Aantal actieve zorgboerderijen in Vlaanderen stagneert

Het aantal actieve zorgboerderijen in Vlaanderen, is licht gestegen van 965 in 2018 naar 979 in 2019. “We zien wel dat het aantal professionele land- en tuinbouwbedrijven dat zorg aanbiedt, voor het eerst gedaald is”, vertelt Willem Rombaut, coördinator Steunpunt Groene Zorg. “In 2018 waren er nog 632, dat is in 2019 gedaald tot 623.Vermoedelijk zijn we aan ons toppunt gekomen wat die groep binnen het aanbod zorgboerderijen betreft.”

Op zorgboerderijen kunnen zorgbehoevenden op bepaalde dagen meedraaien op het landbouwbedrijf. Ze kunnen er als hulpboer werken in hun eigen tempo en volgens hun eigen mogelijkheden. Het gaat bijvoorbeeld om psychische patiënten, mensen met een mentale of fysieke handicap en probleemleerlingen. De zorgbehoevenden worden steeds begeleid door een erkende welzijnsvoorziening met wie de boer een overeenkomst sloot.

 

Eerder deze week berichtte persagentschap Belga dat het aantal actieve zorgboerderijen, dat een subsidie aanvraagt voor haar activiteiten, terugloopt. Cijfers, die Vlaams Landbouwminister Hilde Crevits (CD&V) gaf op een schriftelijke vraag van Steven Coenegrachts (Open Vld), gaven namelijk aan dat er in 2018 424 gesubsidieerde zorgboerderijen waren. In 2015 waren dat er nog 453.

 

Ter compensatie van de economische minproductiviteit tijdens de uren dat de zorgbehoevenden op het landbouwbedrijf aanwezig zijn subsidieert de Vlaamse overheid dergelijke projecten. In 2019 werd in totaal 1,67 miljoen euro aan subsidies uitgekeerd, tegenover 1,6 miljoen euro in 2015. 2016 was met een bedrag van 1,9 miljoen euro een topjaar qua uitgekeerde subsidies.

 

Breder aanbod

 

Bovenstaande cijfers hebben enkel betrekking op de landbouwers die subsidies hebben aangevraagd voor hun zorgactiviteiten. Navraag bij Steunpunt Groene Zorg leert dat het werkelijke aantal zorgboerderijen hoger ligt, namelijk op 979 in 2019. “Ook ruim 350 groene zorginitiatieven, zoals dierenpensions, maneges en tuinliefhebbers vangen zorggasten op”, verduidelijkt Willem Rombaut. “Maar zij komen niet in aanmerking voor subsidies, die enkel voorbehouden zijn voor de professionele land- en tuinbouwbedrijven.”

 

Het Steunpunt beschouwt bovendien ook de beschikbare boerderijen als actieve zorgboerderijen. “Het kan bijvoorbeeld zijn dat een zorgboerderij in 2017 een zorggast heeft ontvangen en nog steeds beschikbaar is om een nieuwe zorggast op te nemen. Ook al heeft die in 2019 geen gasten ontvangen, beschouwen wij die als ‘actief’”, vertelt Rombaut. Het Steunpunt bouwt zijn cijfers, sinds het begin in 2004, op deze manier op om de evoluties in kaart te brengen. “Wij hebben immers geen continu en exact beeld van welke zorgboerderijen zorggasten hebben ontvangen.”

 

De “leegstand” heeft met verschillende factoren te maken. “Sommige zorgboerderijen liggen afgelegen, waardoor ze moeilijker bereikbaar zijn of liggen in gebieden waar niet zo veel voorzieningen actief zijn”, weet Rombaut. “Andere boerderijen zijn bovendien slechts voor een specifieke aantal vragen geschikt. Hoe strikter de afbakening, hoe kleiner de kans dat het tot een samenwerking komt. Daarnaast kan het zijn dat een zorgvoorziening rechtstreeks contact opneemt met een boerderij waarmee ze eerder al samenwerkten, zonder het Steunpunt erbij te betrekken. Op die manier missen ze de kans om een nieuwe zorgboerderij uit hun omgeving te leren kennen.”

 

In 2019 hebben de zorgboerderijen aan meer dan 2.000 mensen of jongeren de kans gegeven om deel te nemen aan boerderij-activiteiten. “Kwetsbare mensen maken op die manier kennis met het dagelijks werk op de boerderij. Tegelijk doet de rust van het platteland, de geborgenheid van het landbouwersgezin en de vaste dagstructuur hen goed", aldus minister Crevits, die de landbouwers prijst "voor hun duidelijk engagement voor onze samenleving".