Egypte doet nieuwe poging om tarwe te telen in woestijn

Egypte, veruit de grootste importeur van tarwe ter wereld, wil graan telen in de woestijn. Boerderij noemt dat opmerkelijk gelet op de slechte ervaringen die het land daarmee heeft. Dictator Hosni Moebarak wou in 1997 een tweede Nijl-vallei realiseren door water van het Nasser-meer via betonnen kanalen over een afstand van meer dan 300 kilometer naar een teeltgebied in de woestijn te leiden. Met behulp van het aangevoerde zoete water moest er 234.000 hectare aan vruchtbare akkers ontstaan. Zoveel jaar later is nog geen tien procent van het project gerealiseerd omdat verzilting een groot probleem is en de hectareopbrengsten mager zijn in verhouding tot het watervolume dat aangevoerd moet worden. Buurland Saoedi-Arabië heeft zijn les wel geleerd en stapt af van tarweteelt in de woestijn.

Egypte importeert volop tarwe. Het land is verreweg de grootste importeur in de wereld en koopt vooral veel tarwe in de EU, Rusland en Oekraïne. Bovendien stijgt de import omdat de bevolking in snel tempo groeit. Het kost Egypte handenvol geld. Daarom sloot de regering van president Abdel Fattah el-Sisi een contract met bedrijven in de Verenigde Arabische Emiraten: Al Dahra en Jenaan leggen in het zuidwesten van Egypte tarwepercelen aan, die met grondwater worden geïrrigeerd. Binnen enkele jaren moet dat honderdduizenden tonnen tarwe opleveren. Die zullen aan de overheid worden geleverd zodat die minder hoeft te kopen op de wereldmarkt.

Het is niet het eerste Egyptische avontuur in de woestijn maar het Toshka-project van voormalig president Moebarak bleek een vergissing. Het vele zout dat woestijngrond bevat, dwarsboomde deze eerdere poging om de woestijn via irrigatie geschikt te maken voor landbouw. Als de grond wordt beregend, neemt het water het zout mee naar de watervoerende lagen. Die raken verzilt, waardoor de beschikbaarheid van zoet grondwater steeds verder afneemt. Bovendien is de afstand tot de grote afzetmarkten gigantisch. En de hectareopbrengsten blijven mager. Het grote volume water dat nodig is en de versnelde verzilting brachten buurland Saoedi-Arabië al in 2008 op andere ideeën. In 2016 is de tarweteelt in de woestijn er definitief verleden tijd.

Het nieuwe project in Egypte dient ook andere doelen, stelt het Amerikaanse persbureau Reuters. De Verenigde Arabische Emiraten ondersteunen president Sisi om de opmars van fundamentalistische moslims te keren. Het project brengt geld binnen en schept banen. De Emiraten vinden het project van politieke waarde en nemen de economische risico’s voor lief. Het project gaat geld kosten, zegt professor Toby Jones van de Amerikaanse Rutgers University tegen Reuters. “Economisch gezien is het zinloos.” Ook econoom Gamal Siam van de Caïro University heeft zijn twijfels. “Het zoete grondwater is op voordat de investeringen zijn terugverdiend.”