Aanhoudende kwallenplaag in Spanje door overbevissing

Hoewel de Spaanse overheid deze zomer voor het eerst op kwallenjacht is gegaan, worden net als vorig jaar veel badplaatsen overspoeld door de dieren. De plaag doet duizenden toeristen in het ziekenhuis belanden. Volgens wetenschappers zijn kwallen een symptoom van overbevissing. Als we de visserij niet snel en drastisch afbouwen, waarschuwen ze, ligt er straks kwal in plaats van vis op ons bord.

In de zomer van 2006 werden aan de Spaanse kusten meer dan 30.000 badgasten medisch verzorgd nadat ze door een kwal waren gestoken. Deze zomer lijkt het zo mogelijk nog erger. Het aantal kwallen in de Middellandse Zee groeit sinds een jaar of twintig gestaag, maar sinds vorig jaar is sprake van een nooit eerder geziene invasie. In 2006 waren de concentraties van kwallen op bepaalde plaatsen zo hoog dat sommige stranden werden gesloten. Ook in Italië en Noord-Afrika spoelden ongewoon grote aantallen kwallen op de kusten aan.

Wetenschappers en milieuorganisaties verzetten zich niet tegen de grootscheepse plannen van de Spaanse overheid om de kwallenplaag te bestrijden, maar spreken van een lapmiddel. Kwallen zijn een symptoom van een zieke zee, luidt het. Die ziekte heet overbevissing. Kwallen staan op het menu van verschillende andere zeedieren: vooral tonijn, schildpadden, zwaardvissen en sommige kreeften en krabben. Die soorten hebben zwaar te lijden onder de visserij. Ofwel omdat er op wordt gejaagd, ofwel omdat ze als bijvangst in de netten verstrikt raken.

"De biomassa aan kwallen neemt wereldwijd spectaculair toe", zegt Jan Mees van het Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ). "Ook de inktvis doet het goed. Omdat veel roofvissen zijn weggevist, nemen andere soorten hun plaats in. Dat tijdens bepaalde periodes kwallen aanspoelen aan de kust is normaal. Ze komen op specifieke tijdstippen tot ontwikkeling en ze worden meegevoerd door de wind en de stroming. Het probleem is dat het er steeds meer worden. Het grote risico is dat mariene ecosystemen in een alternatief evenwicht terechtkomen, en dat geen terugkeer meer mogelijk is".(KS)