Demirs onderwijshervorming "nefast voor Vlaamse ondernemers"

Het zevende specialisatiejaar was vroeger verplicht voor alle leerlingen binnen het vroegere bso, en bij sommige richtingen in het tso. Zij konden hun diploma pas behalen na een verplicht zevende specialisatiejaar. Sinds het schooljaar 2024-2025 is dat niet meer het geval, en krijgen deze leerlingen al na het zesde middelbaar hun diploma op zak.

Geen diploma? Dan ook geen interesse

Volgens Vlaamse Ondernemers, een verbond van onder andere Voka, Agoria, Fevia en Comeos, is dit zevende specialisatiejaar nochtans cruciaal om leerlingen de nodige vaardigheden te geven voor het werkveld. Dit jaar optioneel maken, is volgens de werkgeversorganisaties een slecht idee. “Dit zal leiden tot een verminderde interesse en afbouw van zevende specialisatiejaren”, schrijft Vlaamse Ondernemers. “Veel scholen geven vandaag al aan de opleiding niet langer te zullen inrichten, omdat er te weinig interesse nog is van de leerlingen. Interessante vaktechnische competenties en daarbij horende kwalificaties en in sommige gevallen ook extra beroepskwalificaties die in het zevende jaar werden bijgebracht, zullen hierdoor niet langer gehaald worden door deze jongeren.”

Een concreet voorbeeld is de Spectrumschool in Antwerpen. Deze heeft alle voltijdse specialisatiejaren geschrapt na een bevraging bij de jongeren. Het gaat onder andere over knelpuntberoepen als elektrotechnicus of metaalmonteerder. De jongeren gaven aan weinig nut te zien in een zevende jaar, als hun diploma toch al op zak is.

"Nefaste gevolgen voor industrie"

De hervorming van Demir zal volgens Vlaamse Ondernemers “bijzonder nefaste gevolgen hebben voor de industriële sectoren. Zo is 70 procent van de nieuwe procesoperatoren in de Antwerpse chemie afkomstig uit een zevende specialisatiejaar. Ook de hout- en bouwsector heeft heel wat specialisaties in de zevende jaren. “Waarvan het technisch en maatschappelijk belang niet voldoende onderstreept kan worden”, luidt de brief. “denk maar aan CNC-operatoren, interieurbouwers, schrijnwerkers houtbouw, dakwerkers, vaktechnici installatietechnieken. Dit zijn beroepskwalificaties die enkel in een 7^de specialisatiejaar gehaald kunnen worden en vele hiervan worden enkel aangeboden in een duaal leertraject, met als direct gevolg dat het aantal leerlingen duaal weer zal verminderen."

Ook binnen de landbouwsectoren zal de onderwijshervorming voelbaar zijn. Daarvoor waarschuwden Fedagrim en de school Bertinus Collectief Poperinge eerder al voor in Vilt. Zo kunnen leerlingen die de specialisatieopleiding Landbouwmechanisatie volgen, niet meer doorstromen naar het hoger onderwijs. Dat schrikt vele scholieren af om nog voor deze richting te kiezen.

Fedagrim is vragende partij om een secundaire opleiding in leven te roepen waar landbouwmechanisatie wordt afgerond met een diploma in dubbele finaliteit. Dat wil zeggen: een opleiding waar doorstroom naar het hoger onderwijs mogelijk is. “Een opleiding die dus ook een zwaardere technische bagage meegeeft. Landbouwmechanisatie is zo complex aan het worden, dat de profielen van louter het zevende jaar bso in praktijk vaak onvoldoende blijken. Men moet foutcodes kunnen uitlezen van de machinerie, software herprogrammeren, bestelde stukken pneumatica of hydraulica vervangen, kennis hebben van elektronica, enzovoort. Een Zwitsers zakmes, dat is wat men zoekt. Maar zo’n veelzijdige profielen zie je niet in middelbare scholen. Zeker niet omdat de algemene landbouwopleiding als voortraject te weinig mechanisatievakken bevat", zo meldde Hans Verstreken van Fedagrim in Vilt.

Demir reageert

"We begrijpen de bezorgdheid van de werkgevers en letten op de signalen die zij ontvangen”, reageert Lorenzo Terrière, woordvoerder van minister Demir via persagentschap Belga. “We zullen die vanaf september zelf goed monitoren en van nabij laten opvolgen. Maar ook de werkgevers weten dat de beslissing om het zevende jaar te hervormen dateert van 2018. Alle betrokken partijen (onderwijsverstrekkers, sectoren) zijn hiervan op de hoogte en hebben zich hierop kunnen voorbereiden. Dit komt dus niet als een verrassing".

Volgens het kabinet-Demir zijn er ook maatregelen genomen om het zevende jaar aantrekkelijker te maken. Zo kunnen studenten gerichter kiezen voor een voorbereiding richting de arbeidsmarkt of een voorbereiding om verder te studeren. Die beslissing is er genomen in 2018. "Ten tweede hebben we eind vorig jaar het arbeidsmarktgerichte zevende jaar flexibeler gemaakt, dat wil zeggen beter afgestemd op zowel de wensen van de leerling als van het werkveld. Zij kunnen nu flexibeler de indeling van hun semesters zelf kiezen", klinkt het.