283 beleidsmensen ontdekken maatschappelijke meerwaarde van verbrede landbouw
nieuwsMet het oogsten van groenten, het plukken van druiven en fruit en een gps-speurtocht over land- en tuinbouw leefden 283 werknemers van de Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) zich afgelopen vrijdag uit op het landbouwbedrijf Ons Dagelijks Groen in Meldert, bij Aalst. Een twintigtal mensen uit een naburige zorginstelling werd mee op sleeptouw genomen. “We wilden vooral landbouwverbreding in al zijn facetten tonen aan de ambtenaren en hen de maatschappelijke meerwaarde ervan duidelijk maken”, vertelt Sonja Moens van Ons Dagelijks Groen.
Het bedrijf van Sonja en haar man Luc De Neef, organiseert wel vaker teambuildings. “We ontvangen gemiddeld twee keer per maand groepen”, legt Sonja uit. “Dat is heel divers: bedrijven, scholen, maar ook veel zorginstellingen. We zijn een zorgboerderij, dus vandaar de link.” Centraal op zo’n dag staan de verschillende takken van landbouwverbreding waarin het bedrijf zich gespecialiseerd heeft: korte keten, educatie en groene zorg. Reclame maakt Ons Dagelijks Groen niet. “Mond-tot-mondreclame zorgt ervoor dat de weg naar ons bedrijf goed gevonden wordt.”
"Geen vrijblijvend uitje"
Ook VLAIO klopte aan bij Ons Dagelijks Groen, maar nu waren de instructies iets concreter. Het mocht geen vrijblijvend uitje worden, zo kreeg Sonja Moens te horen. Het moest een leerrijke dag worden waarbij de mensen die het beleid rond ondernemen en innovatie mee vorm geven, inzicht krijgen in verbreding in de Vlaamse land- en tuinbouw en de uitdagingen waar landbouwers tegenaan lopen. Zelf de handen uit de mouwen steken op het bedrijf was belangrijk, zo klonk het vooraf.
Sociale inclusie was eveneens een aandachtspunt. De medewerkers van VLAIO konden elk een activiteit kiezen en werden in teams ingedeeld. Aan elk team werd iemand van Levensvreugde, een lokale zorginstelling, toegevoegd.
Handen uit de mouwen
Op hun expliciete vraag konden de ambtenaren ook meehelpen op het veld. Ze oogstten spitskool, rode bietjes en pompoenen samen met boer Luc op het veld of gingen appels en peren plukken bij een naburige fruitteler of hielpen bij de druivenpluk bij een wijnboer wat verderop. Bij elk bedrijfsbezoek kregen ze eerst uitleg over de bedrijfsfilosofie en nadien staken ze de handen uit de mouwen.
Met gedrevenheid en een kwinkslag vertelt Luc aan de VLAIO-medewerkers welke groenten er op zijn veld staan en hij laat ze proeven en mee oogsten. “Vandaag rooien we met de hand, maar de meeste landbouwers oogsten vandaag machinaal omdat handarbeid te duur en te zwaar is”, legt hij uit. Investeren in machines is vaak goedkoper dan personeel inschakelen. “Ik gebruik zelf een moderne tractor met gps en combineer die met werktuigen die verschillende bewerkingen in één keer kunnen uitvoeren. Zelfs voor een kleinschalig bedrijf als het onze, is dat rendabeler dan extra personeel in te schakelen.”
Tegelijk benadrukt hij dat vindingrijkheid nodig is, zeker voor kleinere bedrijven die werken voor de korte keten. “Het werk is minder te automatiseren, maar daar staat tegenover dat de marges hoger liggen en je directe waardering van klanten krijgt. Als mensen me zeggen hoe lekker mijn groenten smaken, dan is dat een dubbele beloning: niet alleen financieel, maar ook mentaal”, aldus Luc.
En natuurlijk moet het met ambtenaren ook over administratie gaan. “Die wordt elk jaar zwaarder”, klinkt het. “Maar nee, een workshop administratie op een landbouwbedrijf staat vandaag niet op het programma’, voegt hij er lachend aan toe.
Ook korteketenboer is ondernemer
Het was een hele uitdaging voor Luc en Sonja om de dag in elkaar te boksen, zeker voor zoveel mensen tegelijk. “Voor ons is deze dag geslaagd als we hebben duidelijk gemaakt dat verbrede landbouw zo veel meer is dan enkel korte keten: het gaat om samenwerken met de natuur, korte ketenverkoop via onze hoevewinkel, educatie en maatschappelijke betrokkenheid. En vooral: dat een boer vandaag meer dan ooit een ondernemer is, ook in de verbrede landbouw”, zeggen Sonja en Luc.
Voor Jolien Boumkwo, die bij de Afdeling Steun Ondernemingen van VLAIO werkt, is het belangrijk dat een teamdag als deze niet betekenisloos is. “Het is heel fijn om op de boerderij te zijn en inzicht te krijgen in wat landbouwers dagelijks doen. Het is duidelijk dat het geen job is, maar een leven”, vertelt ze. “Het voelt goed om zo dicht bij natuur en voedselproductie te zijn, het sociale aspect is aanwezig en we leren onze collega’s op een andere manier kennen”, somt ze alle troeven op.
Sonja merkt dat zo’n dag effectief iets losmaakt. “Veel mensen hebben geen idee van hoe landbouw vandaag werkt. Na zo’n teambuilding zeggen ze vaak dat ze met een totaal andere kijk naar huis gaan. Dat is belangrijk, want in de media hoor je vaak alleen de negatieve verhalen. Hier krijgen ze de andere kant te zien: de fierheid, de passie en de maatschappelijke meerwaarde van verbrede landbouw.”
Landbouw(LA)-trajecten
Land- en tuinbouwers zijn allemaal vertrouwd met investeringssteun voor projecten door het Vlaams Landbouwinvesteringsfonds (VLIF). Maar ook VLAIO helpt landbouwers bij investeringen en ondernemerschap, al ligt hier vooral de focus op samenwerking met andere ondernemingen of andere schakels in de keten.
Zo zijn er bijvoorbeeld de Landbouw-trajecten. Die willen vanuit een concrete probleemstelling of vanuit een vraaggedreven opportuniteit van een collectief van ondernemingen, innovatieve oplossingen aanbieden die op relatief korte termijn toepasbaar zijn en resulteren in zichtbare veranderingen met een duidelijke (economische) meerwaarde voor een ruime doelgroep.
Kenmerkend voor LA-trajecten is de integratie van het volledige traject van kennisverwerving tot kennisoverdracht en het concreet toepassen van die kennis bij de doelgroepondernemingen binnen één project. Het werkprogramma wordt modulair samengesteld in functie van de behoeften en de noden.
Momenteel loopt er nog een projectoproep tot 25 november 2025. Alle informatie hierover kan je op de website van VLAIO terugvinden.
