EU wil alleen nog recycleerbare verpakkingen tegen 2030

Momenteel produceert de gemiddelde Europeaan iets minder dan 180 kg verpakkingsafval per jaar. In de afgelopen tien jaar is de hoeveelheid van dat afval in Europa met meer dan 20 procent toegenomen. Als er geen maatregelen genomen worden, mag tegen 2030 een stijging met nog eens 19 procent worden verwacht. De Commissie komt nu met regels om die trend een halt toe te roepen. Met reden, vindt ze, want 40 procent van de kunststoffen en 50 procent van het in Europa gebruikte papier is bestemd voor verpakkingen. Dat maakt verpakkingen één van de belangrijkste verbruikers van nieuwe materialen.

De Commissie wil de hoeveelheid verpakkingen verminderen, onnodige verpakkingen zo veel mogelijk beperken en verpakkingen laten hergebruiken en navullen als de omstandigheden dat toelaten. Wat dat laatste punt betreft, zullen uitbaters van meeneemzaken een bepaalde percentage van hun dranken of maaltijden in herbruikbare of navulbare verpakkingen moeten aanbieden. Eén en ander moet ertoe leiden dat het verpakkingsafval gemiddeld met 15 procent verminderd wordt tegen 2040 - het hoofddoel van de Commissie. Om dat te bereiken, moet niet alleen op hergebruik, maar ook op recyclage ingezet worden. Tegen 2030 moeten verpakkingen volledig recycleerbaar zijn. Dit betekent onder andere dat op het niveau van de lidstaten voor plastic flessen en aluminium blikken statiegeldsystemen moeten worden ingevoerd.

Bepaalde vormen van verpakkingen wil de Commissie dan weer verbieden, het gaat dan om wegwerpverpakkingen in horecazaken en verpakkingen voor eenmalig gebruik bij groenten en fruit. De Commissie wil het de consument tegelijk makkelijker maken om te weten waar hij aan toe is. Daarom zal elk onderdeel van een verpakking een etiket krijgen waarop staat uit welke materialen het is gemaakt en in welke afvalstroom het moet terechtkomen. Overal in de Europese Unie zullen dezelfde symbolen worden gebruikt.

Het Commissievoorstel zal nu de normale wetgevende procedure doorlopen, wat betekent dat het zal moeten worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de lidstaten. Een eraan gekoppeld kader voor de integratie van biologisch afbreekbare, op biomassa gebaseerde en composteerbare kunststoffen moet ter inspiratie dienen voor andere overheden, burgers en bedrijven. Het is er de Commissie om te doen plasticvervuiling, de klimaatverandering en het verlies aan biodiversiteit tegen te gaan door kunststoffen te verduurzamen.

Desondanks reageren milieuorganisaties ontgoocheld. Bij het European Environmental Bureau (EEB), een koepelorganisatie waar ook Bond Beter Leefmilieu en de Brusselse Raad Voor het Leefmilieu bij aangesloten zijn, klinkt het dat de Commissie veel ambitieuzer had moeten zijn. Volgens het EEB lekten de voorbije weken en maanden veel scherpere ontwerpvoorstellen uit, maar werden die teruggeschroefd "na hevig lobbywerk van de industrie". Zo had het pakket van vandaag ook voorstellen moeten bevatten om consumenten een universeel recht op herstel te geven en greenwashing door bedrijven tegen te gaan. Voor wat het hergebruik en recycleren van verpakkingen betreft, rekent het EEB op het Parlement en de Raad om het ambitieniveau nog aan te scherpen.