Aangepaste gedragscode voor aardappelcontracten moet relatie tussen telers en afnemers verder stroomlijnen
nieuwsTijdens de aardappelvakbeurs Interpom in Kortrijk werd een nieuwe gedragscode voor contracten in de aardappelsector ondertekend. Zowel brancheorganisatie Belpotato.be, Belgapom, Fiwap als de landbouworganisaties Boerenbond, ABS en FWA willen met deze ondertekening de afspraken tussen aardappeltelers en -afnemers verder verfijnen. Opvallend is dat deze actualisatie een stuk vlotter verliep dan de vorige aanpassing in 2021.
Voorgeschiedenis
De gedragscode voor het opmaken van contracten in de aardappelsector kent een lange voorgeschiedenis. De basis werd gelegd in 2005 toen de Conventie Contractuele Landbouw, ook gekend onder de naam Code Laruelle, werd ondertekend door diverse beroepsorganisaties, waaronder ook ABS, Boerenbond, FWA en Belgapom. In 2006 vloeide uit die conventie het ‘Advies inzake contracten in de sector aardappelen’ voort. Daarna is het wachten tot 2021 vooraleer een nieuwe belangrijke stap volgde met een actualisatie van het document uit 2006.
Binnen de in januari 2020 boven de doopvont gehouden brancheorganisatie Belpotato.be werd in november 2021 eindelijk een akkoord gevonden over aanpassingen aan deze gedragscode. Dit was nodig omwille van recente moeilijke marktsituaties die ervoor gezorgd hadden dat elementen zoals kwaliteitsbeoordeling, contracttype, eigendomsoverdracht en betalingstermijnen verder verfijnd moesten worden. De discussies tussen de vertegenwoordigers van landbouwers, handel en verwerking over die aanpassingen verliepen moeizaam. Etienne Verhaegen van de FOD Economie die de werkgroep ‘Contractuele relaties’ binnen Belpotato.be als voorzitter begeleidde, noemde het de processie van Echternach, met stappen die vooruit maar ook terug achteruit werden gezet.
De nieuwe aanpassing van de gedragscode die tijdens Interpom werd ondertekend, verliep minder moeizaam maar nam toch maar liefst twee jaar in beslag. In tussentijd werd de sector ook geconfronteerd met een paar belangrijke uitdagingen zoals corona en het verdwijnen van de kiemremmer CIPC wat de bewaring van aardappelen bemoeilijkt. Maar ook de schaarste aan gecertificeerd pootgoed en de duurzaamheidstransitie die de sector moet ondergaan, onder meer als gevolg van de maatschappelijk druk op gewasbeschermingsmiddelen en van de slechte waterkwaliteit, zorgen voor een nieuwe context.
Eigendomsoverdracht, vrije markt en staalname
De grootste wijzigingen in de code zijn een verduidelijking van de eigendomsoverdracht, de betalingsvoorwaarden, de uitbreiding naar handel op de vrije markt en de staalnameprocedure. Bij eigendomsoverdracht gaat het risico van verlies of beschadiging van de goederen over van de verkoper op de koper. Niet alleen wordt er verduidelijkt dat die eigendomsoverdracht plaatsvindt wanneer de aardappelen worden opgehaald voor transport, er wordt ook vastgelegd dat de afnemer verantwoordelijk is voor kwaliteitsverlies of afkeuring wanneer op zijn vraag de levering wordt uitgesteld. Voorwaarde is wel dat de teler als een goede huisvader voor de aardappelen blijft zorgen.
Als het gaat om betalingsvoorwaarden, is vastgelegd dat die niet kan uitgesteld worden tot de laatste levering wanneer een contract uit meerdere leveringen bestaat. Voor elke levering moet de geldende betalingstermijn gerespecteerd worden. Een andere uitbreiding in de aangepaste gedragscode gaat over de aardappelen die verkocht worden op de vrije markt. Tot nu toe was de gedragscode enkel van toepassing op de klassieke aardappelcontracten die meestal worden afgesloten voor het teeltseizoen.
Een andere aanvulling gaat over de procedure van staalname om de kwaliteit van de aardappelen te bepalen. Zo is vastgelegd dat dit staal representatief moet zijn, dus voldoende groot en willekeurig over de vracht genomen. Als een staal niet voldoet, is het bovendien verplicht om altijd een tweede staal te nemen vooraleer kan worden overgegaan tot afkeuring. Wordt deze procedure niet correct nageleefd, dan heeft de teler het recht om een tegensprekelijke tegenanalyse van de kwaliteit van de aardappelen te eisen.
Gemeenschappelijke doelen
Dat deze tweede aanpassing van de gedragscode toch wel vlotter verliep dan de eerste, is volgens Belgapom-CEO Christophe Vermeulen het gevolg van verbeterde relaties in de aardappelketen, al zorgden ook aanpassingen in het Economisch en Burgerlijk Wetboek ervoor dat grote discussiepunten als eigendomsoverdracht en overmacht door de wetgever werden ingevuld. “Onder meer na corona is ook bij alle partijen het besef gekomen dat er meer gemeenschappelijke belangen en gemeenschappelijke problemen zijn, dan men aanvankelijk besefte. Iedereen is zich bewust geworden van het gemeenschappelijk doel en dat praat gemakkelijker”, zei hij hier eerder over in een interview met VILT.
Ook Mathieu Vrancken en Jean-Pierre Van Puymbrouck, aardappeltelers en respectievelijk huidig voorzitter en ex-voorzitter van Belpotato.be, toonden zich op Interpom tevreden met de aanpassingen. “Dit zorgt voor meer uniformiteit in de contracten en voor een betere bescherming van de landbouwer”, luidde het. Al haalden ze er meteen ook een aandachtspunt voor de toekomst bij: het gebrek aan gecertificeerd pootgoed. Beiden riepen op om werk te maken van de uitbouw van een Belgische pootgoedsector omdat ons land daarvoor vandaag te sterk afhankelijk is van het buitenland.
Bron: Eigen berichtgeving / Boerenbond
