Wereldvoedselprogramma VN wint Nobelprijs voor de Vrede

In totaal waren er 318 genomineerden voor de Nobelprijs voor de Vrede. Het gaat om 211 personen en 107 organisaties. Daaronder niet de minste namen. Zo werd de jonge Zweedse klimaatactiviste Greta Thunberg als één van de grootste kanshebbers gezien, maar ook de Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern, de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en zijn directeur Tedros Adhanom Ghebreyesus waren genomineerd. 

Eerder verrassend maakte het Nobelprijscomité bekend dat de prijs gaat naar het Wereldvoedselprogramman van de Verenigde Naties, de grootte humanitaire organisatie ter wereld die honger uit de wereld wil helpen en meer voedselzekerheid wil bewerkstelligen. Zo bood het in 2019 hulp aan 100 miljoen mensen in 88 landen die het slachtoffer zijn van acute voedselonzekerheid en honger. 

In 2015 werd ‘honger uit de wereld helpen’ aangenomen als een van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Het Wereldvoedselprogramma is het belangrijkste instrument van de VN om deze doelstelling te bereiken. Ondanks dit voornemen is de situatie er niet op verbeterd. In 2019 leden 135 miljoen mensen acute honger, het hoogste cijfer in vele jaren. Die stijging werd vooral veroorzaakt door oorlogen en gewapende conflicten. 

De coronapandemie heeft bovendien bijgedragen aan een sterke toename van het aantal slachtoffers van honger in de wereld. In landen als Jemen, de Democratische Republiek Congo, Nigeria, Zuid-Soedan en Burkina Faso heeft een combinatie van een gewelddadig conflict en de coronacrisis geleid tot een dramatische stijging van het aantal mensen dat op de rand van hongersnood leeft. 

“In het licht van deze pandemie heeft het Wereldvoedselprogramma blijk gegeven van een indrukwekkend vermogen om zijn inspanningen te intensiveren”, zegt het Nobelprijscomité. Of zoals het Wereldvoedselprogramma zelf verklaarde tijdens de coronacrisis: “Zolang er geen medisch vaccin is, is voedsel het beste medicijn tegen chaos.” 

Het verband tussen honger en gewapende conflicten is een vicieuze cirkel, zo luidt het verder nog in de persmededeling  van het Noorse Nobelprijscomité. “Oorlog en conflicten kunnen leiden tot voedselonzekerheid en honger, net zoals honger en voedselonzekerheid latente conflicten kunnen doen oplaaien en het gebruik van geweld kunnen uitlokken. We zullen nooit het doel van nulhonger bereiken als we niet ook een einde maken aan oorlog en gewapende conflicten.” 

Het Noorse Nobelcomité benadrukt dat het verlenen van hulp om de voedselzekerheid te vergroten niet alleen honger voorkomt, maar ook de vooruitzichten op stabiliteit en vrede kan helpen verbeteren. Het Wereldvoedselprogramma heeft het voortouw genomen in het combineren van humanitair werk met vredesinspanningen door middel van baanbrekende projecten in Zuid-Amerika, Afrika en Azië. 

“Door de prijs uit te reiken aan het Wereldvoedselprogramma willen we de ogen van de wereld richten op de miljoenen mensen die honger lijden of dreigen te lijden. De organisatie speelt een sleutelrol in de multilaterale samenwerking om van voedselzekerheid een vredesinstrument te maken en heeft een sterke bijdrage geleverd aan het mobiliseren van de lidstaten van de VN om het gebruik van honger als oorlogs- en conflictwapen te bestrijden”, argumenteert het Nobelprijscomité. 

Aan de prijs is ook een geldsom verbonden van 10 miljoen Zweedse kroon, ongeveer 950.000 euro.