Wereldmelkproductie verschuift van Europa naar VS

Europa is met een aandeel van 30 procent één van de grote wereldspelers in de zuivelsector en produceert jaarlijks zo’n 155 miljoen ton melk. Na de afschaffing van de EU-melkquota in 2015 kende de melkproductie een sterke groei, maar de Europese zuivelsector staat vandaag op een kantelpunt. Volgens marktkenners van Rabobank kampt de regio met obstakels die een toekomstige groei zouden kunnen belemmeren.

Europese milieuwetgeving en arbeidsuitdagingen

Naar verwachting zal de Europese melkproductie de komende jaren echter dalen als gevolg van natuur- en milieuwetgeving in het kader van de Europese Green Deal. Zuivelbedrijven moeten voldoen aan strenge doelstellingen met betrekking tot klimaatadaptatie, behoud van biodiversiteit en waterbeheer. Daarbovenop voegen sommige lidstaten een extra laag toe, zoals strenge stikstof- en waterkwaliteitsvoorschriften, die boeren dwingen hun operationele capaciteit te heroverwegen.

Daarnaast zetten een vergrijzende boerenpopulatie en een gebrek aan bereidwillige of capabele overnemers de toekomstige productiemogelijkheden onder druk. Tegelijkertijd is het steeds moeilijker geworden om arbeidskrachten te vinden. Naarmate de plattelandsbevolking afneemt, neemt de beschikbaarheid van geschoolde arbeidskrachten af waardoor bestaande bedrijven moeite hebben om hun personeelsbestand op peil te houden. Vooral in Denemarken, Duitsland, Nederland en België zijn tekenen van een afname in de melkproductie te zien. In deze landen zijn er veel melkveehouders die nu stoppen of dat in de komende tien jaar zullen doen. Daarnaast heeft het blauwtongvirus een negatieve impact op de melkproductie in de belangrijkste zuivellanden in Europa. Ook toenemende eisen op vlak van dierenwelzijn drukken op de productie.

Volgens de marktkenners is de verwachte daling van de melkproductie dan ook nauwelijks verrassend. “De cumulatieve druk van deze factoren beperkt de uitbreiding, waardoor de focus meer op naleving dan op groei komt te liggen. Terwijl zuivelboerderijen door deze complexe wateren navigeren, lijkt het traditionele landschap van de Europese melkproductie klaar voor een geleidelijke transformatie, waarbij duurzaamheid belangrijker is dan schaal”, klinkt het. Rabobank verwacht dat de jaarlijkse Europese melkproductie in 2035 ongeveer 10 miljoen ton minder zal zijn dan nu. Tegelijk verwacht de bank dat de totale wereldwijde vraag naar zuivel in de komende tien jaar zal stijgen van 95 miljoen ton naar 115 miljoen ton.

Meer melk per koe in VS

De Verenigde Staten, Europa, Oceanië, Zuid-Amerika en China domineren de zuivelindustrie en zijn goed voor meer dan 80 procent van de wereldwijde handel. De Verenigde Staten is goed voor 15 procent van de wereldwijde zuivelhandel. Het land is dus een belangrijke speler met een groot groeipotentieel. Volgens de verwachting zal de melkproductie, ondanks de stagnering, de komende tien jaar nog toenemen. Dit komt door genetische vooruitgang die leidt tot een hogere opbrengst per koe. “Nu er optimistische tekenen van winstgevendheid opduiken in de vorm van stijgende melkprijzen, zullen de bedrijven verder op deze piste inzetten, waardoor de VS in de schijnwerpers komt te staan ​​als een betrouwbare leverancier om de kloof in de wereldwijde vraag te helpen dichten”, klinkt het. De specialisten verwachten voor in de VS een toename van de jaarlijkse melkproductie van ongeveer 1,5 procent per jaar naar 19 miljoen ton in 2035.

Groei in Zuid-Amerika

Ook voor Zuid-Amerika, met Argentinië en Brazilië als belangrijkste zuivellanden, wordt een positieve groei verwacht. Brazilië heeft historisch gezien zijn zuivelcapaciteit onderbenut, ondanks zijn status als supermacht in de agro-industrie. De trend is echter aan het veranderen. Met een strategische focus op het uitbreiden van de gemiddelde kuddegrootte en het verbeteren van de productiviteit door middel van geavanceerde genetica, is Brazilië klaar voor een aanzienlijke groei in de melkproductie. De verschuiving naar uitgebreidere, efficiëntere boerderijen geeft aan dat Brazilië een meer aanwezige speler wil worden op de wereldwijde zuivelmarkt. Volgens Rabobank zal de melkproductie met bijna 0,5 miljoen ton per jaar groeien, resulterend in een ongeveer vijf miljoen ton grotere jaarproductie in 2035 ten opzichte van 2023.

Stabiele productie in Oceanië

Voor Australië en Nieuw-Zeeland (eveneens verantwoordelijk voor 30 procent van de wereldhandel) verwachten de marktkenners de komende jaren een stabiele tot licht lagere productie. Dit is onder andere het gevolg van toenemende weersextremen. In Australië ondervinden melkveehouders toenemende concurrentie van telers van onder andere fruit en amandelen. In Nieuw-Zeeland krijgen melkveehouders te maken met strengere milieuwetgeving.

China vraagt meer toegevoegde waarde

Hoewel de Chinezen hun zelfvoorzieningsgraad flink verhoogd hebben van 70 tot 85 procent, blijft China het belangrijkste zuivelimporterende land. De invloed van de vraag uit China op de wereldwijde zuivelhandel blijft echter groot vanwege de stijgende welvaart en toenemende vraag naar hoogwaardige zuivelproducten. Hoewel het land sterk stijgende voederkosten kent, verwachten de specialisten dat de Chinese jaarproductie van melk in 2035 ongeveer acht miljoen ton hoger zal zijn dan afgelopen jaar.