Opnieuw recorduitstoot CO2, einde van stijging nog lang niet in zicht
nieuwsAlle klimaatinitiatieven ten spijt, blijft de wereldwijde CO2-uitstoot toenemen. Dit jaar kennen we opnieuw een recorduitstoot en het ziet ernaar uit dat de piek nog niet bereikt is. Dat blijkt uit een nieuw rapport van Global Carbon Budget, waar ook het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ) deel van uitmaakt. We stoten dit jaar één miljard ton meer CO2 uit dan in 2023. Bovendien blijkt dat natuurlijke koolstofputten, zoals de oceaan, alsmaar minder in staat zijn om die CO2 op te slaan. De oppervlaktetemperatuur bereikt nu een gemiddelde van 19 graden Celsius.
In 2024 zal de uitstoot wereldwijd 41,6 miljard ton CO2 bedragen. De wereldwijde CO2-uitstoot uit fossiele brandstoffen blijft toenemen. Ook de CO2-uitstoot door veranderingen in landgebruik, zoals ontbossing, is in 2024 gestegen. Dat is niet enkel te wijten aan menselijke activiteit, of toch niet rechtstreeks, maar aan het weerfenomeen El Niño. Dat heeft de droogte en de uitstoot door ontbossing en bosbranden in 2023-2024 verergerd.
De natuur kent mechanismen om CO2 weer op te nemen, maar die kunnen steeds moeilijker bijbenen. De koolstofopname van de oceaan bijvoorbeeld is niet voldoende om de steeds toenemende CO2-uitstoot te evenaren. Dat zou vooral het gevolg zijn van natuurlijke klimaatvariaties, zegt Peter Landschützer, onderzoeksdirecteur bij VLIZ en lid van Global Carbon Budget.
Warme zee
De oceaan neemt circa 90 procent van alle overtollige warmte-energie op die in de atmosfeer blijft hangen. Daardoor is de gemiddelde oppervlaktetemperatuur van de wereldzeeën in 2023 gestegen tot een recordhoogte van 19 graden Celsius. "Een opwarmende oceaan heeft minder capaciteit om CO2 uit de atmosfeer te verwijderen en dit is wat we in 2023 zien", aldus Landschützer.
Niet enkel de zee, maar ook de lucht is veranderd. Het CO2-niveau in de atmosfeer is gestegen tot 422,5 ppm (deeltjes per miljoen) in 2024. Dat is 2,8 ppm meer dan in 2023 en 52 procent boven het pre-industriële niveau.
Veel tijd om het tij te keren is er niet. Global Carbon Budget schat dat er 50 procent kans is dat het resterende koolstofbudget - de hoeveelheid CO2 die nog rest om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graad Celsius - binnen de zes jaar is opgesoupeerd. 1,5 graden lijkt niet veel, maar elk cijfer na de komma telt. Studies laten zien dat als de opwarming beperkt blijft tot 1,5 graden in plaats van 2 graden, de nadelige gevolgen van klimaatverandering 30 tot 60 procent minder zullen zijn. Het gaat om gevolgen die we nu al voelen, zoals een stijgende zeespiegel en extreem weer.
Warmt de planeet te zeer op, dan bereiken we een ‘tipping point’ of kantelpunt. Dit zijn niet omkeerbare veranderingen. Denk bijvoorbeeld aan het smelten van de ijskappen, wat op zijn beurt een vicieuze cirkel veroorzaakt. IJs reflecteert immers meer zonlicht dan een donkere oceaan. Hoe meer ijskappen smelten, hoe sneller de aarde zal opwarmen.
“Rechtvaardige transitie”
Premier Alexander De Croo was eveneens aanwezig op COP29. Daar benadrukte hij het belang van een groene transitie, maar hij benadrukte evenzeer dat deze “rechtvaardig” hoort te zijn. Deze rechtvaardige transitie moet op twee niveaus plaatsvinden, zei hij. Internationaal moeten er eerlijke regels komen. Zowel België als de EU moeten meer inspanningen leveren om het concurrentievermogen en de duurzaamheid van hun economieën te verbeteren.
Een aanzienlijke verhoging van de overheidsfinanciering is essentieel om de opwarming te beperken tot 1,5°C
Nationaal wil De Croo ervoor zorgen dat niemand achterblijft door kwaliteitsvolle jobs te creëren, terwijl klimaatmaatregelen betaalbaar moeten zijn. “Mensen zullen alleen elektrische auto's kopen en hun huizen isoleren als dat economisch zinvol is”, zei hij.
De premier onderstreepte ook nog het belang van solidariteit met gemeenschappen in de meest kwetsbare landen. Hij besloot met een boodschap van hoop. “Een sterke meerderheid heeft gekozen voor het pad naar netto nul emissies”, aldus De Croo. Hoewel er nog veel werk aan de winkel is, zei de premier dat de mensheid “inspiratie moet putten uit wat we tot nu toe hebben bereikt en niet moet zwichten voor wanhoop".
De Belgische klimaatkoepel Klimaatcoalitie reageerde positief op de toespraak van De Croo. Voorzitter Benjamin Clarysse stelt echter wel dat België een ambitieuzer klimaatbeleid moet voeren. “Een aanzienlijke verhoging van de overheidsfinanciering is essentieel om de opwarming te beperken tot 1,5°C en om echte bescherming te bieden tegen de gevolgen van de klimaatverandering.”
België heeft volgens de ngo 11.11.11 247,9 miljoen euro vrijgemaakt voor internationale klimaatfinanciering in 2023. Dit geld ging vooral naar de minst ontwikkelde landen. Daarnaast werd volgens het kabinet van minister van Ontwikkelingssamenwerking Frank Vandenbroucke 490 miljoen euro aan privéfinanciering gemobiliseerd.
Bron: Belga, eigen berichtgeving
Beeld: X_Alexander De Croo
