Indiaas bedrijf least 465.000 hectare in Madagaskar

Als het van de nieuwe president van Madagaskar afhangt, gaat de leasing van een miljoen hectare akkerland aan het Zuid-Koreaanse Daewoo Logistics niet door. Maar intussen heeft Le Monde al bericht over een andere landverkoop in Madagaskar. De krant meent te weten dat het Indiase bedrijf Varun International 465.000 hectare voor 50 jaar heeft geleaset om rijst, maïs en linzen te telen.

In de eerste jaren zou twintig procent van de oogst naar India verscheept worden, maar na tien jaar zou dat al zestig procent zijn. Bovendien blijkt dat de Malagassische overheid grond heeft verhandeld waarvan ze maar voor 15 procent eigenaar is. Voor de boeren die de rest van de akkers bezitten, is er volgens de Indiase zaakvoerder van Varun International goed nieuws: zij krijgen 30 procent van de oogst zonder dat ze er iets voor hoeven te doen. De man voegt eraan toe dat de productiviteit zal opgevoerd worden van drie ton rijst per hectare nu tot een viervoud ervan. 

Varun International stelt dat tienduizend boeren een nieuwe job krijgen, maar in totaal stellen de 465.000 hectare akkerland op dit ogenblik een miljoen mensen tewerk. "Wat er met de overige boeren moet gebeuren, is maar zeer de vraag", stelt een ngo-medewerker in De Morgen. "Nog gesteld dat ze die opbrengsten krijgen, waar zullen ze in godsnaam hun tijd mee zoet maken? Bovendien was er volstrekt geen transparantie rond de voorwaarden voor deze landdeal".

"En wat zal er gebeuren als de Indiase staatsbank, die met een lening van bijna 500 miljoen euro over de brug kwam voor dit project, plots problemen krijgt of andere plannen heeft? Het ultieme risico is dat het op een bepaald moment fout gaat in het bedrijf zelf of in zijn relaties met de overheid en dat het hele project wordt opgedoekt. Op die manier zouden machines achter tralies wegroesten, terwijl honderdduizenden boeren geen inkomen of land meer hebben", luidt de kritiek.

Het fenomeen beperkt zich niet tot Madagaskar. Alle landen met een behoorlijke reserve aan buitenlandse deviezen en weinig akkerland of water zien een oplossing in de aankoop van landbouwgrond in het buitenland. Een van die landen is Saoedi-Arabië, dat zich in de jaren tachtig nog tot doel stelde om zelfvoorzienend te worden in termen van graanproductie maar dat in januari van vorig jaar besloot om tegen 2016 helemaal geen graan meer te telen.

Tussen 1984 en 2000 wordt in Saoedi-Arabië 62,7 miljard euro uitgegeven aan landbouwontwikkeling, goed voor bijna een vijfde van de in die periode verdiende petrodollars. Daarmee werd graan geproduceerd dat 369 euro per ton kostte, terwijl de prijs op de wereldmarkt op dat moment met 88,6 euro nog geen vierde daarvan bedroeg. Bovendien werd bij het project immens veel water verspild.

De optie om voedsel gewoon te blijven importeren, is een weinig aanlokkelijke optie. De voedselfactuur van Saoedi-Arabië steeg in vijf jaar tijd van 5,9 miljard euro naar 14,7 miljard doordat de lokale munt aan de dollar is gekoppeld, terwijl een groot deel van het voedsel afkomstig is uit Europa. Eén van de meest actieve Saoedische investeerders in buitenlandse landbouwgrond zou de Bin Laden Group zijn. 

De Bin Laden Group zou al voor een bedrag van 2,2 miljard euro geïnvesteerd hebben in akkers in Pakistan. Met dat bedrag zouden 45 grote landbouwbedrijven opgestart worden die jaarlijks één miljoen ton rijst naar Saoedi-Arabië gaan exporteren. Dezelfde groep zou ook al 33 miljoen euro hebben gepompt in akkerland in Zuid-Soedan.