Italiaanse tomatenpuree bevat Chinese tomaten uit dwangarbeid
nieuws17 merken van Italiaanse tomatenpuree, verkocht in Britse en Duitse supermarkten, bevatten hoogstwaarschijnlijk Chinese tomaten. Dat blijkt uit onderzoek van de Britse BBC nieuwsdienst. Dit heeft verontrustende implicaties, want de meeste Chinese tomaten zijn afkomstig uit de regio Xinjiang, waar tomatenserres draaien op dwangarbeid door Oeigoeren en andere islamitische minderheden.
De zogenaamde Italiaanse producten waar Chinese tomaten in verwerkt zijn, zouden teruggevonden zijn in de Britse supermarkten Tesco, Asda en Waitrose. Maar ook Lidl, de Duitse supermarktketen die ook filialen heeft in België, zou dergelijke producten in het aanbod gehad hebben. Volgens Lidl zouden de gecontesteerde producten enkel verkocht zijn binnen de Duitse filialen.
Hoewel we tomaten vooral met Italië associëren, teelt China ongeveer een derde van alle tomaten ter wereld. De noordwestelijke regio Xinjiang heeft hiervoor het perfecte klimaat, maar het is ook de regio waar China sinds 2017 massaal Oeigoeren opsluit. Volgens mensenrechtengroeperingen zijn al meer dan een miljoen mensen binnen deze islamitische minderheidsgroep gearresteerd in zogenaamde “heropvoedingskampen”.
Elektrische schokken en slagen
BBC heeft 14 mensen gesproken, zowel getuigen als slachtoffers, die vertellen over hoe het eraan toegaat op deze 'dwangarbeidsboerderijen'. “De gevangenisautoriteiten vertelden ons dat de tomaten geëxporteerd zouden worden naar het buitenland”, stelt een getuige in BBC News. Volgens hem zouden de arbeiders die quota - wel 650 kilogram per dag oogsten - niet haalden, elektrische schokken krijgen.
Een Oeigoerse leraar die in 2015 gevangen werd genomen, vertelt aan BBC dat hij geslagen werd als hij zijn quota niet haalde. “In een donkere gevangeniscel hingen kettingen aan het plafond. Ze hingen me daaraan op en sloegen me heel hard op mijn billen en in mijn ribben. Ik heb nog steeds littekens.”
Spaanse aardbeien: rood goud met een bittere bijsmaak
23 maart 2021Petti
BBC heeft handelsdocumenten van over heel de wereld onderzocht om uit te zoeken waar deze tomaten uit dwangarbeid terechtkomen. De meeste tomaten uit Xinjang komen langs Kazachstan en Azerbeidzjan in Georgië terecht, vanwaar ze worden verscheept naar Italië. Eén bedrijfsnaam kwam herhaaldelijk naar boven als ontvanger in de gegevens: Antonio Petti, onderdeel van een groep grote tomatenverwerkende bedrijven in Italië. Het bedrijf ontving tussen 2020 en 2023 meer dan 36 miljoen kilo tomatenpuree van het bedrijf Xinjiang Guannong en zijn dochterondernemingen, zo bleek uit de gegevens.
De Petti-groep produceert tomatenproducten onder eigen naam, maar levert ook andere producten aan supermarkten in heel Europa die ze verkopen als huismerk. Het BBC-onderzoek liet 64 verschillende stalen tomatenpuree wetenschappelijk analyseren. Het gaat om merken die verkocht worden in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en de VS. Zowel Italiaanse topmerken als huismerken van supermarkten kwamen aan bod. Van alle onderzochte merken bleken er 17 Chinese tomaten te bevatten, waarvan tien gemaakt door Petti.
Een undercoverjournalist van BBC heeft effectief een bezoek gebracht aan Pasquale Petti. Die kreeg Petti zover om toe te geven dat het bedrijf Chinese tomaten gebruikt. In een reactie betwist Petti deze feiten. Het bedrijf beweert slechts tijdelijk te hebben gewerkt met tomaten van Chinese makelij, maar de samenwerking in 2020 te hebben stopgezet wanneer het bedrijf Xinjiang Guannong een sanctie kreeg van de VS wegens dwangarbeid. Foto’s genomen door de undercoverjournalist spreken dat tegen: daarop zijn vaten te zien afkomstig van Xinjiang Guannong, met een productielabel uit 2023.
Baresa
Eén van deze 17 merken die gewraakt worden in het BBC-onderzoek, komt ook in België voor: het merk ‘Baresa’, verkocht door Lidl. Het onderzoek spreekt wel enkel van een ‘Baresa Tomatenpuree’, en volgens Lidl ging het hier enkel om een product dat tijdelijk verkocht werd in Duitsland.
Alle supermarkten reageerden op het BBC-onderzoek dat ze de beschuldigingen zeer ernstig namen, maar dat er na intern onderzoek geen bewijs van Chinese tomaten gevonden werd. Velen betwistten ook de testmethodologie die BBC had gebruikt. Toch heeft supermarkt Tesco de levering van de bekritiseerde producten opgeschort. Rewe heeft zijn producten onmiddellijk uit de rekken gehaald. Waitrose, Morrisons, Edeka en Rewe zeiden dat ze hun eigen tests hadden uitgevoerd en dat de resultaten de bevindingen van BBC tegenspraken, en er dus geen Chinese tomaten in de producten werden gevonden.
Volgens Lidl heeft hun Italiaanse leverancier Giaguaro inderdaad toegegeven dat hun ‘Baresa Tomatenpuree’ Chinese tomaten bevatte, maar dit zou slechts tijdelijk zijn geweest. Giaguaro verklaart dit even te hebben gedaan wegens een tekort aan ingrediënten. De producent meent dat dit nu verleden tijd is, maar Lidl zou een intern onderzoek hebben opgestart naar deze leverancier.
Europese markt
De Europese markt is hoe dan ook toegankelijker voor Chinese import dan de Amerikaanse. Terwijl de VS strenge wetgeving heeft ingevoerd om alle export uit Xinjiang te verbieden, hanteren Europa en het Verenigd Koninkrijk een minder strenge aanpak, met zelfregulatie voor bedrijven.
Dit gaat nu veranderen in de EU, met de komst van een strengere wetgeving. ‘The Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD)’, zo heet de wet, is sinds 25 juli 2024 in van kracht. Europese lidstaten hebben twee jaar de tijd om de CSDDD te implementeren in nationale wet- en regelgeving. Britse experts vermoeden dat de strengere Europese regelgeving ertoe zal leiden dat het Verenigd Koninkrijk nog meer “een dumpplaats” zal worden voor dwangarbeidsproducten.
Ware kost van voeding
Dario Dongo, journalist en jurist gespecialiseerd in voeding, zegt aan BBC dat de bevindingen van het onderzoek een breder probleem blootleggen: namelijk de ‘true cost of food’. De werkelijke kost om voedsel te produceren zou heel wat hoger liggen dan wat de consument ervoor betaalt. “Dus als we een lage prijs zien, moeten we onszelf afvragen: Wat zit erachter? Wat zijn de werkelijke kosten van dit product? Wie betaalt ervoor?”, zo stelt de jurist aan BBC.
Bron: BBC News
