Samensmelting Milcobel en FrieslandCampina: hoe is het andere fusies vergaan?

Milcobel en FrieslandCampina willen de krachten bundelen. De zuivelcoöperaties werken de komende maanden een concreet fusieplan uit. Daarna volgt er inspraak voor de leden en andere instanties. De fusie en nieuwe schaalgrootte moet beide partijen toelaten hun activiteiten efficiënter in te richten, de kosten te beperken en uiteindelijk een betere melkprijs voor de melkveehouder te realiseren. 

Bij de motivering van de fusie werd er door beide bedrijven ook gewezen op een verwachte daling van de melkveestapel waardoor de beschikbaarheid van melk onder druk komt te staan. Hiermee kan op termijn, als de fabriekscapaciteit niet optimaal benut wordt, de rentabiliteit van de bedrijfsvoering in gevaar komen. Milcobel zag de voorbije jaren veel melkveehouders weglopen en moest meer melk inkopen. Via de gebundelde krachten hopen ze een aantal melkveehouders terug te kunnen lokken. 

Inspraak

In de Vlaamse landbouwsector wordt het nieuws in eerste instantie goed onthaald. “De fusie tussen Milcobel en FrieslandCampina biedt opportuniteiten voor de Belgische melkveehouders en de Milcobel-leden. De uitdaging stelt zich vooral om de nodige efficiëntiewinst te realiseren en gezamenlijk de activiteiten te versterken zodat die zich kunnen vertalen in goede melkprijsvorming en zekerheid voor onze melkveehouders in de toekomst”, klinkt het bij Boerenbond. 

Wel benadrukt de landbouworganisatie dat het belangrijk is dat Belgische melkveehouders voldoende inspraak behouden. Door de Vlaamse coöperatie dezelfde rechten te geven als de Nederlandse leden, Milcobel in de districtswerking mee te nemen en ook een Belgische afgevaardigde toe te laten in het bestuur, lijkt dat wel de insteek van de fusie. Maar met een groter ledenaantal is het onvermijdelijk dat de stem van de individuele melkveehouder verwatert. Melkveehouder Sabina Vandeweyer uit Wuustwezel blijft optimistisch. "Zo lang er onder aan de streep meer overblijft, vinden wij het best”, reageert ze op de fusie.

Vandeweyer wijst op de turbulente geschiedenis van Milcobel, waarbij de zuivelcoöperatie de voorbije jaren veel leden verloor. “Vier jaar geleden ging Milcobel door een diep dal en stonden de boeren aan de poorten van de Milcobelfabriek in Langemark. Onder CEO Nils van Dam is dan een herstel ingezet, maar sinds dit jaar werkt hij niet meer bij het bedrijf. Nog dit jaar is ook Ysco verkocht en zijn de fusieplannen bekendgemaakt." 

Doordat hardfruit qua omzet een belangrijke productgroep is bij BelOrta, en omdat de organisatiestructuur dat toelaat, hebben de fruittelers de nodige inspraak in de coöperatie. “Maar technisch gezien hebben de appel- en perentelers natuurlijk aan individuele zeggenschap ingeboet omdat zij de coöperatie delen met andere fruit- en groentetelers", klinkt het.

Tegenover het verminderde zeggenschap staat volgens hem de kracht van de massa. Met het brede assortiment kan BelOrta meer klanten aan zich binden en heeft het bovendien een sterkere onderhandelingskracht. Daarnaast is schaalgrootte voor de coöperatieve essentieel om de kosten te spreiden.

Niet de eerste fusie

Consolidaties als deze zijn in de groente- en fruitsector niet nieuw. In 1990 fuseerde de Glabbeekse veiling met de Truiense Fruitcentrale tot Belgische Fruitveiling en deze ging vorig jaar op in BelOrta. Anno 2024 zijn er nog maar drie coöperatieve veilingen over in Vlaanderen, BelOrta, REO en Hoogstraten, waarbij de laatste twee overwogen hebben te fuseren. “Het aantal telers neemt af door een gebrek aan opvolging en de kosten stijgen. Door samen te gaan met een andere coöperatie, behoud je schaalgrootte en kunnen de kosten over meerdere producten verdeeld worden. Een grote tractor verdien je ook niet terug op een hectare grond. Je hebt een bepaald volume nodig”, aldus Vanhellemont.

Een andere recente fusie met nog meer gelijkenissen met die van Milcobel en FrieslandCampina is CRV. Deze coöperatie houdt zich bezig met rundveeverbetering en kwam in 2017 tot stand als samenvoeging van de Nederlandse coöperatie CR Delta met de Vlaamse Rundveeteelt Vereniging VRV vzw in Vlaanderen. Net zoals Milcobel-FrieslandCampina gaat het hier om een coöperatie waarbij de leden dus de eigenaar van de onderneming zijn. 

Binnen CRV zijn de Nederlandse melkveehouders-coöperanten in de meerderheid. “Dat heeft er automatisch toe geleid dat de Vlaamse inspraak is verminderd, maar voor de klanten was het een goede stap vooruit. Zij krijgen een groter en beter aanbod tegen een lagere prijs”, horen we bij een insider.

De Tiense Suikerraffinaderij is nog zo'n schoolvoorbeeld van een bedrijf dat opgaat in een grotere entiteit. In 1989 werd dit gekende Belgische familiebedrijf overgenomen door de Duitse groep Südzucker. Deze groep is wereldwijd actief en heeft behalve suiker ook bio-ethanol, fruitpreparaten en andere producten in het portfolio. “Door een breed portfolio kun je volatiliteit op de markt opvangen. Gaat het slecht in de suikerindustrie, dan scoren andere activiteiten misschien weer goed”, zegt Erwin Boonen, directeur grondstoffen bij Tiense Suiker.