Astronautenvoeding moet eiwittekort Congolezen oplossen

Eén van de kleinste, oudste en meest robuuste levensvormen op aarde moet het eiwittekort in de voeding van de Congolese bevolking gaan verhelpen. Dat is alleszins de bedoeling van een project dat het Studiecentrum voor Kernenergie (SCK-CEN) opgestart is, in samenwerking met Ondernemers voor Ondernemers en Congodorpen. SCK wil samen met zijn partners de bevolking in enkele dorpjes in de Congolese Evenaarsprovincie onderwijzen in het kweken van spirulina. De zoutwateralg heeft met 70 procent de grootste eiwitconcentratie van alle voedingsmiddelen. Het Studiecentrum voert al langer onderzoek naar spirulina, in het kader van hun onderzoek naar voedsel voor astronauten op missie naar Mars.

Spirulina is bijzonder interessant voor de ruimtevaart omdat het CO2 vasthoudt, zuurstof produceert, heel resistent is aan (kosmische) straling en bovendien geschikt is als voedzaam supplement bij het dagelijks dieet van astronauten. Het is om die laatste reden dat de link met Congo gelegd werd. In Bikoro, de regio waar het project opgestart wordt, krijgt de bevolking in hun dagelijks dieet bijzonder weinig eiwitten binnen. Behalve eiwitten bevat spirulina ook ijzer en vitamine A, twee andere elementen die vaak ontbreken bij ondervoeding. Belangrijkste onderdeel van hun dagelijkse voeding is maniok, dat slechts drie procent eiwit bevat. Spirulina wordt gebruikt als smaakversterker en supplement, en zal de maniok en de rest van het dieet dus niet vervangen.

Rond het veel noordelijker gelegen Tsjaadmeer wordt spirulina al generaties lang gebruikt als voedingssupplement. Ook de Azteken zouden het gegeten hebben. In Congo was het voedingsmiddel echter niet bekend. Er komen opleidingen aan twee landbouwhogescholen om de kennis over te dragen aan lokale agronomen en, via die laatsten, ook aan de bevolking. "Spirulina kweken kan relatief eenvoudig", zegt projectleider bij SCK Hamid Aït Abderrahim. "Wij voorzien in bakken van 6 m² want we hebben 1 m² per persoon nodig en gezinnen tellen gemiddeld zes mensen. Daarin wordt water gedaan, en vervolgens natriumbicarbonaat en andere stoffen die ook in Congo voorhanden zijn, om dat water zuur genoeg te maken."

Mede dankzij het zonlicht en constante circulatie - er moet dus regelmatig geroerd worden - beginnen deze algen te groeien. Na verloop van tijd kan de spirulina geoogst worden om vervolgens tot een poeder verwerkt te worden. Per dag kunnen ze zo 10 gram droge spirulina verkrijgen, dat onder het eten gemengd kan worden. Het geeft het eten een iets zoutere smaak.
Voorlopig zit het project nog in een pilootfase, in één dorpje. Bedoeling is wel het op termijn uit te breiden naar andere regio's. Vanwege de betrokkenheid van Ondernemers voor Ondenemers wordt er ook gehoopt op een schaalvergroting via lokale ondernemers.