Spaanse boeren concurreren met Amazon om water
nieuwsIn het droge noordoosten van Spanje loopt de spanning op tussen lokale boeren en de Amerikaanse techgigant Amazon. Aanleiding is het snel groeiende waterverbruik van datacenters in een regio die steeds vaker kampt met droogte. Terwijl technologiereuzen hun serverparken uitbreiden, staat de maïs op de akkers uit te drogen.
De Amerikaanse Amazon is één van de grootste spelers in e-commerce en is ook markleider in cloudinfrastructuurdiensten. Dit laatste biedt bedrijven via het internet toegang tot rekenkracht, opslag en netwerken. In plaats van zelf servers te beheren, huren ze die digitale basisinfrastructuur bij grote aanbieders zoals Amazon, Microsoft en Google.
Amazon exploiteert momenteel drie datacenters in de Spaanse regio Aragón en op de planning staan er nog eens drie. De huidige vergunning voor de drie centers laat Amazon toe om jaarlijks ruim 750 miljoen liter water te gebruiken. Dat is voldoende om meer dan 230 hectare maïs te irrigeren, één van de belangrijkste gewassen in de streek.
Datacenters gebruiken het water om servers te koelen, wat van belang is voor de werking van clouddiensten. In de praktijk valt het waterverbruik echter hoger uit. In het aantal liters is geen rekening gehouden met het water dat nodig is om de elektriciteit op te wekken voor de nieuwe installaties.
Voor boeren in de regio, die toch al kampen met klimaatgerelateerde opbrengstverliezen, betekent dit een nieuwe concurrent in de strijd om schaarse hulpbronnen. "Elk jaar vergt het veel inspanning en moeite om onze teelt tot een goed einde te brengen door de grillen van het klimaat. Maar nu moeten we ook nog eens concurreren met miljardenbedrijven. Dat is een strijd die ik als kleine boer niet kan winnen", aldus een lokale boer in het Nederlands dagblad NRC. Voor inwoners voelt het onrechtvaardig dat Amazon wel een vergunning krijgt, terwijl ze zomers zelf soms helemaal geen water uit de kraan krijgen. Volgens een boer wordt de cloud gebouwd op zijn dorst.
Techbedrijven profiteren
De techgiganten kiezen bewust voor regio’s als Aragón. De combinatie van lage grondprijzen, relatief soepele regelgeving, weinig politieke weerstand en een vergrijsde en weinig georganiseerde bevolking maakt het voor hen aantrekkelijk om daar grootschalig uit te breiden. Amazon investeert naar schatting 15,7 miljard euro in de regio. Microsoft ontwikkelt een campus van 9 miljard euro, die de grootste cloudhub van Europa moet worden. Aragón presenteert de komst van de datacenters als een economische zegen. Met banen, hogere belastinginkomsten, verbeterde infrastructuur en extra inkomsten uit grondverhuur.
Of de lokale opbrengst gewicht in de schaal legt, is nog afwachten. De banen blijven grotendeels beperkt tot tijdelijke bouwprojecten of gespecialiseerde IT-functies waarvoor lokale arbeidskrachten vaak niet gekwalificeerd zijn. Amazon belooft een domino-effect op de werkgelegenheid in het technologische ecosysteem van de regio te genereren. De datacenters trekken nieuwe mensen die lokaal nieuw werk genereren. Ondertussen lijdt de landbouw, nog altijd een belangrijke economische pijler in de regio, onder watertekorten en opbrengstverliezen.
Spanningsveld
De centrale Spaanse regering, onder leiding van premier Pedro Sánchez, ondersteunt de digitale transitie en buitenlandse investeringen. Tegelijkertijd erkent zij de groeiende spanning rond waterverdeling en de boerenbelangen. Spaans minister van Digitale Transformatie José Luis Escrivá werkt aan een nieuw wettelijk kader voor datacenters, waarin onder meer transparantie, energie-efficiëntie en watergebruik centraal staan. De invoering is naar verwachting eind 2025. Tot die tijd blijft de vergunningverlening in handen van regionale overheden, die graag nieuwe economische ontwikkeling willen stimuleren.
‘Waterpositief’
Techbedrijven benadrukken hun duurzame ambities. Amazon en Microsoft zeggen tegen 2030 'water positive' te willen zijn. Zij willen net zoveel water teruggeven aan het milieu als zij verbruiken. Ze investeren daarom in innovatieve koeltechnieken en lokale waterprojecten in gebieden met waterschaarste.
Critici, waaronder milieuorganisatie Tu Nube Seca Mi Río, noemen dit misleiding, zolang het eigenlijke verbruik in droge regio’s niet daalt. Het watertekort is tenslotte nu al voelbaar. Zij spreken van ‘data-kolonialisme’ dat lokale hulpbronnen inzet voor mondiale digitale diensten zonder evenredige compensatie.
Het conflict in Aragón staat niet op zichzelf, uit meer regio's klinkt verzet. Uit een eerdere analyse van SourceMaterial en The Guardian bleek dat grote techbedrijven van plan zijn om hun activiteiten uit te breiden naar enkele van de meest droge gebieden ter wereld. "Het is geen toeval dat ze in droge gebieden bouwen", aldus Jaume-Palasí in The Guardian. Datacentra worden landinwaarts gebouwd omdat de lage luchtvochtigheid het risico op metaalcorrosie vermindert. Zeewater als koelmiddel zou bovendien voor corrosie zorgen.
Bron: Foodlog
In samenwerking met: Foodlog.nl
