Soldeerbout efficiënt bij opsporen berengeur bij varken

Varkensvlees van niet-gecastreerde mannelijke varkens (beren) kan een afwijkende geur en smaak vertonen. ILVO-onderzoeker Marijke Aluwé vergeleek verschillende detectiemethoden en beoordeelde managementmaatregelen om berengeur te reduceren. De soldeerboutscore lijkt veelbelovend om berengeur te detecteren aan de slachtlijn.

In het kader van meer dierenwelzijn voor varkens wordt er gezocht naar (economisch) valabele alternatieven voor onverdoofde chirurgische castratie van beren. Vanaf januari 2012 moet de castratie van biggen uitgevoerd worden met pijnbestrijding of verdoving, volgens afspraken in de ‘Verklaring van Brussel’. Dat is een overeenkomst tussen verschillende actoren uit de Europese varkenssector, detailhandelaren en ngo’s.

Diezelfde verklaring stipuleert dat de Europese varkenssector vanaf 2018  zal overschakelen op de productie van niet-gecastreerde beren. Intacte beren groeien immers efficiënter dan bargen (gecastreerde beren) en zijn magerder dan bargen, wat een betere uitbetaling in het slachthuis betekent. Maar de (weinige) beren die berengeur in het vlees en vet vertonen, moeten dan wel gedetecteerd kunnen worden aan de slachtlijn, en hun aantal moet zo laag mogelijk blijven.

"Afhankelijk van de gebruikte detectiemethode, vertoonden ongeveer vijf à tien procent van de varkens berengeur", vertelt Marijke Aluwé van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Zij beschouwt de soldeerboutscore als een veelbelovende detectiemethode aan de slachtlijn. Bij deze methode wordt vet verhit met een soldeerbout en de geur gescoord op een schaal van neutraal tot sterk afwijkend.

"Verder onderzoek is nodig om de betrouwbaarheid van deze methode te garanderen", benadrukt Aluwé. "Op termijn is een objectieve meetmethode voor skatol en androstenon aan de slachtlijn het meest wenselijk. Uit blinde consumententests met berenvlees bleek dat niet alleen berengeur, maar ook malsheid een belangrijke factor kan zijn."

Aluwé vond weinig tot geen verbanden met de voeding van de varkens en met de hygiëne in de stal. Op het gangbaar slachtgewicht van 110 kg kwam berengeur meer voor bij Large White (22%) dan bij Piétrain (0%), terwijl de Belgisch Landrasberen tussen beide in scoorden (13% afwijkend). Deze resultaten werden ook bevestigd door de labo-analyses voor skatol en androstenon.

Het slachtgewicht verlagen had geen invloed op skatol, maar wel op androstenon. Het reducerend effect was niet gelijkaardig voor de drie rassen. "Een algemene toepassing van deze strategie is echter enkel zinvol als het androstenongehalte werkelijk te hoog is", meent Aluwé. Verder onderzoek moet ondubbelzinnige grenswaarden vastleggen en de detectie van berengeur standaardiseren.

Sinds kort zijn sommige varkenshouders op vraag van hun afnemer overgeschakeld op de productie van intacte beren. Een goede opvolging van deze bedrijven zal duidelijk maken of er bedrijven bestaan waar berengeur meer of minder voorkomt. De effectiviteit van bepaalde reductiemaatregelen kan dan op bedrijven met veel berengeur verder experimenteel beoordeeld worden. "Een samenwerking tussen praktijk en onderzoek kan op deze manier vooruitgang garanderen en een verdere omschakeling naar intacte beren mogelijk maken", aldus Aluwé.