Braziliaanse grondstrijd wordt bloediger

In Brazilië leiden de tegenstellingen tussen grootgrondbezitters en de inheemse bevolking steeds vaker tot gewelddadige confrontaties. Zo hebben de grootgrondbezitters in heel het land wegen geblokkeerd, en komen de inheemsen op straat voor het behoud van hun rechten. Vooral in de westelijke deelstaat, Mato Grosso do Sul, met een sterke veeteelt en sojaproductie, loopt de spanning vaak hoog op.

De Braziliaanse regering verleent de Braziliaanse inheemse bevolking via de grondwet van 1988 een exclusief vruchtgebruik van de gronden die ze traditioneel bezaten. Sindsdien is de overheidsorganisatie Funai bezig met de afbakening van 450 inheemse gebieden, samen al goed voor meer dan 100.000 hectare. Tegelijk wordt de afbakening van nog eens 100 inheemse gebieden voorbereid. Er komen nieuwe gebieden bij en sommige bestaande gebieden worden uitgebreid.

En dat zint de grootgrondbezitters niet. Op verschillende verkeersknooppunten in het land werpen ze wegblokkades op met tractoren en grote machines, zo meldt MO*. Op sommige plaatsen waren enkele duizenden manifestanten aanwezig, waaronder ook enkele parlementsleden. Dat wijst op de groeiende impact van de protestbeweging, die er vorig jaar in slaagde de boswet te wijzigen, waardoor de amnestie voor illegale boskap en de reductie van beschermde gebieden gehandhaafd bleef.

De grootgrondbezitters willen nu ook een aanpassing van de grondwet van 1988. “Eigenlijk willen ze vooral een uitbreiding van de landbouw”, reageert Marcio Santilli, voormalig Funai-voorzitter. Maar ook de inheemse Brazilianen komen deze dagen massaal op straat en eisen de nodige garanties van de overheid om hun rechten te vrijwaren. Bovendien vrezen ze niet alleen de grootgrondbezitters, maar ook de overheid zelf, die tientallen waterkrachtcentrales wil bouwen in het Amazonegebied, het voornaamste woongebied van de inheemse Brazilianen.

In Mato Grosso do Sul is de spanning het meest voelbaar. De grondconflicten slepen er al tientallen jaren aan en worden steeds bloediger. De voorbije tien jaar werden 560 inheemse Brazilianen vermoord. Meer dan de helft van de moorden vond plaats in Mato Grosso do Sul. Dertig jaar geleden waren de inheemse bevolkingsaantallen teruggelopen tot iets meer dan 200.000. In de volkstelling van 2010 noemden 896.917 Brazilianen zichzelf inheems.