"Dioxinecrisis zorgde voor stille revolutie"

Naar aanleiding van het vonnis in de zaak Verkest maakt De Tijd een balans op van de voedselveiligheid in ons land. De conclusie luidt dat er heel wat veranderd is, niet in het minst was er de oprichting van een centraal controleorgaan, het Voedselagentschap. Maar de sector zelf hoedt er zich voor om op zijn lauweren te gaan rusten.

7 miljoen kippen en 60.000 varkens geslacht, 2.000 landbouwbedrijven een tijdlang geblokkeerd, en dat te midden van een politieke storm in volle verkiezingstijd. Berekeningen schatten de economische schade door de dioxinecrisis in 1999 op zo'n anderhalf miljard euro. En dan was er ook nog de vertrouwenscrisis, niet enkel bij de Belgische consument, maar ook op de afzetmarkten die één na één de grens op slot draaiden.

De oprichting van het Voedselagentschap, dat nu al meer dan zes jaar operationeel is, moest het mogelijk maken om sneller in te grijpen bij incidenten. Tot dan controleerden verschillende diensten een deel van de keten, zonder het volledige overzicht te hebben, en dat terwijl de communicatie tussen deze diensten ook al te wensen overliet.

"In 1999 heeft het vijf weken geduurd vooraleer we resultaten hadden die dan ook nog eens uit Nederland moesten komen. Vandaag heeft het Voedselagentschap vijf eigen labs en werken we samen met nog enkele andere. Zo kunnen we veel sneller optreden", zegt gedelegeerd bestuurder Gilbert Houins.

Het Voedselagentschap is jaarlijks goed voor meer dan 85.000 inspecties, er worden zo'n 65.000 stalen onderzocht. Daarmee houdt het agentschap toezicht op de autocontrole van de bedrijven zelf. Ook de sector heeft de voorbije jaren dus heel wat inspanningen geleverd, en dat geldt in de eerste plaats voor de mengvoederfabrikanten.

"We hebben na de dioxinecrisis voor een totaal andere aanpak geopteerd", zegt Dejaegher. "We hebben alle stakeholders samengebracht, in totaal zo'n 2.000 bedrijven. Ze werken nu met een gemeenschappelijk lastenboek. Bemefa onderzoekt 3.500 stalen per jaar, dat gebeurt bovenop de staalnames van het Voedselagentschap. Ons bemonsteringsplan is uniek in de wereld, en het wordt door onafhankelijke instanties erkend".

"Een besmetting blijft altijd mogelijk, en tegen fraude is geen enkel systeem opgewassen", erkent Dejaegher. "Maar het belangrijkste is dat we nu snel kunnen reageren". Daarbij speelt de traceerbaarheid een essentiële rol. Dat men vandaag van elk product in de winkel kan zeggen vanwaar elk ingrediënt komt, is een van de belangrijkste realisaties van de voorbije tien jaar, aldus De Tijd.

"Onze fabrikanten kunnen in vier uur tijd al hun leveranciers oplijsten", zegt Dejaegher. "uit de recente dioxinecrisis in Ierland, waar ze helemaal niets konden traceren, blijkt hoe belangrijk dat is. Ze hebben in Ierland al het varkensvlees moeten terugroepen. Wij zouden veel gerichter en transparanter tewerk kunnen gaan".

De dioxinecrisis was ook een les voor de andere spelers in de voedingsketen. "Er is in de sector een stille revolutie geweest", zegt Chris Moris, topman van Fevia, de federatie van de voedingsindustrie. "Er is ontzettend veel gebeurd, niet altijd zichtbaar voor het publiek. Er zijn nog incidenten geweest, maar die zijn snel en efficiënt aangepakt".

Hoewel de jongste jaren belangrijke stappen voorwaarts gezet zijn, is het nooit genoeg. Dejaegher waarschuwt: "Je mag nooit denken dat je het onder controle hebt. De melaminebesmetting in China enkele maanden geleden zag niemand aankomen. Routine is uiteindelijk het grootste gevaar".