet zonder bewerking mag uitgereden worden op het land. Anderzijds moeten ze ook niet aan de uitscheidingsnormen van de klassieke mest voldoen.

Het verband tussen insecten en landbouw, en de specificiteit van insecten als landbouwdieren, illustreren wat de potentiële voordelen van insecten voor de Vlaamse landbouwsector zijn: een lokale en hoogwaardige eiwitbron voor mens en dier, een verwerker van reststromen en een belangrijke bijdrage aan de circulaire economie. “Door afval of reststromen van de landbouw te laten verwerken door insecten, en diezelfde insecten hierna te gebruiken als hoogwaardige bron van eiwitten, vetten en/of chitine, maken we immers de cirkel rond binnen de landbouw- en voedingssector”, klinkt het bij het Strategisch Platform Insecten (SPI).

Dat platform brengt actoren uit beleid, onderzoek en sector bij elkaar. Tot nu toe beweegt er vooral veel vanuit het onderzoek. “We zijn fier dat we binnen ons klein land en regio een ruime expertise en prima samenwerking op vlak van onderzoek rond insecten hebben”, aldus het SPI. Zo heeft het Europees project Entomospeed – met Vlaamse en Nederlandse onderzoekspartners, waaronder Inagro en Vives - de knelpunten bij de kweek van insecten aangepakt.

"Grote vraag was hoe we de insectenkweek kunnen automatiseren, want de kweek vergt nu nog veel handenarbeid", vertelt Sharon Schillewaert, onderzoeker bij Vives en projectleider van Entomospeed. “We zijn erin geslaagd om een betaalbaar kweeksysteem te ontwikkelen dat eenvoudig uit te breiden is.” Toch is er nog een factor waar de onderzoekspartners geen vat op hebben. "We wachten al sinds 2018 op de goedkeuring van de zogenaamde novelfooddossiers over eetbare insecten”, vertelt Sharon Schillewaert. “Ook de grote bedrijven zitten daarop te wachten. Zij gaan geen nieuwe producten ontwikkelen die mogelijk binnen een jaar niet meer toegelaten zijn.”

Ook binnen de sector, en zeker de landbouwsector, gaan de ontwikkelingen langzamer. “Niettemin is er een groeiende interesse vanuit landbouwers, uit verschillende sectoren, die in insecten kweken een nuttige manier zien om hun activiteiten te diversifiëren, hun afval te verwerken en leegstaande infrastructuur opnieuw in te kunnen zetten”, besluit het SPI. Misschien vinden we binnenkort dus wel insecten op ons bord.

Geïnteresseerd in insecten, duurzaamheid en circulaire economie? Schrijf je dan in voor de stakeholdersmeeting insecten op 10 december, georganiseerd door het departement Landbouw en Visserij.