Wojciechowski ziet geen draagvlak bij lidstaten voor steun varkenssector

Heel wat lidstaten vragen al maanden aan de Europese Commissie om steun uit te trekken voor de noodlijdende varkenssector in Europa. Ook in ons land klinkt de roep om steun almaar luider omdat de aanhoudend slechte prijzen en sterk gestegen kosten leiden tot een koude sanering in de varkenshouderij waarbij talloze gezinnen in de armoede dreigen geduwd te worden.

Nadat in januari nog werd beslist om de hoge ambtenaren van het Speciaal Landbouwcomité zich te laten buigen over mogelijke oplossingen, kwam begin deze week het nieuws dat het niet mogelijk was om steunscenario’s naar voor te schuiven. Alweer een domper voor de varkenshouders die een crisis meemaken die dieper snijdt dan ooit.

In strijd met Green Deal

Op 7 februari gaat er opnieuw een Europese Landbouwraad door, maar daarop heeft Commissaris Wojciechowski niet gewacht om met een duidelijk standpunt naar buiten te komen. Dat deed hij in een brief naar de landbouwcommissie van het Europees parlement. Een brede meerderheid had in de commissie opgeroepen om “onmiddellijk maatregelen te nemen om de negatieve situatie in de varkenssector aan te pakken en ernstige verstoringen in de sector te voorkomen”.

De Europese parlementsleden verwezen daarbij naar de sterk gestegen kosten voor onder meer veevoeder en energie en de sterk gedaalde prijzen voor varkensvlees als gevolg van een dalende vraag naar varkensvlees vanuit China en de negatieve impact van de Afrikaanse varkenspest op de export. “Dit heeft de winstmarges tot een kritisch niveau geduwd. Het resultaat is een nog grotere druk op de interne markt die de veerkracht van de sector zwaar op de proef dreigt te stellen”, zegt Norbert Lins, voorzitter van de EU-landbouwcommissie, in een brief gericht aan Wojciechowski.

Volgens de commissieleden zou niets doen leiden tot een verdere concentratie van de varkensproductie in de EU waardoor “kernen van industriële varkenshouderij kunnen ontstaan, met alle negatieve milieu-, klimaat- en regionaliseringseffecten van dien”. “Dat is volledig in strijd met onze Green Deal en de Farm-to-Fork-doelstellingen en -ambities”, klinkt het in de brief.

Dat de Europese Commissie wel toelaat dat lidstaten gerichte nationale maatregelen nemen, is volgens de landbouwcommissie niet de juiste strategie om de situatie aan te pakken. “Het moment is aangebroken om in te grijpen met krachtige steun aan de sector via niet-discriminerende en ad hoc promotie-inspanningen en via marktinterventie op EU-niveau”, aldus voorzitter Lins die deze week nog een bezoek bracht aan een Vlaams varkensbedrijf op uitnodiging van EU-parlementslid Tom Vandenkendelaere.

Blokkerende minderheid

Wojciechowski gaf in zijn antwoord aan dat de EU-Commissie zich ten volle bewust is van de moeilijke situatie waarin de sector zich momenteel bevindt. “Tijdens de discussies in het Speciaal Landbouwcomité is gebleken dat 13 lidstaten om marktmaatregelen hebben gevraagd. Zeven andere lidstaten hebben die vraag echter niet gesteund. Het gaat om de zeven lidstaten die samen goed zijn voor bijna twee derde van de Europese varkensproductie: Duitsland, Spanje, Italië, Denemarken, Nederland, Zweden en Finland”, benadrukt de Eurocommissaris.

Daarnaast vraagt Wojciechowski zich af tot wie de steun moet gericht worden. “Tot de lidstaten met de meeste varkens of de lidstaten met de meeste varkenshouders? De realiteit is dat 2 procent van de varkenshouders 75 procent van de varkens produceert.”

Nationale GLB-plannen en exportbevordering

Hij wijst ook op de mogelijkheden die het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) biedt voor sectorale programma’s, waar de varkenssector ook gebruik kan van maken. “Tot dusver heb ik maar één lidstaat gezien die in zijn nationaal strategisch plan enkele maatregelen voor varkenshouders heeft opgenomen. Ik zal nagaan waarom dit het geval is en wat eraan kan gedaan worden”, klinkt het.

Wojciechowski verwijst ook naar afzetbevordering als een manier om uit de crisis te komen. “In januari heeft de Commissie een oproep gelanceerd voor projecten rond exportpromotie. Daarvoor is een budget van 185,9 miljoen euro voor cofinanciering vrijgemaakt. Ik dring er bij de lidstaten op aan om hier gebruik van te maken.” In dat kader staat er binnenkort een handelsmissie op het programma naar Singapore en Vietnam waaraan de Eurocommissaris zal deelnemen. “Daarvoor hebben al heel wat varkensvleesexporteurs zich ingeschreven. Ik zal erop toezien dat zij mee kunnen met de delegatie zodat ze de nodige contacten kunnen leggen.”

In zijn brief aan de landbouwcommissie vervolgt hij: “Ik wil ook benadrukken dat ik tot nu toe nog geen vraag van de sector zelf heb ontvangen voor marktmaatregelen. Dat geeft aan dat de sector vertrouwen in zichzelf heeft, maar we blijven natuurlijk aandachtig naar hen luisteren.”

Tot slot gaf Wojciechowski aan dat hij de kwestie van de hoge grondstoffen- en energieprijzen aandachtig opvolgt. “We moeten allemaal zeer gevoelig zijn voor de politieke en economische gevolgen, zeker wanneer de inkomens van landbouwers en de voedselprijzen voor de consument de verkeerde richting uitgaan. Dat risico moet op Europees niveau worden aangepakt”, besluit de Eurocommissaris.