Geweld, traangas, maar ook een overwinning bij wereldwijde boerenprotesten

Leden van de Waalse landbouworganisatie Fédération des Jeunes Agriculteurs (FJA, foto) blokkeerden woensdag in Doornik Europa Cuisson, een bedrijf gespecialiseerd in de bereiding van gevogelte. Een tiental jonge landbouwers uit het westen van de provincie Henegouwen wierpen een blokkade op in de industriezone van deelgemeenten Orcq en Marquain. Vrachtwagens konden het bedrijfsterrein in- noch uitrijden. De boeren kaarten onder meer de import van gevogelte uit Polen aan. Het familiaal bedrijf met verschillende vestigingen in heel het land levert bereidingen van gevogelte aan de voedingsindustrie, horeca/catering en de handel. De directie ontving een delegatie.

"Consumentenbedrog"

Eerder deze week voerden de jonge Waalse boeren ook actie nabij diverse supermarkten, waaronder Aldi en Lidl. Bij een actie aan Intermarché demonstreerden de boeren hun punt aan de hand van een eendenborst. Volgens de etikettering was het product van Belgische origine, maar achter dat etiket kleefde nog een tweede sticker met daarop de woorden ‘Origine: Hongrie’. De boeren noemen dit consumentenbedrog

India

Traangas en verdovingsgeweren

Verder van huis nemen de protesten een driestere vorm aan. Op de snelwegen richting de Indiase hoofdstad New Delhi zijn de gemoederen hoog opgelopen tussen de honderdduizenden protesterende boeren en de politie. De boeren wachten op de uitkomst van een nieuwe ronde onderhandelingen met de Indiase regering.

Politiedrones zetten traangas in toen de Indiase boeren zich verzamelden langs de snelwegen. Die zijn door de Indiase politie gebarricadeerd met cementblokken, ijzeren steunbalken en tijdelijke blokkades. De televisiezender India Today meldt dat de politie paraat stond met verdovingsgeweren, traangas en gasmaskers. De boeren hanteerden graafmachines, zandzakken, handschoenen en maskers. Sommigen droegen zelfs kogelvrije vesten. "We verzekeren jullie dat we de wegversperringen zullen doorbreken", zegt de 45-jarige boer Jagmohan Sing. "Als we ze eenmaal gepasseerd zijn, stoppen we pas in Delhi."

Mars naar de hoofdstad

Nadat de vierde onderhandelingsronde tussen de regering en de vakbonden mislukte, kondigden de boeren aan dat ze de mars naar de hoofdstad zouden hervatten. "We willen dat de premier ons grondwettelijk recht om te protesteren beschermt", zegt de vakbondleidster Sarvan Sing Pandher. "Open de grenzen en laat ons vreedzaam protesteren." De boeren, voornamelijk afkomstig uit de noordelijke staat Punjab, eisen minimumprijzen voor hun gewassen. Vorige week marcheerden ze al richting New Delhi, waar ze werden opgehouden door de politie. 

De afgelopen decennia zijn de inkomsten van de boeren zwaar gestagneerd. Meer dan 85 procent van de boeren bezit minder dan twee hectare landbouwgrond en een kleine 1 procent beschikt over meer dan tien hectare grond, zegt een onderzoek van het ministerie van Landbouw uit 2015-2016. Volgens officiële cijfers hebben meer dan 300.000 boeren zelfmoord gepleegd sinds 1990.

De Indiase regering van premier Narendra Modi wil een boerenprotest absoluut vermijden. In 2020-2021 kwamen duizenden boeren gedurende maanden op straat om te protesteren tegen de liberalisering van de landbouwsector. De regering moest plooien, wat een politieke nederlaag was voor Modi.

"Het spandoek en de vlag zijn in beslag genomen door de politie. De persoon die met het voertuig reed, is geïdentificeerd", zegt een woordvoerder van de lokale politie. "Er loopt een strafrechtelijk onderzoek." Het onderzoek werd geopend op grond van het promoten van een fascistisch of totalitair regime en het aanzetten tot haat, een misdrijf waarop in Polen drie jaar gevangenisstraf staat. "We kunnen niet toestaan dat degenen die actief Poetins propaganda dienen de boerenprotesten aan de Oekraïense grens uitbuiten. Dergelijke steun voor Poetins verhaal is verraad", zo reageert de Poolse premier Donald Tusknog.

Al een tijdje protesteren Poolse landbouwers. Ze verzetten zich tegen wat zij zien als oneerlijke concurrentie van hun Oekraïense collega's, omdat zij niet aan Europese regelgeving onderworpen zijn.

Grensblokkade

Hoezeer de boeren ook mogen protesteren tegen Oekraïense import, Tusk is van plan om de overgangen aan zijn grens met Oekraïne te beschermen. Deze worden nu al verschillende weken door boeren geblokkeerd. Bepaalde grensovergangen en weg- en spoortrajecten komen nu op de lijst met kritieke infrastructuur. Zo zorgt Tusk ervoor dat het transport van onder andere militair materiaal en noodhulp opnieuw zonder belemmeringen kan hervatten richting Oekraïne. Woensdag riep de Oekraïense president Volodimir Zelenski Warschau op tot dialoog over de aanhoudende boerenprotesten door misnoegde Poolse boeren.

