"Afschaffing melkquota is historische vergissing"

Wervel steunt de land- en tuinbouwers die de afgelopen weken op straat kwamen voor eerlijke prijzen. “Het wordt tijd dat de beleidsmakers beseffen dat een vrije markt in de landbouwsector niet werkt. Subsidies afbouwen zonder dat landbouwers een rechtvaardige prijs krijgen, kan niet en een rechtvaardige prijs maakt vormen van productiebeheersing noodzakelijk”, stelt de organisatie.

De prijzen die boeren vandaag ontvangen voor hun producten zijn en blijven ondermaats in de ogen van Wervel. En de organisatie denkt niet dat we op de politiek moeten rekenen om met oplossingen voor de dag te komen. “Toen twee jaar geleden de graanprijzen voor eventjes redelijk waren, was de Europese Commissie er als de kippen bij om die betere prijzen te gebruiken als aanleiding om het gemeenschappelijk landbouwbeleid verder af te bouwen”.

Volgens Wervel zijn het opnieuw de boeren die het gelag betalen. “Ondertussen zijn de prijzen gezakt tot bodemniveau en trekken land- en tuinbouwers naar grote steden om er stoom af te laten en misschien hier en daar een kleine steunmaatregel uit de brand te slepen, maar veel meer dan doekjes voor het bloeden zijn dit niet”, luidt het.

De organisatie die ijvert voor een rechtvaardige landbouw vindt het van cruciaal belang dat er wordt nagedacht over welke koers het landbouwbeleid na 2013 moet volgen. “Dat die keuzes grondig zullen zijn, is onvermijdelijk. Want zowel pleiten voor een multifunctioneel landbouwmodel als voor de vrije markt, is tegelijk warm en koud blazen”, schrijft Wervel in haar visietekst.

Voor Wervel is het duidelijk: de vrije markt in de landbouwsector kan theoretisch niet. “Zo is het algemeen geweten dat vraag en aanbod niet werken in de sector. Stijgt de prijs van de aardappelen, dan stijgt ook de prijs van frieten, maar andersom is dat niet het geval. Ook hangt de landbouw zo sterk af van klimaat en natuurlijke factoren, dat je het aanbod moeilijk kunt controleren. Een band in de fabriek kan je stilleggen, maar een koe kan je niet vragen om een paar weken geen melk te geven”.

In de ogen van Wervel is het dus geen kwestie van een ideologische stellingname voor of tegen de vrije markteconomie. “Voor de landbouw werkt dit systeem gewoon niet en dus moeten we andere wegen durven bewandelen”. Essentieel daarbij vindt de organisatie dat we zelf ons landbouw- en voedingsbeleid kunnen uitstippelen, zonder dictaat van de WTO. “Voedselsoevereiniteit noemen we dat”.

De ngo is er van overtuigd dat een land het recht moet hebben een eigen beleid uit te stippelen zolang het de wereldmarkt niet verstoort met exportsubsidies. Volgens Wervel zijn er drie basisprincipes om onze landbouw duurzaam te organiseren: “We pleiten al jaren voor een landbouw waarin voedsel zo dicht mogelijk bij de consument wordt geproduceerd. Daarnaast willen we dat productiebeheersing wordt gekoppeld aan rechtvaardige prijzen”.

In dat opzicht vindt de organisatie de afschaffing van de melkquota een historische vergissing. “De afschaffing kan alleen als die gekoppeld is aan een degelijke melkprijs. Om die rechtvaardige prijs praktisch mogelijk te maken, moet de overheid minimale prijzen vooropstellen. Handel in landbouwproducten beneden deze prijzen moet verboden worden. Maar de bestaande minimumprijzen zoals interventie, zijn de resultante van een politiek compromis en weerspiegelen op geen enkele manier de kostprijs”, stelt Wervel.

Zolang die eerlijke prijs niet aan de orde is, is het voor Wervel duidelijk dat subsidies noodzakelijk blijven voor de productie binnen de Europese Unie. “Als er een beleid wordt gevoerd met lage landbouwprijzen, gekoppeld aan rechtstreekse steun, dan kan er geen sprake zijn van een daling van de middelen. Anders komt de voedselvoorziening in gevaar”.

Als er voor een beleid wordt gekozen met rechtvaardige prijzen waarbij de boer zowel vergoed wordt voor zijn kosten als een eerlijk loon krijgt, dan hoeft volgens Wervel die inkomenssteun niet meer. “De grondstoffenprijzen voor de verwerkende bedrijven zullen misschien wel wat hoger liggen, maar het overheidsbudget kan drastisch omlaag en dat is interessant voor de belastingbetaler en het blijkt ook het scenario te zijn dat de boeren verkiezen”.

De organisatie is van mening dat er dan enkel nog een beperkt vergoedingensysteem nodig is voor een aantal zaken die niet vergoed kunnen worden via de markt, zoals landschapsonderhoud. “Op die manier kan de hogere productiekost in minder gunstige regio’s gecompenseerd worden”. Volgens Wervel bestaan er dus wel degelijk haalbare oplossingen, maar vragen ze wel een flinke dosis moed en creativiteit.