Antwerpse gemeenten willen boerderij-onderwijs voor kinderen

“Er is sprake van een verstedelijking aan de zuidrand van Antwerpen waardoor kinderen de feeling met het landbouwleven verliezen”, vertelt Merel Mancel, medewerker Landbouw van de Streekvereniging Zuidrand, een samenwerkingsverband tussen de zeven gemeenten (Aartselaar, Borsbeek, Edegem, Hove, Kontich, Lint en Mortsel), de provincie Antwerpen en de Vlaamse overheid.

Met het project ‘Boerderleren’ wil men de landbouw dichter bij lagere schoolkinderen brengen. De bedoeling is leerlingen te laten kennismaken met het landbouwleven in hun eigen streek, terwijl tegelijk hun persoonlijke groei wordt gestimuleerd. “Buiten ontdekken ze talenten die in de klas onderbelicht blijven. Denk bijvoorbeeld aan samenwerken”, legt Mancel uit.

Europese steun voor plattelandsproject

Het plattelandsproject wordt ondersteund door de Provincie Antwerpen, Vlaanderen en de Europese Unie. “De bedoeling is om een educatief concept voor kinderen uit de lagere school te ontwikkelen op de boerderij. Ze zouden minstens vier keer per schooljaar buiten de klas moeten kunnen leren op de boerderij of in een samentuin. Dit leertraject wordt uitgewerkt en getest op een aantal boerderijen, samentuinen en volkstuinen in de Zuidrand van Antwerpen. Later kan het concept ook elders ingezet worden,” verduidelijkt Antwerps gedeputeerde voor Plattelandsbeleid Kathleen Helsen.

De afgelopen maanden is er een onderwijsprogramma uitgewerkt door studenten van de lerarenopleiding van de Thomas More hogeschool. Het lessenpakket - met aandacht voor thema’s als bodem, mest, water, duurzame landbouw – werd door kinderen van lagere school ’t Groen Schooltje uit Hove uitgetest op het melkveebedrijf Gasthuishoeve Boshoek in Hove dat ervaring heeft met educatie.

De komende periode wordt gebruikt om dit lespakket ook af te toetsen bij andere landbouwbedrijven in de regio. Doel is zo een uniform lesprogramma te ontwikkelen dat door geïnteresseerde landbouwbedrijven, zonder ervaring met onderwijs, ingezet kan worden om kinderen enkele dagen per jaar te onderrichten.

Duurzame interactie boerderijen en scholen beoogd

Het project duurt tot juni 2022, maar de projectpartners werken aan een duurzaam samenwerkingsverband tussen scholen en landbouwbedrijven in de regio Zuidrand om ook daarna verder te kunnen werken met dit nieuwe aanbod. De opgedane ervaring en kennis en het ontwikkelde materiaal blijven beschikbaar via Streekvereniging Zuidrand en Hooibeekhoeve, het provinciaal praktijkonderzoekscentrum voor melkveehouderij, voedergewassen en plattelandsontwikkeling, dat ook bij het project betrokken is.

Naast de fysieke interactie met de boerderijen is er tevens een digitaal luik binnen het project. Dat luik bestaat uit een app die momenteel in ontwikkeling is en kinderen spelenderwijs en op een toegankelijke manier met de landbouwomgeving in contact moet brengen. Deze app kan voor of na het boerderijbezoek gebruikt worden, maar ook op scholen die geen boerderij-uitstappen organiseren.

Niet alleen moet het leertraject trouwens een meerwaarde bieden voor de leerlingen, ook de landbouwers kunnen er wat van opsteken. “Kinderen het leven op een boerderij zien ontdekken, bezorgde me positieve energie. Een tegengif voor de moeilijke momenten waar je in onze stiel soms tegenaan loopt. We zien hen echt genieten als ze een kalf aaien, door de modder rennen of  lachen om een plassende koe”, aldus Kathleen Janssen van melkveebedrijf Gasthuishoeve Boshoek.

Volgens haar snijdt het mes door boerderij-onderwijs aan twee kanten. “De enthousiaste, soms kritische maar altijd spontane reacties en vragen van de kinderen doen ons met andere ogen naar onze eigen boerderij kijken. De kinderen leren op een speelse manier over het landbouwleven en wij leren minstens evenveel van hen.” Tevens kunnen de deelnemende boerderij een vergoeding krijgen voor de tijd die ze spenderen aan het onderwijsproject.