EU moet reageren op burgerinitatief 'Stop de kooien'

Dierenwelzijns- en dierenrechtenorganisaties zijn er met de steun van de milieubeweging in geslaagd om meer dan anderhalf miljoen handtekeningen in te zamelen voor het Europees burgerinitiatief ‘Stop de kooien’. Meer dan 90.000 Belgen ondertekenden de petitie op initiatief van GAIA. Alleen in Nederland, Duitsland en Denemarken werden meer handtekeningen opgehaald. “Dierenwelzijn, ook dat van landbouwdieren, wordt steeds belangrijker. Niet enkel in België maar in heel Europa!”, zegt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. Omdat de kaap van 1 miljoen handtekeningen werd gehaald, is de Europese Commissie verplicht om het initiatief te onderzoeken.

Het doel van het burgerinitiatief ‘Stop de kooien’ is een verbod op het gebruik van kooisystemen in de veehouderij. Onder impuls van Europa zijn op vlak van huisvesting al belangrijke stappen vooruit gezet, zoals het verbod op legbatterijen voor kippen in 2012 en de verplichte groepshuisvesting van drachtige zeugen sinds 2013. Dierenrechtenorganisaties zoals GAIA juichen de leefomstandigheden in de veehouderij nog steeds niet toe. Integendeel, GAIA is blijven actie voeren tegen kooihuisvesting in de leghennenhouderij. De klassieke kooien zijn verdwenen, en in het winkelrek vindt de consument enkel verse eieren afkomstig van kippen die scharrelhuisvesting of vrije uitloop genieten. De verwerking van eieren draait echter nog op een groot stuk op eieren van kippen die in verrijkte kooien leven.

Verrijkte kooien hebben een aantal voordelen zoals een lagere kostprijs en een gezondere werkomgeving voor de boer (minder stof) en het spaart arbeid uit, bijvoorbeeld omdat er geen zoek geraakte eieren van de grond geraapt moeten worden. Op het vlak van dierenwelzijn is het niet eenduidig welk huisvestingssysteem het beste is voor de dieren. In niet-kooisystemen loopt het percentage kippen met botbreuken veel hoger op en is er meer verenpikkerij. Andere welzijnsindicatoren zijn dan weer in het voordeel van de alternatieve huisvestingssystemen.

Voor GAIA en collega-dierenbeschermers is het helder dat verrijkte kooien een slechte zaak zijn voor de kippen. Ze tillen er vooral zwaar aan dat de dieren geen natuurlijk gedrag kunnen vertonen. “In ons land worden 39 procent van alle leghennen nog steeds in verrijkte kooien gehouden. De kippen hebben geen ruimte om rond te fladderen, om zich uit te strekken, om hun veren te verzorgen, om te scharrelen, om te rennen, om te vliegen, …”, klinkt het. Dat leidt volgens GAIA tot een slecht welzijn (o.a. broze botten door een gebrek aan beweging) en dwangneurotisch gedrag. Bij de omschakeling van de huisvesting is op Vlaamse leghennenbedrijven gekozen voor grotere groepen, waardoor er meer ruimte is voor het individuele dier in een verrijkt kooisysteem,

Naast de leghennenhouderij viseert GAIA ook de zeugenhouderij. Het totale aantal nutsdieren in kooien raamt de organisatie op 4,15 miljoen. Wat de zeugen betreft, is het zo dat ze enkel in de kraamstal en tijdens de eerste drie weken na het dekken individueel gehuisvest worden. Dit gebeurt vooral om dierenwelzijnsredenen: in het kraamhok om de biggen te beschermen en in de periode na het dekken omdat agressie in de groep ervoor zorgt dat de innesteling van de embryo’s in de baarmoeder wordt verstoord. Voor Boerenbond en andere sectororganisaties is het daarom geen zwart-wit-verhaal, zoals de dierenrechtengroeperingen voorhouden.

Om een einde te maken aan kooihuisvesting “die vooral ingebakken zit in de intensieve veehouderij”, besloten 170 Europese organisaties, waaronder GAIA, een Europees burgerinitiatief te lanceren. Met succes, want woensdagnacht werd de teller stil gezet en zijn maar liefst 1,5 miljoen handtekeningen geteld. Om zo veel mogelijk handtekeningen in te zamelen, lanceerde GAIA in oktober vorig jaar de campagne ‘Stop de kooien’ in België. De organisatie wijdde er onder meer zijn zomertournee aan en kan rekenen op de steun van campagneambassadeurs Herman Brusselmans, Herr Seele en Kevin Borlée. “Dit is het grootste maatschappelijk-politieke initiatief ooit voor het welzijn van landbouwdieren”, zegt Vandenbosch. “Nu is het aan de Europese Commissie om de veranderingen door te voeren die de EU-burger vraagt. We kunnen die wrede kooien niet langer aanvaarden.”

Zo’n burgerinitiatief is een officieel EU-initiatief om de wetgever te laten weten wat burgers belangrijk vinden. Binnen drie maanden na ontvangst van een op voorhand erkend burgerinitiatief moet de Europese Commissie actie ondernemen. De organisatoren van het burgerinitiatief zullen in Brussel ontvangen worden om de kwestie in detail toe te lichten. De Commissie antwoordt hen met een voorstel van maatregelen in reactie op het burgerinitiatief, of legt uit waarom zij niets zal ondernemen. Aan het burgerinitiatief moet ook een plenaire hoorzitting in het Europees Parlement gewijd worden, gevolgd door een eventuele stemming.