21 EU-voedselagentschappen ontdekken in België hoe technologie kan bijdragen aan voedselveiligheid

Na de dioxinecrisis heeft België het initiatief genomen om een collectief te starten waarin bestuurders van de verschillende Europese voedselagentschappen zetelen. De groep die de naam 'Heads of Food Safety Agencies' draagt, heeft als doel de Europese voedselveiligheid continu te verbeteren door na te denken over nieuwe risico’s, maar ook vernieuwingen op te volgen en het belang van de voedselveiligheidscultuur bij bedrijven te benadrukken. In het kader van het Belgisch Europees voorzitterschap kwamen vrijdag 21 voedselagentschappen samen in Melle bij het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) om het nut van technologie in de voedselketen te bespreken.

“ILVO zet heel wat stappen vooruit in wetenschap en technologie die voedingsbedrijven kunnen helpen in een veiliger productieproces”, legt Hélène Bonte, woordvoerder van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) uit. “We willen vandaag tonen aan de agentschappen op welke manier al in België wordt geëxperimenteerd met voeding en productieprocessen op vlak van AI en robots, wat er nog mogelijk is en hoe dit geïmplementeerd kan worden in de Europese voedselcontroles.”

In de fabriek

Spectrale sensoren is één van de technologieën waar ILVO aan werkt en die een meerwaarde kunnen zijn in verschillende toepassingen in de voedingsindustrie. De toepassing ervan in een robot, een lijnscanner en een drone konden ter plekke door de voedselagentschappen waargenomen worden. “Deze hyperspectrale scanner kan de chemische samenstelling van levensmiddelen zoals het eiwitgehalte, zetmeelgehalte, droogstofgehalte meten”, legt onderzoeker Jonathan Van Beek uit aan de hand van zes rotte appels in de lijnscan. “Aan de hand van die samenstelling kan er objectief gekeken worden naar de kwaliteit van het product. Nu zijn de rotte plekken van de appels vrij duidelijk te zien, maar de scanner kan bijvoorbeeld ook geblutste appels detecteren die niet met het menselijk oog te zien zijn.”

De technologie kan onder meer zijn dienst doen bij veilingen waar landbouwers een extra objectief houvast krijgen bij de keuring van hun producten, maar ook bij de keuze welke groenten en fruit het meest geschikt zijn voor de versmarkt of de verwerking. Aan de hand van de chemische samenstelling kan gezien worden welke producten bijvoorbeeld iets langer zullen bewaren of welke producten een hoger zetmeelgehalte hebben.

Op het veld

Met de drone kan er gemonitord worden, maar daarna moet de behandeling wel nog gebeuren door de landbouwer zelf. Een robot daarentegen kan de twee handelingen in één keer doen. Zo’n technologische huzarenstukjes die minstens beide handelingen kan, heeft ILVO ook in huis. Op de demonstratie aan de voedselagentschappen werd een kleinschalige robot uitgerust met een precisiespuitmachine voorgesteld. De robot kan ingezet worden als alternatieve onkruidbeheersing bij de blauwebessenteelt of fruitbomen. Door gericht het onkruid te sproeien wordt er minder sproeistof gebruikt en gaat het gehalte aan residuen omlaag. Dit is dan weer goed voor de gezondheid van de consument. “Voor de Europese voedselagentschappen geeft dit zeker een interessant inzicht over hoe we dergelijke technologie kunnen inzetten in de toekomst voor nog efficiëntere inspecties”, zegt Herman Diricks, gedelegeerd Bestuurder van FAVV.

Maar net als de drones zijn er ook nog niet veel robots te bespeuren in de loods van onze landbouwers. “Daar zijn enkele redenen voor”, legt Simon Cool van ILVO uit. “De tractorfabrikanten zijn enerzijds momenteel erg aan het focussen op de elektrificatie van tractoren. Anderzijds kijken ze ook naar het algemene businessmodel achter robotica. Is de kost van de productie bijvoorbeeld in balans met de prijs om te vragen voor een robot? Daar wringt vaak het schoentje. Vlaanderen heeft een andere soort landbouw dan pakweg Roemenië. Alleen al op vlak van oppervlakte van landbouwpercelen zouden we een ander soort robot nodig hebben. Een robot die 48 uur aan een stuk op een veld kan werken van honderd hectare, is voor een Vlaamse landbouwer niet nodig voor een perceel van vijf hectare. Elke markt is anders, daarom is het commercialiseren van robotica in de landbouwsector niet zo eenvoudig. Nicherobotica om onze Vlaamse landbouwers vooruit te helpen is zeker nog een gat in de markt waar Vlaamse technologiebedrijven op kunnen inspelen. Samen met de technologiebedrijven proberen we dat gat in te vullen met ILVO.”

Tijdens de inspectie

De technologie kan niet alleen ingezet worden door landbouwers of voedselverwerkingsbedrijven, maar ook door FAVV zelf. “Slimme camera’s kunnen bijvoorbeeld voorverpakte producten scannen op allergenen. Hierbij moeten er geen staalafnames en labo-analyses meer gebeuren. De camera kan onmiddellijk detecteren welke allergenen er in het product zitten en of deze ook op het etiket staan”, aldus Bonte die hiermee een blik werpt over hoe de controles door de voedselagentschappen er in de toekomst zouden kunnen uitzien.

Bonte benadrukt dat het belangrijk is om in de volledige voedselketen een goeie mindset op vlak van voedselveiligheid te creëren, wat het imago van de agrovoedingsindustrie alleen maar ten goede kan komen. "Want hoe minder herroepingen we hebben, hoe meer vertrouwen de consumenten zullen hebben."