Landbouwopleiding vreest verminderde interesse door einde doorstroom hoger onderwijs

De school Bertinus Collectief Poperinge is een Vlaamse Katholieke school die de specialisatie landbouwmechanisatie aanbiedt. Deze opleiding wordt typisch gevolgd na de zesjarige opleiding land- en tuinbouw, en dit specialisatiejaar geeft enkel nog dit schooljaar de mogelijkheid om verder te studeren in het hoger onderwijs. Leerlingen die één jaar later afstuderen, verliezen deze mogelijkheid.

Stefaan Gyssels, coördinerend directeur bij Bertinus Collectief Poperinge, is niet enthousiast over deze evolutie. “Wat men vroeger BSO noemde, noemt men voortaan studierichtingen met de finaliteit Arbeidsmarkt. Deze opleiding duurt zes jaar, maar leerlingen kunnen kiezen om een zevende jaar te volgen.”

Aantrekkingskracht verloren

Waar deze specialisatiejaren vroeger altijd de mogelijkheid gaven om door te stromen naar het hoger onderwijs, is dat binnenkort niet meer het geval. “Vandaag hebben we een vijftiental leerlingen in de richting arbeidsmechanisatie, maar we vrezen dat het aantal zal dalen”, zegt Gyssels. “Het diploma dat doorstroommogelijkheden bood, was voor veel leerlingen een extra motivatie om de richting te volgen. Daarbij komt dat leerlingen met dit diploma in een hogere salarisschaal belandden in de arbeidsmarkt. Of dat volgend jaar ook nog zo zal zijn, weten we niet. Wij zitten niet mee aan de onderhandelingstafel wat de barema’s betreft.”

Toch blijft de opleiding een meerwaarde hebben, merkt Gyssels. “Het vak Land- en tuinbouwmechanisatie zal voortaan passen in de richting ‘Onderhoudszware bedrijfsvoertuigen, optie agro’. Leerlingen krijgen in dit zevende jaar geen algemene vakken meer, dus hun 28 uren les zijn gericht op heel specifieke vakken die van pas zullen komen op de arbeidsmarkt. De richting kent dus ook veel zij-instromers, leerlingen die elders bijvoorbeeld lassen of constructie hebben gevolgd, en dan hier komen om zich specifiek in landbouwmachinerie te specialiseren.”

“Maar wij vinden het heel jammer dat we een stuk aantrekkingskracht verloren zijn, met het wegvallen van dat volwaardig secundair diploma. We wachten in spanning af wat het aantal leerlingen zal zijn die nog een zevende jaar bso zullen doen”, zegt de directeur tot slot.

Profielen gezocht

Hans Verstreken, coördinator bij de federatie voor landbouw- en tuinmechanisatie Fedagrim, merkt dat een bijkomende opleiding hoger onderwijs in praktijk vaak nodig is. “Wanneer we puur kijken vanuit het standpunt van de landbouwmechanische bedrijven, zien we dat het niveau van het zevende jaar bso vaak te laag is om bij zulk bedrijf aan de slag te gaan”, zegt hij. “In een klas van vijftien leerlingen komen er misschien één of twee in de sector terecht. Voor de rest gaat het vooral om boerenzonen die terechtkomen in het ouderlijk bedrijf, of aan de slag gaan als loonwerker. Wie een toekomst wil in de landbouwmechanisatie doet er goed aan om verder te studeren. Maar het specialisatiejaar biedt vanaf volgend jaar deze mogelijkheid niet meer.”

Fedagrim is vragende partij om een secundaire opleiding in leven te roepen waar landbouwmechanisatie wordt afgerond met een diploma in dubbele finaliteit. Dat wil zeggen: een opleiding waar doorstroom naar het hoger onderwijs mogelijk is. “Een opleiding die dus ook een zwaardere technische bagage meegeeft. Landbouwmechanisatie is zo complex aan het worden, dat de profielen van louter het zevende jaar bso in praktijk vaak onvoldoende blijken. Men moet foutcodes kunnen uitlezen van de machinerie, software herprogrammeren, bestelde stukken pneumatica of hydraulica vervangen, kennis hebben van elektronica, enzovoort. Een Zwitsers zakmes, dat is wat gezocht wordt. Maar zo’n veelzijdige profielen zie je niet in middelbare scholen. Zeker niet omdat de algemene landbouwopleiding als voortraject te weinig mechanisatievakken bevat.”

Nochtans is er reden genoeg om voor de sector te kiezen, vindt Verstreken. “Echte techniekers komen hier aan hun trekken, omdat je een heel grote diversiteit aan uitdagingen en technieken kent, die ook nog eens wisselen met de seizoenen. Er zijn veel technische beroepen waar je dag in dag uit hetzelfde doet, en dat is hier absoluut niet het geval. En die afwisseling maakt de job zeer mooi.”