Slovakije

"We zijn boeren, geen bureaucraten"

In de Slovaakse hoofdstad Bratislava verzamelden donderdag honderden tractors voor het gebouw van de EU-vertegenwoordiging. Ook voor het parlementsgebouw werd geprotesteerd. De boeren willen zo aandacht vragen voor een situatie die ze levensbedreigend noemen. Ook in 37 andere steden waren er acties, bericht het persbureau TASR.

De boeren richten zich met de acties tegen de EU-bureaucratie en de oneerlijke concurrentie van goedkope import uit - vooral - Oekraïne en de Zuid-Amerikaanse landen. Op spandoeken waren slogans te zien zoals "We willen boeren en geen bureaucraten zijn", "Onze kinderen mogen koeien niet alleen uit de zoo kennen" of "Oekraïens voedsel hebben we niet nodig."

Emil Macho, de topman van de Slovaakse boerenbond, zei dat het protest niet gericht is tegen de Europese Unie als zodanig, maar tegen het beleid van de Europese Commissie. Hij noemde de Europese Unie "een geweldig project, dat helaas in de verkeerde handen zit". 

De Slovaakse boeren verklaarden zich uitdrukkelijk solidair met de collega's uit andere Europese landen die de voorbije weken ook op straat kwamen.

Spanje

Honderden boeren in hoofdstad

In Madrid verliepen de protesten ordelijker, maar niet minder intens. Honderden boeren hebben zich verzameld in het centrum van de Spaanse hoofdstad Madrid. De Spaanse boeren protesteren tegen de oneerlijke concurrentie van landen buiten de Europese Unie.

Vijf kolonnes tractoren trokken 's ochtends vroeg naar het centrum van Madrid voor een protestmars aan het ministerie van Landbouw. De demonstranten, aangestuurd door de Unión Uniones, de Spaanse koepelorganisatie van regionale landbouwersverbonden, eisen "de productiekosten door te kunnen rekenen in de prijs van hun producten, zodat ze niet met verlies verkopen". Dat meldt Luis Cortés, nationaal coördinator van de Unión Uniones, op de publieke omroep RTVE.

Gelijk speelveld

Cortés vindt dat de regering de geïmporteerde producten "moet onderwerpen aan dezelfde beperkingen die de boeren krijgen opgelegd". Hij stelt dat de maatregelen die de Spaanse regering van premier Pedro Sánchez heeft ingevoerd ontoereikend zijn.

Ook in andere Spaanse steden staan er voor woensdag protestacties gepland, onder andere in het zuidoostelijke Murcia en het meer zuidelijke Malaga, tegen Gibraltar. Die kwamen er op initiatief van de drie Spaanse vakbonden ASAJA, COAG en UPA, die de sector vertegenwoordigen.

De boeren houden sinds 1 februari ononderbroken demonstraties in heel het land. De minister van Landbouw Luis Planas ontving de boeren op verschillende momenten en beloofde hen een vereenvoudigde versie van het Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid te verdedigen in Brussel. Daarbovenop wil Planas de wet op voedselketens wijzigen, om te voorkomen dat de boeren verlies lijden op hun producten.

De Europese Commissie wees de afgelopen weken ook concessies toe aan de protesterende boeren in verschillende landen in Europa.

Frankrijk

Protest boekt resultaten

Dat deze protesten ook wel iets opleveren, zien we in Frankrijk. Een maand na het losbarsten van het boerenprotest rekent de Franse premier Gabriel Attal de landbouw tot de "fundamentele belangen" van het land. Attal vatte woensdag de engagementen samen die zijn regering al voor de boeren heeft genomen en voegde enkele nieuwe maatregelen toe, onder meer rond pesticiden.

De premier komt zo tegemoet aan de vele eisen van de grote landbouworganisaties. HIj hoopt op die manier de woede van de boeren te temperen, in de aanloop naar een bezoek van president Emmanuel Macron aan het landbouwsalon zaterdag.

Landbouw, zei Attal op een persconferentie, maakt deel uit van de "fundamentele belangen" van de natie, zoals veiligheid of defensie. "De doelstelling van landbouw- en voedselsoevereiniteit" zal "zwart op wit" opgenomen worden in een toekomstig wetsontwerp over de koers die de landbouw uit moet, beloofde hij.

De tekst zal ook verschillende vereenvoudigingen bevatten, een belangrijke eis van de betogers. Om het leven van de boeren te vergemakkelijken, engageerde Attal zich er ook toe om makkelijker visa uit te reiken aan seizoensarbeiders die op de Franse boerderijen komen werken.

Daarnaast zal Frankrijk de indicator afschaffen die het momenteel gebruikt voor het opvolgen van de reductie van pesticiden. Milieuorganisaties staan achter die 'Nodu'-indicator, maar de grote landbouwbond FNSEA en de chemische industrie zijn tegen.

200 meter mest

Om het inkomen van de landbouwers te verbeteren, zal de regering tegen de zomer een nieuw wetsontwerp voorstellen om de 'Egalim'-wetten te versterken. Die wetten moeten garanderen dat producenten goed verloond worden, in de context van de onderhandelingen tussen de agro-industrie en de distributiesector, zei Attal.

Intussen houden landbouwers de druk op de ketel. Zo is er geen verkeer mogelijk op een zeventigtal kilometer op autosnelweg A62 tussen de gemeenten Agen en Montauban, in het zuiden van Frankrijk. Een handvol boeren stortte er mest over een afstand van 200 meter.